Қабылдаған: Досалиев Тимур Орындаған:Қожахмет Аружан Тобы
жүктеу/скачать 27,52 Kb.
|
ФИЛОСОФИЯ АРУЖАН 1-АПТА БОЖ
- Бұл бет үшін навигация:
- - онтология (болмыс туралы ілім); - гносеология (таным туралы ілім); - адам; - қоғам; - философия тарихы.
| Негізгі бөлім:
Философия – қоғамдық сананың ерекше формасы, дүниегекөзқарастың ғылыми-теориялық түрі, болмыс пен сананың жалпы принциптері, адамның адамға, дүниеге қатынасы туралы әмбебап ілім, ойлау туралы ойлау.Тұңғыш рет “философия” терминін б.з.б. VI ғ. Пифагор қолданған.Философияның миф пен діннен айырмашылығы: - білімге (ғылымға) негізделген (қиялға, сенімге емес); - рефлексиялық (ойлаудың өзіне-өзі бағытталуы); -логикалық (бірізділікті, жүйелі); - нақты ұғымдар мен категорияларды тірек етеді, сүйенеді). - Философиялық дүниеге көзқарас тұрғысында өзінің эволюциялық дамуының мына үш кезеңінен өтті: - космоцентризм; - теоцентризм; -антропоцентризм. Космоцентризм деп қоршаған ортаны, табиғат құбылыстарын, тіршілікті жасаушы дүлей, шексіз сыртқы күш – Ғарыш, барлық өзгерістер ғарыштық айналым арқылы жүзеге асады деп түсінетін философиялық көзқарасты айтады. (Ежелгі Үнді, Ежелгі Қытай, басқа да Шығыс елдері және ежелгі Грекия). Теоцентризм деп барлық тіршіліктің мәні дүниеден тысқары тұрған тылсым күш – Құдайда деп түсінетін философиялық көзқарас түрін айтады. (Ортағасырлық философияға тән). Антропоцентризм деп адам мәселесін негізгі мәселе деп қарастыратын философиялық көзқарас түрін айтады. (Еуропалық Қайта өрлеу, жаңа және қазіргі заман философиялық мектептер). Философия ілімінің негізгі әдістері: Диалектика – болмыс пен танымның, заттар мен құбылыстардың, ойлаудың жалпы даму заңдылықтарының өзара байланысын, ішік қайшылықтарын зерттейтін философиялық әдіс. Метафизика – диалектикаға қарама-қарсы таным әдісі, мұнда заттар мен құбылыстар бір-біріне байланыссыз, ішкі қайшылықсыз, тұрақты түрде өзгеріп отырады деп түсіндіріледі. Әмбебапты логика - ежелгі шығыста қалыптасқан әдіс, бұл әдіс әлемді алуантүрлікте және қарамақайшылықтардың абсолюттік бірлігінде қарастырады. Диалектика – әрі әдіс, әрі ілім. Әдіс дейтініміз ұдайы құбылмалы дүниені зерттеу үшін икемділік керек дегені. Диалектикада ол бар. Ілім дейтініміз өмірді қайшылық күйінде бейнелеуі. Диалектика ұғымы және ол туралы термин ең алғаш антик дәуірінде дүниеге келді. Диалектика – алғаш диалог, былайша айтқанда әңгімелесу дегеннен туындаған ұғым. Екі адам арасындағы пікір алысу, сөйлесу диалогқа жатады. Осыдан туындаған. Әркім өз сөзінің өтімді болуы үшін, оны біржақты емес, жан-жақты дәлелді етуге тырысқан. Кейін оны алғаш философияға ендірген антик философы Гераклит болды. Ерте замандардан қазақтар сөз дәлелдігін «уәж» деп атаған. Сол уәждің ғылыми дамыған түрі – логика әдісі, дәрежесі – диалектика болып қалыптасты. Диалектика екіжақты өткір қару. Оны дұрыс қолданбасаң, өткір пышақ сияқты қолыңды кеседі. Метафизика (гр. meta ta physika- после физики- физикадан кейін )- бұл терминнің жаңа (соңғы) және ескі (бұрынғы ) мағыналары бар: 1) қазіргі жаңа заманда шындық дүниедегі өзгеріс, дамуды, құбылыстар арасындағы өзара байланысты теріске шығаратын, диалектикалық ойлау әдісіне қарама- қарсы философиялық әдіс; 2) болмыстың шегіне жеткен (предельный) сезімнен тыс негіздерін қарастырумен айналысатын философияның тарауы. Бұл термин Аристотельдің шығармалар жинағында «Физика» еңбегінен кейін қойылған философиялық жұмысының- «метафизика» (тура аударғанда- физикадан кейін) атымен байланысты. ХҮІІІ ғ. бірінші жартысына дейін метафизика болмыс ретіндегі ілім деп қарастырылған онтологиямен теңдестіріліп келді, өйткені Аристотельде метафизика (философия) болмыс туралы ілім ретінде санаған болатын. Әмбебап логика өрісі болып табылады логика барлық логикалық жүйелердің жалпы ерекшеліктерін зерттейтін, логиканың не болуын мақсат ететін әмбебап алгебра болып табылады алгебра. ХХ ғасырдан бастап қолдана отырып, әмбебап логикаға бірқатар тәсілдер ұсынылды модельдік теоретикалық, және категориялық тәсілдер. Әмбебап логиканың тамыры кейбір еңбектерден бастау алуы мүмкін Альфред Тарски ХХ ғасырдың басында, бірақ қазіргі заманғы түсінік алғаш рет 1990 жылдары швейцариялық логикамен ұсынылды Жан-Ив Безяу. Сияқты «жалпыға бірдей логика» терминін логиктер бөлек қолданған Ричард Силван және Росс Брэди жаңа түріне (әлсіз) сілтеме жасау тиісті логика. Безиу анықтаған контексте әмбебап логикаға үш негізгі тәсіл терең зерттелді: Ан дерексіз модель теориясы жүйесі аксиоматизацияланған Джон Барвайс, а топологиялық / негізделген категориялық тәсіл эскиздер (кейде категориялық модель теориясы деп аталады), а категориялық негізделген информатика негіздері Гогуен және Burstall туралы түсінік мекеме.Логика ғасырлар бойы зерттеліп келе жатқанда, Моссаковский және басқалар 2007 жылы «логиканың» кеңінен қабылданатын формальды анықтамасының болмағаны ұят.[8] Бұл әмбебап логикаға деген көзқарастар «логикалық» деп атауға болатын табиғатты «дұрыс пайымдау» формасы ретінде қарастыруға және ресімдеуге бағытталған. Философиялық білімнің, философия пәнінің жалпы құрылымдық тұрғыдағы негізгі бес бөлімін атайық: - онтология (болмыс туралы ілім); - гносеология (таным туралы ілім); - адам; - қоғам; - философия тарихы. Философияның негізгі бағыттары: жүктеу/скачать 27,52 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|