Адам анатомиясы
ток ішектің баста- пқы кеңейген бөлігі (№51 сурет). Ол он мы кын шұнкыры, fossa iliaca dextra
жүктеу/скачать 11,6 Mb. Pdf көрінісі
|
|
ток ішектің баста- пқы кеңейген бөлігі (№51 сурет). Ол он мы кын шұнкыры, fossa iliaca dextra, мен он мы кын сүйегі қырының, crista iliaca dextra, apa- лығында орналаскан. Алдыңғы беті іштің ал- дыңғы кабырғасымен; арткы кабырғасы он мықын шұнкырымен және үлкен бел бұлшы- қетімен, т . psoas major, шектеседі. Ішастар- мен интраперитонеапді жағдайда жауып ор наласкан, шажыркайы жоқ. Ересек адамдарда сокыр ішектің орнала су орны өте өзгермелі келеді. Оның мықын сүйегі қырының тұсында немесе кіші жам бас куысына жакын орналасуы жиі байқала- ды. Соқыр ішектің ұзындығы қалыпты жағ- дайда 6-8 см, көлденен ені 7-7,5 см. Соқыр ішектің артқы медиалді бетінде тоқ ішек тас- паларының түйіскен жерінде соқыр ішектің құрттәрізді өсіндісі, appendix vermiformis, ор наласкан. Үзындығы 2-20 см шамасындай, орташа үзындығы 8,6 см, көлденең ені 0,5- 1,0 см. Ішастармен интраперитонеалді жағ- дайда орналаскан, шажыркайы бар. Құрггәрізді өсіндінің, appendix vermiformis, орналасу орны: біріншіден осіндінін ұзын- Haustra c o li P lica e sem ilu n ares c o li A p p en d ices ep ip lo ica e t \ Tenia om entalis Tenia m e so c o lic a Tenia libera 50-A сурет. Ток ішек. intestinum crassum (көлденен жиек ішектің кесіндісі) Tenia libera Plica semilunaris coli Haustra coli Ostium valvae ileocecalis Valva ileocecalis Tenia mesocolica Colon ascendens Ileum Peritoneum Cecum Appendix vermiformis Mesoappendix 51-сурет. Соқыр ішек, caecum және қүрттәрізді өсінді, appendix vermiformis, артқы көрінісі. дығына байланысты, екіншіден топография- лык орналасуына тәуелді. Ол, он мыкын шұңқырынан томен немесе жоғары орналасуы мүмкін. Құрттәрізді өсінді 40-45 % жағдайда төмен қарай бағытталып орналасса, 17-20 % латералді бағытта, 13 % жоғары бағытта ор наласуы байкалады. Ж іңіш ке іш ектін м ы қы н бөлігі соқыр ішектің ішінде орналасқан мықын -соқыр ішек немесе (баугиниев атты) кақпақ, valva iliocaecalis, арқылы өзара ұштасқан (№51, 52- А суреттер). Бұл қақпақ, горизонталді бағытта соқыр ішектің ішіне қарай өтіп, бір — бірімен өзара беттесіп, «кұйғыш» тәрізденіп орналасқан жоғарғы және томенгі қатпарлар- дан тұрады. Қ атпарларды ң соқыр ішекке қараған жиектері өзара бірігіп, тарлау келген тесігін, ostium iliocaecalis, қақпактың терен қабатында дөңгелек кабаты мықын — соқыр іш ек қы сқы ш бұлш ы қетін, т.sphincter iliocaecalis, құрап, нәжістін кері бағытта өтуі- не кедергі жасайды. -Тоқ ішектің жоғарылаған жиек ішегі, colon ascendens, соқыр іш ектің тікелей жалғасы (№49 сурет). Ұзындығы 15-20 см. Топогра- фиясы: оң мы кы н сүйегі кы ры ны ң, crista iliaca dextra, тұсында соқыр ішектен баста- лып, бауырдың оң үлесінің тұсында жиек Appendix epiploicae Plica semilunaris coli Ostium appendix vermiformis Ileum Haustra coli Valva ileocecalis Frenulum valvae ilealis Appendix vermiformis Caecum Ostium appendix vermiformis Mesoappendix 52-сурет. A — Сокыр ішек, кұрттәрізді өсініді және жоғарылаған жиек ішек, алдыңғы көрінісі (кабырға бөлігі алынып тасталған), caecum, appendix vermiformis, colon ascendens. ішектің оң иілімін, flexura coli dextra, құрап, тоқ ішектің көлденең ж иек іш егіне, colon transversum, жал-ғасады. Артқы беті: белдің шаршы бұлшықеті-мен, т. quadratus lumbo- гит, және іштің көлденен бұлшыкетімен, т. transversus abdominis, ш ектескен; алдыңғы беті, іш қуысының алдыңғы кабырғасымен шектеседі. - Тоқ ішектің көлденең жиек ішегі, colon transversum, тоқ ішектің жоғарылаған жиек ішектің тікелей жалғасы. Тоқ ішектін көлде- нең жиек ішегі, тоқ ішектің оң иілімі мен сол иілімінін аралы ғы нда көлденең бағытта, дөңес жағы томен қарай иіліп орналаскан. Ұзындығы 30-83 см, орташа ұзындығы 50 см. Ток ішектің орналасуы адамның дене бітіміне, жасына, бойына байланысты өзгермелі ке- леді. Балаларда қысқалау, брахиморфты адам- дарда тоқ ішектің бұл бөлігі көлденең бағытта орналаскан. Ал долихоморфты адамдарда томен бағытталып, кіндікке дейін ауытқып орналасуы мүмкін. Ішастармен интраперитонеалді жағдайда жауып орналаскан. Тоқ ішектің көлденең жиек ішегінің жоғарғы беті: асқазанмен, бау- ырдың оң үлесімен және көкбауырмен шек- теседі; төменгі беті: аш ішекпен; артқы беті ұйқыбезбен және он екі елі ішекпен шектеседі. |