Агроэкологиядағы далалық және зертханалық зерттеулер Үшінші басылым



Pdf көрінісі
бет84/135
Дата19.05.2022
өлшемі2,96 Mb.
#35042
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   135
Деректерді талдау 
1. Өскіннің құрғақ массасын тамыр жүйесінің құрғақ массасына бөле 
отырып, әрбір өсімдіктер үшін өскіннің/тамырдың ара қатынасын есептеңіз. 
Кестедегі арақатынасты жазыңыз. 
2. Әр өсімдіктер үшін әр түйнектің орташа массасын есептеңіз, өсімдіктер 
түйнектерінің біріккен массасын түйнектер санына бөліңіз. 
3. Әрбір деректер жиынтығы (яғни тізбек) үшін орташа мәнді есептеңіз. 
4. Әрбір деректер жиынтығы үшін стандартты ауытқуды есептеңіз бұл 
статистиканы қалай есептеу керектігін сипаттау үшін 1, 3, 8 немесе 13 
зерттеулерді қараңыз). 


209 
5. Команда деректерімен басқа командалармен бөлісіңіз. 
6. Басқа командалардың деректерін жинаңыз және әрбір өңдеуде 20 
өсімдіктер үшін жалпы орта табыңыз. 
7. Таңдау бойынша: Үш өңдеу арасында өсімдік өсуі мен түйнектердің 
пайда болуында елеулі айырмашылықтар бар-жоғын анықтау үшін тиісті 
статистикалық тесттерді орындаңыз. 
Жазба 
Төменде зерттеу нәтижелері туралы есептілік бойынша кейбір ұсынымдар 
келтірілген: 
• Уақыт өте келе деректердің өсу және даму кестесі (жапырақтар саны 
және өсімдіктердің биіктігі). 
• Үш өңдеу арасында өсімдіктер мен түйнек пайда өлшемін салыстыру 
үшін графиктерді жасаңыз. 
• Бақыланатын ерекшеліктерді, әсіресе стерильденген өңдеу мен басқа 
екеуі арасындағы ерекшеліктерді талқылаңыз. Бактериялардың болуы бұршақ 
өсімдіктерінің өнімділігіне әсер етті ме? Зарарсыздандырылған / 
инокуляцияланған өңдеу топырақты зарарсыздандырылмаған өңдеумен қалай 
салыстырылады? 
• Нәтижелердің салдарын талқылаңыз. 
Ескертпе Түйнектердің пайда болу деректері негізінде қорытынды жасай 
отырып, түйнектердің болуы міндетті емес екенін ескеріңіз. Азотты бекіту 
туралы қорытынды жасаған кезде, бұрын жүргізілген түс тестінің нәтижелерін 
қарастырыңыз. 
Өзгерту және одан әрі зерттеу 
1. Егер жабдық қолжетімді болса, стерильденген/инокуляцияланған және 
стерильденген өңдеулердегі өсімдіктер мен топырақтағы азоттың құрамын 
өлшеңіз. Бұл деректер зарарсыздандырылған/инокуляцияланған өңдеу кезінде 
топырақтың әр «жүйесіне» қанша азот қосылғанын анықтауға мүмкіндік 
береді. 
2. Бұл зерттеудің далалық нұсқасы бұршақты өсіру тарихы бойынша әр 
түрлі екі түрлі топырақта бұршақтардың инокуляцияланбаған тұқымдарын 
отырғызу арқылы жүргізілуі мүмкін. Орындардың бірі жақында бұршақтар 
немесе басқа да бұршақтар отырғызылған орын болуы мүмкін, бұл жақсы 
инокуляция мүмкіндігін қамтамасыз етеді, ал басқа жерде бұршақтар (тіпті 
әлсіз бұршақтар) көптеген жылдар бойы қатысқан жоқ. 


210 
3. Бұршақты өсімдіктер азотбекітілмеген өсімдіктерге тікелей жақын 
болғанда, бірақ ауыр азотты (қант жүгерісі сияқты) пайдаланғанда, түйнектің пайда 
болуы және азотбекітілген белсенділік бір бұршақтың дара дақылымен 
салыстырғанда ынталандырылатыны туралы гипотезаны тексеріңіз. Бұл сынақты 
орындаудың ең оңай жолы-бұршақты 19 зерттеуде дақылдардың бірі ретінде 
пайдалану және бұршақты бұршақтардың өсуі мен түзілуін бір бұршақты 
түйнектердің учаскелерінде және бұршақты және екінші дақылдардың 
учаскелерінде салыстыру. 
4. Қырыққабат 
тұқымдастарының 
түрлері 
сияқты 
кейбір 
ауыл 
шаруашылығы дақылдары Түйнекті бактериялардың түйнектелуін және 
белсенділігін баяулататын белгілі

Бақылау ретінде бұршақ дара дақылын 
пайдалана отырып, қырыққабатпен бұршақтарды біріктіру әсерін тексеріңіз.
5. Құмыраларда немесе егістікте бұршақ тұқымдарын топырақта 
қолжетімді азоттың деңгейлер ауқымымен топырақ түзетулерінен немесе 
тыңайтқыштардан себіңіз және түйнектердің пайда болуына азот деңгейінің 
әсерін өлшеңіз. Топырақтағы азоттың артық болуы (әсіресе суда жақсы еритін 
синтетикалық тыңайтқыштардан жасалған азот) түйнек бактериясының 
азотын 
байланыстыруға 
не 
бұршақ 
тамырларының 
бактерияларын 
жұқтырудың алдын алу жолымен немесе егер олар шын мәнінде тамырды 
жұқтырса, бактериялардың белсенділігін басу жолымен кедергі келтіретіні 
белгілі. 


211 
Бұршақты түйнектердің пайда болу кестесі 
Өңдеу: Индикаторлық түрі: 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   135




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет