Адам физиологиясы
Бүйректін жасқа байланысты кызмет ерекшеліктері
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
Физиология кітап
| Бүйректін жасқа байланысты кызмет ерекшеліктері
Адамда бүйрек өз қызметін туа орындай бастайды. Бірақта, жас балаларда бүйрек қызметінің бірқатар көрсеткіштері копшілік жағдайда томен болады, тек бала екі жаска таянғанда ғана ересек адам деңгейіне жақындайды. Бұл жағдай, ең алдымен бүйрек тканінің жеткіліксіз дамып жетілуіне байланысты (мысалы, кабык қабаты, иірімді түтікшелер, тамырлар жүйесі т. б.). Балалық шақтың ерте кезеңінде, бүйрек қызметін жүйке-гуморальдық жолмен реттелуін камтамасыз ететін көпшілік кұрылымдар жақсы жетілмеген күйде болады. , Бала өмірінің бірінші жылында гломерулалык сүзілу деңгейі өте томен, сол сиякты кері сіңу жэне нефрон түтікшелерінде концентрация (қоюлану) 3 6 6 үрдістері өте жеткіліксіз жүретіндігі дәлелденген. Осыған байланысты еметін бобектерде несен жасалу ересек адамдар мен салыстырғанда, барлық денесінің сыртқы көлеміне шаққанда 2-3 есе артық. Бала өмірінің алғашқы айының аятында тәулігіне 300-350 мл, ал 1-2 жас шамасында 700-750 мл, 4-5 жаста 1 литрге жуық, 10 жаста 1,5 литрге жуык несен жасалады. Жасалатын нссеп көлемімен салыстырганда, шыгаруы жиі орындалады. Жаңа туган бала несебінің құрамында белок іздері жэне сүт канты болады. Мүндай физиологиялық альбуминурия мен лактозурия себебі, бүйрек қан шумақтары мен түтікшелерінің эпителий тканінің өткізгіштік қасиеті жоғары болуынан. Ересек балалардың несеп құрамында белок, кант болмайды. Ересск адамдармен салыстырғаңда жаңа туган балалардың (әсіресе алғашқы айларында) несен қүрамында мочевина, хлорид жэне фосфат едэуір аз болады. Бүл бүйректің иірімді түтікшелерінде кері сіңу (реабсорбция) үрдісінің өте жоғары жүруінен. Еметін бөбектер несебінің қүрамында хлорид он ссс аз. Бүйректін осмос жэне ион рсттейтін кызметі баланың бірінші жылында пайда болып қалыптасады. Бүл кезеңде ересек адаммен салыстырғанда бүйрек қатысуымен сілті-қышқыл тепе-теңдігі аз ауысады. Бүйрсктің функциялдық даму жеткіліксіздігі, туганнан кейінгі алғашкы айларда байқалады: егерде өте көп мөлшерде су енгізсе, Судан улану пайда болуы мүмкін. Шамадан тыс ас түзы да ісік пайда етеді, артық тамактанудан қан қүрамында белок алмасудың сонғы ыдырау өнімдері көбеюі мүмкін (азотемия). Сонымен, ересек адам бүйрсгімен салыстырғанда жаңа туған бала бүйрегі даму срекшелігіне байланысты гомеостазды толық камтамасыз ете алмайды. Қартайтан адамдардың бүйрегінің қызмет ерекшеліктері нашар зерт- телген. Жас үлгайған кезеңде бүйрек қызметінің негізгі көрсеткіштері төмендейді, ссбсбі бүйректің канмен камтамасыз етілу жүйесі бұзылып. кан тамырлар қабыртасы өзгсреді, кейбір нсфрон түтікшелсрі өзінен өзі жойылады, соның нэтижесінде бірте-бірте қан шумактарының сузу дэрежесі, несептің осмостық қоюлануы (судың кері сіңуі 30%-ке жуык азаяды) төмендейді. жүктеу/скачать 28,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|