СӨЖ Негізгі ұғымдар және олардың анықтамалары бойынша терминологиялық сөздік

"Ағарту" ұғымының барлық түсіндірулерінде жалпы параллельдерді таба отырып, мұнда бастысы "білім алу және оларды беру, мәдениет саласында және мәдениет арқылы білім алу және беру қызметі"деп қорытынды жасауға болады. "Білім беру қызметі" дегеніміз-бейресми білімнің бір түрі, адамның жалпы мәдениетін, оның дүниетанымының негіздерін және құзыретті әрекетке зияткерлік қабілеттерінің жиынтығын құрайтын ғылыми білім мен басқа да әлеуметтік маңызды ақпаратты насихаттау және мақсатты тарату бойынша ақпараттық-білім беру шараларының жиынтығы.

Білім беру қызметінің мақсаттары деп білім беру жүйесінің барлық компоненттерінің қызметі бағытталған әлеуметтік маңызды нәтижелер түсініледі. Ағартушылық қызметтің негізгі мақсаты-жалпы мәдениет деңгейін және халықтың әлеуметтік белсенділігін арттыру. Аталған мақсатқа төменде берілген басым міндеттерді орындау арқылы қол жеткізіледі.

Ағарту жүйесінің әртүрлі компоненттерінің қызметін интеграциялайтын барлық басқа мәселелерге қатысты бірінші кезектегі маңызы бар міндеттер басым болып табылады. Олардың қатарына мыналар жатады:

- елдің ғылыми және мәдени әлеуетін азаматтардың жеке даму мүддесінде пайдалану;

- билік және басқару органдарының жоспарланып отырған саяси шешімдері туралы азаматтарды уақтылы хабардар ету және осы шешімдердің мәнін түсіндіру;

- азаматтардың өз мүдделерін, сондай-ақ олардың тыныс-тіршілігінің жағдайлары мен мән-жайларын барабар түсінуіне жәрдемдесу;

- азаматтардың практикалық қызметтің әртүрлі түрлеріне белсенді және құзыретті қатысуына, оның ішінде қоғамдық бірлестіктер мен қозғалыстарға қатысуына ықпал ету;

- азаматтардың кәсіби, әлеуметтік, саяси, мәдени бағдарлануына жәрдемдесу;

- белгілі бір өзекті мәселе бойынша қоғамдық пікір қалыптастыру.

Білім беру-оны байыту қабілеттерінің кешенін қалыптастыруға бағытталған әлеуметтік-мәдени тәжірибені беру және игеру процесі;

Ағарту-халықты қолда бар әлеуметтік-мәдени кәсіп туралы ақпараттандырудың мақсатты процесі, ол үлкен, әдетте тұрақты топтарға бөлінбейтін аудиторияға арналған және хабарланған ақпаратты игерудің сәттілігін бақылаудың қандай да бір формальды рәсімдерін білдірмейді;

Үздіксіз білім беру-білім мен іскерлікті меңгерудің өмір бойғы стадиалдық процесі, жеке адамның және оның рухани әлемінің шығармашылық әлеуетін бағдарлы толық қол жетімді байыту; үш негізгі кезеңнен тұрады-жеке тұлғаны әлеуметтендіру (балалар білімі), әлеуметтік қызметтің әртүрлі түрлеріне дайындық( жасөспірімдер білімі), ересек кезеңдегі жеке даму (ересектерге білім беру);

Ересектерге білім беру-ақы төленетін еңбек қызметі саласына кіргенге дейін алған білімдері мен іскерліктерін байытуды сабақтастықпен қамтамасыз ететін білім беру жүйесінің құрамдас бөлігі;

Жалпы білім беру-қоғамның барлық мүшелеріне қажетті білім мен дағдыларды жүйелі түрде байытуға бағытталған мекемелер мен білім беру бағдарламаларының жиынтығы, олардың кәсіби іс-әрекетінің сипатына қарамастан;

Бейресми білім беру-аяқталғаннан кейін адамда өткен курстың бейіні бойынша кәсіби қызметпен айналысу немесе неғұрлым жоғары деңгейдегі білім беру мекемелеріне түсу құқығы болмайтын бағдарламалар мен курстар жиынтығы;