Адам физиологиясы

дайындайды.  Сондықтан  олар  күзетті,  тазартқыш,  "сыпырғыш"  деи  те 

аталады.  Олардың  эрекеті  әсіресе  өте  қышқылды  қабыну  нүктесінде  күшті 

болады.  Моноцигтің  бетінде  кармаушы  дене,  комплементтерге  арналтан 

кабылдагыштар  бар.  Моноциттер  қан  тамырынан  шыкқан  соц  макрофагқа 

айналып  денеде  арнайы  иммунитет  калыптасуына  катысады,  яғни  бөгде 

заттарды  жұтып,  өзгертіп,  иммуногеңдер түзеді.  Капиллярдан  сыртқа шыққан 

моноци ггермен  бірге  гисгиоцигтер,  купфер  жасушалары  сияқты  фагоциттер 

мононуклеаралық  бір  ядролы  жаеушалар  ден  аталады,  олар  біртұтас  жүйе  - 

мононуклеарлық  фагоциттер  жүйесін  құрады.  Бұлар  организмнің  бөгде 

әсерлерге төзімділігін күшейтеді.

Лимфоциттермен  бірігіи  моноциттер  иммундық  жауаи  эсерленісіне 

катысады.  Моноцит  ісікке,  вирустарға  қарсы  (интерферон)  зат,  лизоцим, 

эластаза,  коллагенді  ыдрататын ферменттерді де шығарады.

Гепарин  -  қанды  үйытпай  сұйық  қалпында  сақтайтын  зат.  Базофилдер 

капиллярлар 

кенересін 

селдірететін, 

сөйтіп 

заттардың 

өтуін 

жеңілдететін  зат - гистаминді  бөліп шыгарады.

шығарады  жэне  кұрамында  гистамині  көп  өлі  базофил  түйіршіктерін  қармап 

алып  қорытады.  Сондықтан  да  эозинофилдердің  саны  аллергиялык  эсерлсніс 

кезінде  көбейіп  кетеді  жэне  канда  гистамин  өте  көбейеді.  Эозинофил 

белоктдн  түратын  уытты  заттарды (токсиндерді)  залалсыздандЬірады, антитэн 

калыптастыруга  катысады,  плазмоген  (фибринолизин)  жасайтын  затты  бөліп 

шыгарады.

Лимфоциттер  арнамалы  иммунитет  қалыптастырып,  бүкіл  денедегі 

иммунитет  жайын  қадағалайды.  Олар  залалды  заттарды,  жасушаларды 

жоятын  арнайы  жасушалар  жоне  плазмалык  антитэндер  бөліп  шығарады. 

Лимфоциттер  -  Т  (тимуске  байланысты),  В  (бурсаға  байланысты)  жэне  О  - 

лимфоциттер болып үшке бөлінеді.

Т  -  лимфоциттер  сүйек  кемігінде,  жілік  майында  түзіледі  де  тимус 

безінде  одан  орі  дамиды.  Олар  киллер,  хелпер,  супрессор  деп  аталатын  уш 

түрлі  тіндерге  бөлінеді.  Киллер  -  өлтіруші  жасуша  ісік  жасушаларын,  адам 

денесіне  жат  агзалар 

мен  тіңдерді 

(транспланттарды)  дамытпайтын 

иммунитет  жасуша.  Ол  сондай-ақ  медиатор  -  лимфокин  бөліп  шыгарады, 

Лимфокин  озге  жат  жасушаларды  ыдыратып,  жоятын  лизосом  ферменттерін, 

макрофагтардың әсерін  күшейтеді. Хелпер  -  көмекші жасуша,  В-лимфоцитпен 

өрекеттесіп,  оны  плазмалық  антитэн  шыгаратын  жасушага  айналдырады. 

Антитэн  антигенмен  эрекеттеседі.  Супрессор  -  қысым  көрсетуші  (реттеуші) 

жасуша.  Ол  В-лимфоцигтің  жэне  Т  -киллер  реакциясы  күшейіп  бара  жатса. 

тежеп отырады.  Т -лимфоциттер арасында  иммунитетті  ұзартатын  еске сактау 

жасушалары да бар. 

*

В-лимфоциттер  жілік  майында  түзіліп,  ішск  пен  буйеннің  (тоқ  ішектің) 

лимфоидтық  тіңцерінде, 

бадамша  бездерінде  одан  өрі  дамиды. 

В-

184

лимфоциттер  мен  Т  -лимфоциттер  өзара  эрекеттескен  соң  иммуңды 

глобулиндер (антитэндер) шығарады  (гуморалдык иммунитет).

Лимфоциттер 

жасушалардың 

креаторлық 

байланысын 

сақтауға 

қатынасады,  ятни  басқа  жасушалардың  генетикалық  қызметін  реттейтін 

информация  жеткізетін  макромолекулаларды тасиды.

0  -   жасуша  Т  немесе  В  маркері  (белгісі)  жоқ  лимфоциттер  басқа 

жасушаларды ерітіп  ыдырататыр ауы гқыган жасуша.

Лейкоциттердің  барлык  түрі  опсонин  (бөде  затты  танитын)  бөліп 

шығарады.

Қорыта  келгендс,  лимфоциттер  мен  моноциттер  организмнің  арнамалы 

иммунитетін  қалыптастыратын  болса, лейкоциттердің бәрі де фагоцит ретінде 

бөгде 

заттарды 

жұтады, 

жояды, 

залалсыздандырады. 

Базофил 

мен 

зозинофилдер 

қанды  ұйытпай 

капиллярлардың 

өтімділігін 

күшейтіп, 

лейкоциттердің  тез  қимылдап  капиплярлардан  сыртка  шығуына  көмектеседі, 

сөйтіп фагоциттердің бөгде заттармен кездесуіне жатдай  жасайды.

Иммундық жүйе

Иммунды  жүйе  ағзаның  ішкі  орталығындағы  антигендік  тұрақгылықты 

қадагалайтын  жэне  рециркуляция  жолымен  байланысатын  (жасушалардың 

мүшелерден  кан  айналымына  ауысуы  мен  кері  кайталануы)  арнайы 

лимфоидты  мүшелер мен тіндердің өзара жиынтығы.

Иммуңды  жүйе  -  қозғалмалы  жэне  үздіксіз  жаңғырып  отыратын  жуйе. 

Сонымен  қатар,  онын  күрамының  түрақтылығы  агзаның  жеке  қүрылымының 

сақталуына зор ықпал етеді.

Иммунды  жүйенің  денеден  бөгде  заттарды  шығарып  тастау  касиетін 

жүктеу/скачать 28,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: