29-сурет .
Р е з у с ф а к то р (R h ).
А - р е з у с т і (R h + ), р е з у с с із (R h -) к ан н ы ң а д а м д а р а р а сы н д а к е з д е с у ж и іл іг і:
Б - р е з у с т і (R h + ) кан ды р е з у с с із (R h -) кан ға к ұ й г а н д а к е з д е с е т ін қ ұбы л ы стар .
I - R h + кан ды R h - каны б а р р е ц и п и е н т к е қ ұю ; II - р е ц и п и е н т к ан ы н д а R h - а н т и д е н е н ің
п а й д а б о л у ы ; III - R h - қ ан ды R h - р е ц и п и е н т к е қай тал ап қ ұ й ғ а н д а б о л а т ы н а г гл ю т и н а ц и я .
Сондықтан адамдың каны резус факторы бар (резусты) жэне резус
факторы жок (резуссыз) қан деп екі топқа бөлінеді. Донордың резусты қанын
(Rh+ ) резуссыз (Rh- ) қанға құйса, 3-4 жұма арасында антитән, ягни
антирезусагглютинин пайда болады да, организмде көп жылдар сақталады.
Егер осы иммунданған адамга тагы да резусты кан кұйылса, оның
эритроцитгері реципиент қанындағы антирезусагглютининмен кездесіп,
біріне-бірі жабысып қалады. Бұл қан құюдан болатын гемотрансфузиялық
шокка экеліп соғады, дереу шара қолданбаса адам одан өліп те кетеді.
Сондықтан бір адамның канын екінші адамга кұярда АВО мен резус
жүйесіндсгі кан аттас болуға тиіс. Резусты донор қаны резусты канга, ал
резуссыз
кан
тек
резуссыз
канга
кұйылады.
АВО
жүйесіндегі
агглютиногендермен бірге резусагглютиноген де тұкым қуалайды. Резус
агглютиногеннің түқым куалауына байланысты оның канда бар-жоқтығын
анықтаудың акушерлік маңызы зор. Егер анасының қаны резуссыз, ал
өәесінщ каны резусты болса, кұрсактағы нэрестенің каны да резусты болуы
мүмкін. Мүндай нәрестенің эритроциттері тиісті жағдай тауып, анасының
канына өте қалса, нэрестенің қаны резусты болғандыктан анасының
организмі иммуңдалады да, оның канында антирезусагглютинин пайда
болады. Бүл иммунданған қан нэрестенің қанына өтсе, нэресте эритроциттері
желімденіп гемолизге үшырайды. Мүның салдарынан бала ана құрсағында, не
туғаннан кейін гемолиздік шоктан өледі. Сондыктан екіқабат ана қанын
мүқият тексеріп, резусы жок аналарды есепке алып, экесінің канын тексеру
кажет. Ана қанында антирезус пайда болуын, оның әлсіз-күштілігін тексеріп
гуру кажет (30-сурст).
Достарыңызбен бөлісу: |