Адам физиологиясы
-сурет . А р тер и я л ы к кы сы м
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
Физиология кітап
- Бұл бет үшін навигация:
- Б - кан қ ы сы м ы ны ң ү л гісі. I - сай ты толк ы н (п у л ь стік ); II - сай ты толк ы н (ты н ы сты қ );
| 37-сурет .
А р тер и я л ы к кы сы м. А - ар териялы к кы сы м ны н в и в и сек ц и я л ы к т ә ж ір и б е к е з ін д е т ір к е у ү л гісі; Б - кан қ ы сы м ы ны ң ү л гісі. I - сай ты толк ы н (п у л ь стік ); II - сай ты толк ы н (ты н ы сты қ ); III - С айты голқы н; а - ұй қ ы ар тер и ясы ; б - каню ля; 1 -2 -3 - датчи к ; қы сы м ы н ы ң э л ек т р о н д ы қ ө л ш еу ш і. Ең төмсн кан кысымы (минималдык) диастола кезіне дэл келеді (с.б.б. 60-85мм). Аталган скі түрлі қысым иульстік қысымды анықтауға мүмкіндік береді. Пульстік кысым - ен жоғары қысым мсн ең томен кысымның айырмасы: с.б.б. 105-60 = 45 мм, 125-85 = 40 мм. Пульстік қысым қалыітты жағдайда с.б.б. 40-50 мм. Қан кысымның II рсттік толкыны тынысқа байланысты. Қан қысымының тыныс толқыны (II) пульстік (I) толкындардан түрады. Демалуда пульстік толкындардың денгейі біртіндеп көтеріліп, ал демшыгаруда олардың деңгейі біртіндеп төмспдеп бір тыныс толқынын қүрады. Әр тыныс толқынының ең жогаргы деңгейінде (демалуда) тамырдагы кан қысымы максимальды, ең төменгі деңгейінде (демшьнару тоқтағанда) қысым минималды болады: дем алган кезде жүрскке ксліп қүйылған қан мөлшері барыниіа артады да кан қысымы көтеріледі, ал дем шығарғанда жүрекке күйылатын кан мөлшері азаяды да кан қысымы төмендейді. Қанның қысымы тынысты тоқтатып тұрғанда жазылатын болса, тыныс толқыны (II) жогалып, тек пульстік толқын жазылады. Мүндай жагдайда максималъдық қысым систолалық қысымға, ал минималды қысым диастолалық кысыммен теңеледі. Ксйде мәселен, гипоксия болғанда, қансыраған сәтте қан қысымының III реттік толкыны пайда болады. Мұның себебі: мидагы тамыр козғалтушы орталыктың козгыштық касиетінің өзгеруі. Қан кысымының III толкыны өте ірі келеді, пульстік жэне тыныстық толқындардан күралады. Мунда тыныстық толқындар деңгейі біртіндеп көтеріліп, одан соң біртіндеп төмендеи бір (III) толқын күрады. Көпке дейін осындай толкындар белгілі ретпен кайталанып түрады (37-сурет, Б). Бүкіл әлемде адамда кан кысымы Коротков (аускультациялык - дыбыс тын^ау) әдісімен аныкталады. Адамның артериялық қысымы эртүрлі жагдайдың эсерінен жоғарылауы не төмендеуі мүмкін. Қан кысымының жоғарылауын гипертензия, ал төмендеуін гипотензия деп атайды. Бірақ артериялык кан кысымы биологиялык константанын бірі. Мұның тұрактылығын белгілі әрекеттік жүйе камтамасыз етеді. Венадағы қан қысымы кан шығаратын эдіспен өлшенеді. Қан капиллярлар кедергісінен өткен соң оның кысымы одан да бетер төмендейді: жіңішке венулаларда кан қысымы с.б.б. 6-15 мм. Орташа жуандыктағы веналаларда ол одан да томенірек, ал қуысты ірі веналарда кысым с.б.б. геріс 2-5 мм болуы мүмкін. Мүнда қан қысымын анықтау үшін оған кең түтікті ине кіргізіп, инені Вальдман флеботонометрімен байланыстырады. Адамның шынтақ ойығындағы венасында қан қысымы су бағанасы бойынша 60-120мм. жүктеу/скачать 28,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|