13 кесте. Тыныс көрсеткіші мен оттегінің калориялық эквивалентінің арақагынасы Қоректік заттар ТК Оттегінің калориялық эквиваленті кДж 1л 0 2 Ккал 1л 0 2 Комірсу 1,0 21,17 5,05 Май 0,70 17,62 4,69 Белок 0,81 20,3 4,86 Тиімді тамақтану 0,85 20,15 4,81 Негізгі зат алмасу Жұмсалған энергия мөлшері айналадагы температурага, істелген
жұмыстың, ішілген астың гүріне, оның мөлшері мен құрамына, денеден зат
алмасу қаркынына т. б. жагдайларга байланысты.
Энергия жұмсалуы стандартты жағдайда өлшенеді. Денеден шығатын
энергия стандарт™ жағдайда жүмсалатын энергиямен салыстырылады.
Стандартты жағдайда жұмсалғак энергия
негізгі ат асу деп аталады (53-сурет).
Негізгі алмасу деңгейін анықтау үшін біріншіден, айналадагы ауаның
тсмпературасы 18-200 болуы шарт. Сыртқы ауа температурасы төмен болса,
оны жылыту үшін жылу көбірек жүмсалады, екіншіден, негізгі алмасу аш
қарында, яғни соңғы рет ас ішкеннен кейін 14 сағат өткен соң. зерттеледі.
Өйткені, ас ішкен кезде ас корыгу ағзаларының қызметін камтамасыз ету
үшін адамға қосымша энергия жұмсауға тэулігіне 500 ккалдай керек,
үшіншідсн, негізгі алмасу денс еттсрінің тыныштық кезінде аныкталады, адам
бір сағаттай қимылдамай жатуы қажет. Қимылдаган кезде дене еттері
жиырылады да, энергия жұмсалады.
4 з
5 53-сурет . Э т у о т е р -Б е н е д и к т к а л о р и м ет р ін ің ү л гісі. 1 , 2 - т ер м о м ет р л ер ; 3 - к ам ер адан ш ы ккан с у ж и н ал аты н ы ды с; 4 - там ақ б е р е т ін ж ә н е э к с к р е м е н т т е р д і ш ы гараты н т ер езе; 5 - ауа ай дай ты н н а со с; 6 , 8 - с у д ы с ің ір е т ін к үк ір т
