Адам ағзасының терморегуляциясы
жүктеу/скачать 50,72 Kb.
|
Орынбай Әлихан Бждк-201
- Бұл бет үшін навигация:
- 5. Реттеу изотермии.
| 4. Дене терморегуляциясы.
Адам қиналған салыстырмалы қабілетінің жоғары емес температурасы қоршаған (32 °С) дымқыл ауада. Мүлдем құрғақ ауада адам болуы мүмкін жоқ елеулі қызып 2-3 сағ бойы температурада 55-50°С-да кейбір бөлігі су буланып жеңіл түрінде бу, насыщающих тыныс алу ауа, тыныс, сондай-ақ қатысады сақтауда дене температурасын тұрақты деңгейде. Жоғары қоршаған ортаның температурасы тыныс алу орталығын рефлек-торно қозғалады, төмен — угнетается, тыныс айналады кем терең. Көріністерінің дене терморегуляциясы жатқызуға болады, сондай-ақ дене қалпын өзгерту. Кезде итке немесе қошке суық, олар сворачиваются бұл шумақ азайта отырып, сол беті жылу беру, ыстық, жануарлар, керісінше, қабылдайды жағдай беті жылу беру барынша артады. Бұл тәсілді дене теплорегуляции емес айырылуы және адам «сворачиваясь » шумақ» ұйқы кезінде суық үй-жайда. Рудиментарное үшін маңызы адамның бар көрінісі дене терморегуляциясы нысанында реакция тері бұлшық («гусиная кожа»). Жануарларда бұл реакциялар өзгереді ячеистость жүн жабындысының және жақсаруда теплоизолирующая рөлі жүн. Осылайша, дене температурасының тұрақтылығы сақталады жолымен бірлескен әрекеті, бір жағынан, механизмдердің, реттеуші қарқындылығы зат алмасу және тәуелді оған теплообразование (химиялық жылу реттелуі), ал екінші жағынан— тетіктерін реттейтін теплоотдачу (физикалық реттелуі жылу). Схемасы ара процестерді әзірлеу шешілді.жылу-суретте көрсетілген. 197. 5. Реттеу изотермии. Реттегіш реакцияның сақтауды қамтамасыз ететін дене температурасының тұрақтылығын білдіреді күрделі рефлекторлық актілер туындайтын бар температуралық тітіркенуі рецепторлардың тері, тері және тері ыдыстар, сондай-ақ ең ОЖЖ. Бұл рецепторлар, жабындысының суық және жылу, аталды термо.рецепторлардың. Салыстырмалы түрде тұрақты қоршаған орта температурасы рецепторлардың ОЖЖ түседі ырғақты импульстер көрсететін олардың тоническую белсенділігі. Жиілігі осы импульстердің максимальды үшін холодовых рецепторлардың тері және тері тамырларының температурасы 20-30°С, ал тері жылу рецепторлардың температурада 38-43 «С. күрт төмендеуі Кезінде салқындату тері жиілігі тамырлар зонасындағы» холодовых рецепторах артады, ал тез согревании урежается немесе тоқтатылады. Осындай температура жылу рецепторлары жауап берсе, тікелей қарама-қарсы болып табылады. Жылу және холодовые рецепторлар ОЖЖ-жауап берсе, температура өзгеруі, қан притекающей — нервным орталықтары. Терморецепторы ОЖЖ орналасқан алдыңғы бөлігінде гипоталамуса — преоптической аймақта ретикулярной формация орта ми, сондай-ақ жұлынның. Болуы ОЖЖ температуралық рецепторларының дәлелденеді көптеген эксперименттермен. Мысалы, егер денервированные артқы аяқтары иттің суық суға батыру, бұл тудырады, дірілдеу, бұлшық еттердің бас, алдыңғы аяқ-қолдың және дененің және күшейту теплообразования. Терморегулнторные рефлекстер салдарынан пайда раздражением холодовых рецепторлардың тері, бұл тәжірибесі алынып тасталды перерезкой жүйке әсерлер салқындату аяқ түсіндіріледі тек температураның төмендеуі қан және раздражением орталық холодовых рецепторлардың. Дірілдеу және тері тамырларының тарылуы, демек, арттыру теплообразования төмендеуі мен жылу беру туындайды, сондай-ақ салқындату кезінде ұйқы артериясындағы әкелетін қан бас миы. Термочувствительность гипоталамуса көрсетілді эксперименттерде ненаркотизированных үй қояндарына жүргізеді. «Жануарлар дүниесін облысы гипоталамуса вживляли арнайы термонагреватели. Бұл арттыру температураны 0,41 «тудырады айқын терморегуляционную реакциясын, проявляющуюся кеңейтуге тамырларының құлақ. Мұндай реакция проявлялась ортаның температурасы 22-27 °С, сол ортаның температурасын снижали-ден 17—20°С болса, онда алу үшін сосудорасширяющей реакция қыздыру гипоталамуса керек еді ұлғайту 0,84 °С. осылайша, ауа-қоршаған орта температурасы, демек, сипатының өзгеруі температуралық әсер ету экстерорецепторы азайтады температурную сезімталдығы гипоталамуса. Қатысуы гипоталамуса » терморегуляциясы қамтамасыз етеді өзара іс-қимыл қабылдау сигналдарын өзгерту туралы температурасын қоршаған және ішкі орта. Дәл гипоталамусе негізгі орталықтары орналасқан терморегуляциясы, үйлестіреді және көптеген күрделі процестер сақтауды қамтамасыз ететін дене температурасын тұрақты деңгейде. Бұл дәлелденеді, яғни қирауы гипоталамуса айырылатыны қабілетін денесінің температурасын реттеу және тегіс жануар пойкилотермным, жою қыртысының үлкен ми, жолақты дене мен көру бугров айтарлықтай әсер етпейді процестерінде теплообразования және жылу беру. Өткенде рөлін әр түрлі учаскелерін гипоталамуса » терморегуляциясы табылған ядро өзгертетін процесс теплообразования, және ядро әсер ететін теплоотдачу. Химиялық терморегуляциясы (күшейту теплообразования, бұлшық ет дірілі) бақыланады құйрық бөлігінде гипоталамуса. Бұзу осы учаскенің ми діңінің жануарлардың ж / е олардың неспособными тасымалдауға суық. Салқындату кейін жануардың мұндай операция тудырады, ашытқы және компенсаторлық арттыру теплообразования. Дене терморегуляциясы (тарылуы қан тамырларының, тершеңдік) бақыланады алдыңғы бөлігінде гипоталамуса. Бұзу және осы саладағы орталық жылу беру— құқығынан айырмайды жануарлар ауыстыру қабілетін суық; бірақ операциядан кейін ол тез •курстарын ашуға екінің жоғары температурада қоршаған ортаны, себебі зақымдалған тетігін қамтамасыз ететін физикалық терморегуляцию). Орталықтары теплообразования және жылу беру орталықтары орналасқан және бір-бірімен күрделі өзара қарым-қатынас және взаимоподавляют бір-бірін. Терморегуляторпые рефлекстер жүзеге асырылуы мүмкін және спинным ми. Салқындату жұлын жануарлар, бұл бөлім ОЖЖ бөлек перерезкой жылғы вышележащих бөлімдерінің тудырады бұлшықет дірілі және перифериялық қан тамырларының тарылуы. Мәні жұлын терморегуляциясы ғана емес, сонымен қатар, ол уағыздаушы болып табылады сигналдар жіберілетін жылғы перифериялық рецепторлардың бас миы және әсерді түсетін ми бұлшық, ыдыстарға және потовым железам, бірақ бұл жұлынның орналасқан орталықтары кейбір терморегуляторных рефлекстердің бар, бірақ, бірнеше шектелген реттеушілік мәні бар. Осылайша, кейін перерезки ми діңінің төмен гипоталамических орталықтарының терморегуляциясы қабілеті ағзаны күшейтетін теплообразование арттыру қарқындылығы қышқылдану процестерін суық күрт понижена қамтамасыз етпейді тұрақты дене температурасы. Тең түрде кейін перерезки ми діңінің немесе бөлімшесінің жұлын жылғы продолговатого күрт бұзылған және дене терморегуляциясы, сондықтан арттыру кезінде қоршаған температура жануар оңай курстарын ашуға екінің да бір спинальные терморегуляторные тетіктері қабілетсіз қамтамасыз ету, дене температурасының тұрақтылығы. Дегенмен жою қыртысының үлкен ми айтарлықтай әсер етпейді процестерінде теплообразования және жылу беру, алайда, заңсыз қорытынды жасауға, бұл білім беру әсер етпейді жылу алмасу. Эксперименттер жануарларға және бақылау адамдары мүмкіндігін көрсетті условнорефлекторных өзгерістер теплопродукции және жылу беру жүзеге асырылатын қабығы үлкен ми. Жүзеге асыру гипоталамической дене температурасын реттеуге қатысады, ішкі секреция бездері, негізінен қалқанша безі және бүйрек безі, білім гормондардың бақылайтын жүйке жүйесі. Қатысуы қалқанша безінің терморегуляций дәлелденеді, яғни кіріспе, қан жануарлар қан сарысуының басқа жануарлар ұзақ уақыт болған суықта, тудырады қолданысқа арттыру зат алмасу. Мұндай эффект байқалады, тек сақтай отырып, екінші бір жануардың қалқанша безі. Әлбетте, уақыт болу жағдайында салқындату жүреді күшейтілген бөлу қанға қалқанша безінің гормонының, арттыратын зат алмасу және, демек, білім беру жылу. Қатысуы бүйрек үсті безінің в терморегуляциясы байланысты бөле отырып, олар қанға адреналин, күшейте отырып, тотықтыру процестері тіндерінде, атап айтқанда, бұлшық арттырады теплообразование және суживает тері ыдыстар азайта отырып, теплоотдачу. Сондықтан адреналин қабілетті тудыруы дене қызуының {қызу гипер-термия). Өте жақсы дене шынықтыруды өткізу үш ік ең алдымен терморегуляңияньщ механизмік білу керек. Жер бетіндегі барлық ағзалар айналаны қоршаған орта факторларының эсер етуіне байланысты екі топқа бөлінеді. Бірінші топқа жататын ағзалар — суық қандьшар, (пойкияотермдер)，өздеріне қаясетгі температураны сыртқы ортадан альт отырады. Еішдпі тотағы жануарлар 一 жылы қавдылар — гомонотермділер. Айналаны қоршагак сыртқы орта температурасьша байланысты. Ағзатіарындағы температура тұрғылыкты. Адам ағзаларының температурасыньщ түрақты болуы өте күрделі биологиялық және физккалық-химиялық үрдістердің тфмореіуляциясы механизмдері мен байланысты. Й.П.Павловтың айтуына қарағанда термогеруляцияның мехакизмін жетілдендірусіз адам ағзасында тұрақты температураны сақгауға болмайды. Осыған орай бірнеше сауал туындайды. Адам деиесінде өртүрлі органдарьтда температураның мөлшері қандай. Арнаулы жүргізілген зерттеулердің қорытыкдыларына қарағанда, адам денесінің температурасы түрақты болады деп айту салыстьфмалы түрде айту деп үғыну керек. Адам денесінің ашық болуы айналаны қоршағак сыртқы °Рта температурасыньщ ѳсеріне қарай тез тѳмендеп кетеді Ал жабық Денедегі температура онша ѳзгеріске үшырамайды. Ішкі органдардьщ температурасы айналаны қоршаған сыртқы орта температурасымен байланысты, онша кѳп езгеріске ұшьірамай, түрақы түрде болады. Ден.енің температурасыньщ ауытқуы тәулік бойы үнемі езгеріп 45 ■ отырады. 丁емператураньщ ѳзгеруі киген киімге байланысты болады. Ауыр жумыс істеген адамдардың температурасы үнемі өзгеріп түрады. Спортшьшардың дене температурасы әрқилы болып ауыткиды. Температураның өзгеруіне ағзаның физиологиялык; жағдай, әйел адамдардьщ ж үкті болуына байланысты. Декенің температурасы төуліх бойына 0,5-0，ラ0 С ғана ѳзгереді. Дененің температурасы кешке қарай, сағат 16-18-де ете жоғары деңгейге көтеріледі. (37,0-37,1°). Түнде сағат 3-4-те температура ѳте төмен деңгейде болады (36,2-36,0) қарт адамцарлъщ дене температурасы онша жоғары деңгейде болмайды (35-36°С). Іш кі органның температурасы әртүрлі. Ең ыстық орган бауыр Оның температурасы 38-40°С жетеді. Қолтықтағы температура ЗЬ，5、 36,9°С әдетте қолтыққа градусник койып температураны анықтайды. Тік ішек температурасы 37,2-37,5°С. Қанның температурасы дене температурасына сәйкестенеді. Адам ағзасы температураға байланысты жылу бѳліп отырады. Жылудьщ кѳлеміне сэйкес температура ѳзгереді. Жылу зат алмасу үрдісіне байланысты. Ішкен тагамдарға да байланысггы болады. Энергиянын; ѳлшемі үлкен калория (ккал) немесе килоджоульмен белгіленеді. Адам агзасынан бѳлініп шығатын энергиянын, мѳлшері үш шамадан тұрады 1) негізгі зат алмасуынан; 2) тамақтану кезіндегі энергия; 3) физикалық және ой еңбектерінің ѳсерінен энергия түзіледі. Н егізгі зат алмасудан пайда болган энергия, адамньщ тіршілігін қамтамасыз етуге, тыныс алуға, жүрек қызметіне, бүйректің жүмыс жасауына жүмсалады. Ересек адамньщ әрбір кг массасында 24 ккал энергия болады. Терморегуляция үнемі ѳзгеріске ушырап отырады. Тамақтанғак кезде терморегуляция жоғарылап, тамақ ішпеген кезде терморегуляция тѳмендейді. Жылу үнемі алмасып отырады. Жылу адамнын, терісі арқылы айналаны қоршаған ортаға тарап отырады. жүктеу/скачать 50,72 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|