Ежелгі Вавилонда, Египетте, Сирияда мұғалімдер ең алдымен жрецы болды.
Ежелгі Грецияда – мұғалімдер өте ақылды, талантты азаматтардан алынды: педономдар, педотрибтар, дидаскалдар, педагогтар.
Ежелгі Римде император мұғалім ретінде мемлекеттік лауазымдағы адамдарды, ғылымды жақсы білген, саяхатшыларды, көп көргендерді қойды, яғни бұндай адамдар басқа халықтың тілін, салт-дәстүрін білетін адамдар.
Ежелгі Қытай жазбаларында біздің эрамызға дейінгі XX ғасырларда елде халық ағарту ісімен айналысатын министрлік болғаны айтылады.
Педагог мамандығының негізгі міндеті – қоғамдық мақсатты түсініп, басқа адамдардың күш-жігерін сол мақсатқа жетуге бағыттау.
Педагогикалық мамандықтың ерекшелігі ол гуманистік, ұжымдық және шығармашылық сипаттамалардан тұрады
ХХ ғасырдың 50-70 жылдарындағы көптеген ғылыми-педагогикалық зерттеулер мұғалім мамандығының қыр-сырын, педагогикалық іс-әрекет ерекшеліктерін жан-жақты талдауға бағытталады:
педагогикалық іс-әрекет құрылымы (Н.В:Кузьмина, А.И.Щербаков т.б.);
педагогикалық техника (Ю.П.Азаров т.б.);
мұғалім профессиограммасы (С.А.Сластенин, О.А.Абдуллина т.б.)
Педагогикалық іс-әрекет – педагогикалық процесте жас ұрпақты оқытып, тәрбиелеп, дамытуға, өздерін өздері іске асыруға және еркін шығармашылық тұрғыдан өздерін таныта алуларына қолайлы жағдай жасауға бағытталған кәсіби іс-әрекет.
Педагогикалық іс-әрекеттің субъектісі – мұғалім.
Педагогикалық іс-әрекеттің негізгі ерекшеліктері:
Мақсаты қоғам мақсатымен анықталады.
Басқа іс-әрекеттерді басқаруға бағытталған іс-әрекет.
Іс-әрекет субъект – субъектілік және субъект-объектілік сипатта болады.
Тұлғаның дамуы мен қалыптасуы бойынша жүргізілетін педагогикалық қарым-қатынастың нәтижелері болашықта ғана айқындалады.
Мұғалімнің кәсіби маңызды қасиеттерін зерттеумен айналысқан педагогтар: А.К.Маркова, Л.М.Митина, Н.В.Кузьмина, В.П.Симонов, К.Д.Успанов, А.А.Молдажанова т.б.
Мұғалімнің кәсіби негізгі қасиеттеріне мыналар жатады: *оқушыларға деген сүйіспеншілігі, *педагогикалық процесті жүйелі жүргізе алуы, *бақылағыштылығы, *педагогикалық құбылыстарға талдау жасай алуы, *педагогикалық ойлаудың қалыптасуы, *қарым-қатынас жасай алуы, *ұжымшылдығы, *шығармашылығы
Н.В.Кузьмина бойынша педагогикалық іс- әрекет дәрежесі І (минималды) репродуктивті; педагог өз білгенін өзгелерге айтып бере алады; продуктивті емес. ІІ (төмен) бейімделуші; педагог өз хабарламасын аудитория ерекшелігіне бейімдей алады; аз продуктивті. ІІІ (орташа) локальді модельдеуші; педагог оқушыларды курстың әр бөлімдері бойынша білімге, дағдыларға, іскерліктерге үйрету стратегияларына ие (яғни, педагогикалық мақсат қою, іздестіру нәтижесі бойынша өзіне жауап беру және оқушыларды оқу- танымдық іс- әрекетке бірітіндеп енгізу); орташа продуктивті. ІV (жоғары) – оқушылардың жүйелі модельдеуші білімдері; педагог жалпы пән бойынша орқушылардың дағдылар, іскерліктер ізденісіндегі білімдер жүйесін қалыптастыру стратегиясын меңгерген; продуктивті. V (ең жоғары) – оқушылардың жүйелі модельдеуші іс- әрекеттері мен мінез- құлықтары; педагог өз пәнін оқушы тұлғасын қалыптастыру, оның өзін- өзі тәрбиелеу, өзін- өзі оқыту, өзін- өзі дамыту қажеттіліктерін қалыптастыру құралына айналдыру стратегиясын меңгерген; жоғары продуктивті.
Педагогикалық іс-әрекеттің негізгі мақсатының орындалуы ретінде оқушының тұлғалық, интеллектуалдық дамуы, оны тұлға ретінде, іс- әрекет субъектісі ретінде жетілуі, қалыптасуы.
Қазіргі заман мұғалімі қызметіндегі ең басты ерекшеліктердің бірі – жастарға рухани тұрғыдан ықпал жасауды нығайту, сол арқылы еліміздің нағыз белсенді азаматтарын, еңбеккерлерін, Отан қорғаушыларын тәрбиелеп шығару.