Адам физиологиясы
Мидыц әрекеттік асимметриясы
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
| Мидыц әрекеттік асимметриясы
Адам миы симметриялы ағза. Алайда олардың әрекеттері эртүрлі болып, эралуан іс-әрскетті мсңгереді. Мидың эрекеттік асиметриясы екі жагдайға байланысты: 1) екінші снгналдың жүйенің жүйке орталығында эртүрлі орналасуы; 2) адамның бейімделу ісінде оң қолдың алымды үстемдігі болуы. Ми сыңарларының өзара қатынасы симетрия мен доминанта қасиетгеріне негізделген. Бұрын мидың сол сыңары тіл, ойлау, кимыл-әрекетіне, кеңістікте дене бағдарланысына жауапты, сондықтан үстемді (доминантты) деп есептелді. Ал оң сыңары қосалкы ретінде қаралды. Қазіргі кезде әрбір психикаалық әрекетті меңгеруде сол немесе оң ми сыңарларының үстемдігі болатындыгы анықталды. Мэселен, сол ми сыңарының эрекегі басым адамдар теорияга бейім, сөз коры мол, оны кеңінен пайдалангыш, қимылы белсенді, мақсатқа талпынғыш, уақигаларды болжагыш келеді. 4 9 9 Оң ми сынары нақтылы іс-эрекетке жұмылдырады, ол адам шабан, сөзге сараң, бірак оте сезімтал және әсерленгіш, меңзей Kapayt а және еске түсіруге эуес болады. Алайда адамдардың үштен бірінде ми сыңарларының жекеленген анык әрексттік мамандалысы байқалмайды. Маманданған ми сыңарларының арасында өзара тежелу болады. Екі ми сыцары екі түрлі ойлау үрдісін үйымдастырады. Сол ми сынары галдау ісіне қатысыи, қисынды ойлауды, индуциялық амалды, ал оң ми сынары иақтылы, бейнелі ойлауды, дедукция амалын баскарады. Сол ми сыңары сөйлеу іс-әрекетін: оны түсіну жэне құрастыру, сөз символдары мен жұмысты камтамасыз етеді. Оң ми сынары кеңістік сигналына жауапты заттарды өру жэне сипап сезу аркылы таниды. Оған жеткен ақпараттар бір мезгілде жэне жалпы тәсілмен өңделеді. Оң ми сыңарымен музыкалық кабілегтер байланысты. Ми сыңарларының асимегриялық ерекшеліктерін көру түйсігінің айырмашылыктарынян байқауга болады (16-кесте).
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|