Адам анатомиясы

Paries
ventriculi
anterior
Paries
ventriculi
posterior
5 ’
6
7
A - Алдыңғы беті
1. Бауыр
2.Көкет
З.Іштін алдыңғы кабырғасы
В — Артқы беті
4.Көкбауыр
5.Сол бүйрекүсті безі
6.Сол бүйрек
7.Ұйқыбез
8.Ж иек ішек
37-сурет. А сқ азан н ы ң си н топ и ясы
-Асқазанның ішкі беті шырышты кабык- 
пен, 
tunica mucosa,
көмкерілген. Шырышты 
кабығының ішкі беті ақшыл кызыл түсті. 
Куысқа караған беті біркабатты ци- 
линдртәрізді эп и тели й м ен көм керілген . 
Асқа-занның бұл қабы ғыны ң қалыңдығы 
0,5-2,5 см -дей. Шырышты қабығының кұра- 
мындағы бұлшыкеттік табағыны ң, 
lamina
muscularis mucosae,
әсер ін ен ш ырыш ты 
қабықтың бетінде әртүрлі бағытта орналас­
кан катпарлар, 
plicaegastricae,
түзіледі (№38, 
39 суреттер). Асқазанның шырышты қабы- 
ғының куысқа қараған бетіндегі қатпарлар, 
барлық бөліктерінде біркелкі болып орналас-
паған. Кііііі иіннің ішкі бетінде бойлық орна- 
ласса, капған бөлігінде өзгермелі түрде әртүрі 
бағытга орналаскан. Сонымен катар, бұл кат­
парлар асказаннан он екі елі ішекке өтер жерде 
дөңгелек орналаскан шырышты жапкышты, 
valvula pylorica,
кұрайды.
Шырышты кабыктьщ қуыска караған беті- 
нде, көлемі 1-6 мм шағын көтерінкі немесе “ас­
казан аймағы” орналаскан. Асқазан бетін-де 35 
млн. шамасындай асказан бездері түтіктерінін 
тесіктері немесе ш ұңқырш алары, 
foveolae
gastricae
айкын байқалады. Асказан бездері то- 
пографиялық орналасуына карай: кардиапді, 
күмбездік және пилорикалық болып бөлінеді.

Canalis ventricularis 
V Ampulla 
■ K duodeni
W
m
Pars pylorica
Tunica muscularis esophagi
Tunica mucosa esophagi - 
Ostium cardiacum
Ostium pyloricum
Incisura angularis
Plicae gastricae
Pars cardiaca
Plicae mucosae gastricae
Tunica m ucosa ventriculi 
Tela submucosa ventriculi
Tunica muscularis ventriculi
38-сурет. А сказан ны ң ш ы ры ш ты кабы ғы
Асқазанның бездері 3 түрлі жасушадан 
тұрады:
а) негізгі
б) қосымша
в) жабушы
Осы жасушалар 3 типті бездер құрайды:
-Кардиалді, қарапайым түтікті бездер, 
шырышты қабыктың меншікті қабатында 
орналасады. Олар сілекейге ұқсас секрет 
бөледі, белоктарды ыдыратушы фермент ди­
пептидаза, көмірсутегін ыдыратушы глико- 
летикалық фермент, және тұз кышкылын 
нейтралдаушы секрет бөледі.
Күмбездік бездер, тарм ақталған түтік 
пішіндес. Олар негізгі, қосымша, жабушы
жасушалардан түзіледі: негізгі пепсин және 
жабушы клеткалар түз кышкылы, косымша 
жасушалар секрет бөледі.
Пилорикалык бездер, тармакталған, пеп­
син және сілекейлі секрет бөледі. Тәулігіне 
1,5 -3 литрге жуык асқазан сөлі бөлінеді.
-А сқ азан н ы ң ш ы ры ш асты негізі, 
tela
submucosa,
іркілдегендәнекертін, кантамыр- 
лар мен лимфа тамырларға және нерв торла- 
рына өте бай, жылжымалы қалың қабат бо­
лып саналады. Қызметі: асқазанны ң шы­
рышты қабығының бетіндегі катпарларды 
күрау және тамактың асқазан арқылы жыл- 
жуын қамтамасыз етеді.

10
11
Асказан (аллыцғы көрінісі) 
Асказаннын арткы кабыгыныц шырышты кабығы
(алдынғы көрінісі)
1. Өңеш
1. Esophagus
2. Ж үректік тілік
2. Incisura cardiaca
3. Ж үректік бөлік
3. Pars cardiaca
4. А сказан н ы н кіші иіні
4. C urvatura gastrica m inor
5. Қакпа кы сқы ш ы
5. Pyloris /m .sp h in cter pylori/
6. Бұ р ы ш ты қтіл ік
6. Incisura angularis
7. Қ ак п ал ы қ үңгір
7. A ntrum pyloricum
8. Қ ак п ал ы қ бөлік
8. Pars pylorica
9. А сқазан күмбезі
9. Fundus gastricus
10. А сказан н ы н үлкен иіні
10. C urvatura gastrica major
11. А сказан денесі
11. C orpus gastricum
12. А сқазан катпарлары
12. Plicae gastricae
13. А сказан өзегі
13. Canalis gastricus
14. Ж үректін он қары н ш асы
14. \fentriculus dext.cordis
15. К өкет
15. D iaphragm a
16. Ө неш тің іш тік бөлігі
16. Pars abdom inalis esophagi
17. Бауыр
17. H epar
18. Ж үректік бөлік
18. Pars cardiaca
19. Қ ақп а өзегінін бөлігі
19. Pars praepylorica
20. А сказан денесі
20. C orpus gastricum
21. К өлденен ж и ек іш ек
21. C o lo n transversum
22. Ж ін іш ке ішек
22. Intestinum tenue
23. Өкпе
23. Pulm o
24. А сказан күмбезі
24. Fundus gastricus
25. К өкетгін бел бөлігі
25. Diaphragm a - pars lumbal is
26. Бүйрекүсті безі
26. G l. suprarenalis
27. К өкбауы р венасы
27. V. lienalis
28. Үйқыбезі
28. Pancreas
29. Ж оғарғы ш аж ы р к ай лы к артерия ж эн е вена
29. A. et v. m esenterica sup.
30. О м ы тқаар ал ы кд и ск
30. Discus intervertebralis
Іш куысынын сол жартысынын жоғарғы бөлігінің 
парасагиталді кесіндісі, 
ортанғы жазыктықтан 3,5 см латералді орналасқан.

Duodenum
40-сурет. А сқ азан н ы ң бұлш ы қетті қабы ғы ж ә н е он екі елі іш ек (серозды к а б ы к ал ы н ы п тасталы нған)
-Асқазанның бұлшықеттік қабығы, 
tunica
muscularis,
бойлык, дөңгелек және қиғаш ор­
наласкан қабаттардан, кызметі жағынан 
еріксіз, бірьщғай салалы бұлшықеттерден тира­
ды ( №40, 41, 42 сурет).
а) А сқазанның бойлы қ қабаты, 
slratum
longitudinale,
ол өңештің бойлық қабатының 
тікелей жалғасы болып саналады. Бұл бұлшы- 
қетгік қабат асқазанның кіші иіні мен үлкен 
иінінің терең қабатында бойлай орналасқан, 
сонымен қатар асказанны ң пилорикалы к 
бөлігінде жаксы дамыған.
б) Асқазанның дөңгелек кабаты, 
stratum
circulare,
ол да өңештің дөңгелек қабатының
тікелей жалғасы болып саналады. Бұл еттік 
кабат асказан мен он екі елі ішектін тұсында 
ж аксы дам ы п, асқазан н ы н пилорикалы к 
бөлігін ің қы сқ ы ш ы н , 
т. sphincter pylori,
құрайды. Қызметі: тамактың асказаннан он 
екі елі ішекке карай өтуін реттеу.
в) 
А сқазанның қиғаш қабаты, 
fibrae seu
stratum obliquum,
асқ азан н ы ң ж үректік 
бөлігінін м аңы нан ілмектәрізденіп баста- 
лып, асказанның алдыңғы және артқы кабы- 
рғасы н ы ң бойы м ен төм ен бағытта отіп, 
үлкен иіннің бойында бір-бірімен өзара айқ- 
асып аяқталады. Қызметі: асқазанның үлкен 
иіні мен кіші иінінің аралығын жақындатып,
Tunica muscularis esophagi
Stratum longitudinale
(pars superior)
Stratum circulare

Stratum longitudinale

жүктеу/скачать 11,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: