Адам физиологиясы



Pdf көрінісі
бет256/373
Дата23.09.2022
өлшемі28,52 Mb.
#39991
түріОқулық
1   ...   252   253   254   255   256   257   258   259   ...   373
Байланысты:
Физиология кітап

Түсті ажырату. Кейбір түсті айыру кемістігін, жартылай түсті 
танымауды - тұңғыш рет осыдан зардап шеккен ағылшын физигі Д.Дальтон 
сипаттап жазды. Сондыктан аса көп гаралған түсті түйсіну аномалиясы 
, (ауытқушылығы) осы ғалымның есімімен "дальтонизм" деп аталған. 
Дальтонизм ер адамдардың 8%-де кездеседі, ол жыныс аныктайгын 
хромосоманың белгілі гендерінің жоқтығына байланысты. Дальтонизмді
3 9 5


аныктау үшіи, адамга гүрлі-түсті (полихроматикалық) ксстслсрді көрсетсді 
немесе әртүсті затгардын ішінен түсі бірдей заттарды таіщап алуын текссреді. 
Дальтонизмді 
анықтаудың 
мамандық 
таңдауда 
зор 
маңызы 
бар. 
Дальгониктерге транспорт жүрпзушілері белым жүмыс істеугс болмайды, 
себебі олар багдаршамның түстерін айыра алмайды.
Түсті 
жарым-жарты 
танымаудың үш түрі 
болады: 
протанопия,
дейтсранопия жэнс тританопия. Олардыц әркайсысы негізі і үш түстің бірсуіп 
толық ажырата алматандықтан байкалады.
Протанопиямен зардап шегстін адамдар қызыл түсті танымайды, кок. 
көкшіл соулелер оларға түссіз болып кврінеді. Дейтеранопчямен зардап 
шегстін адамдар көк және қою-кьпыл түстердсн жасыл түстсрді айыра 
алмайды. Түсті танымаудын сирск ксздесетін тритаиопютш жагдайында 
адамдар көк жэмс күлгін түсті сэулелерді танымайды.
Кейде ахромазчя деп аталатын түсті голы к танымайтын аумтқушылық 
кездеседі, ол торлы кабықтагы сауытшалардың зақымдалуы салдарынан 
болады. Сондыктан мүндай адамдарга бүкіл заттар эртүрлі реңді сүр түсті 
болып жэне сыртқы әлсм түссіз сурет сияқты корінеді.
Кеңістікі і түйсіну
Көздің шалымы. Егср бір затқа козді тоқтатып 
Караганда, 
оның кескіні 
сары дақка түсетін болса, біз көру орталығы арқылы анық коремп Ал торлы 
қабықтың басқа жерлеріне түскен заттардыц кескіндерін іиеткі кору арқылы 
байқаймыз. Козді бір нүктсгс кадаганда корінстін кеңістікті козАің чипы мы 
деп атайды. Коз шалымының шеқарасын өлшеу үшін периметр дсген аспап 
қолданылады.
Түссіз заттар үшін көз шалымының төменгі шскарасы 
700. жогаргысы 
- 600, ішкісі - 600 жонс сыртқысы - 900-қа тен болады. Адамның ені көзінің 
шалымы аз да болса да тең болады, онын ксністіктік тсрендігін байкауга зор 
манызы бар.
Көздің шалымы әралуан түстерге бірдей емес. ол түссіз заттарға өрісті 
келеді. Көк жэне сары түстерге ол эжептэуір кіші, кызыл түске один да аз, ал 
жасыл түс үшін көздің шалымы сьтртка карай тек 400-ка дейін жетсді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   252   253   254   255   256   257   258   259   ...   373




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет