92
• Деректер зерттелетін жүйені қалай білдіретінін талқылаңыз. Егер,
мысалы, жапырақтарды ұстағыштар бүкіл жүйе бойынша орналастырылса,
онда деректер тұтастай жүйені
көрсетеді; егер олар көпжылдық өсімдіктер
жабындығы бар аймақтарда ғана орналастырылса,
онда деректер тек осы
аймақтарға ғана қатысты.
• Екінші органикалық заттар мен қоректік заттардың көзі ретінде
жүйедегі жапырақтардың түсу мәнін талқылаңыз. Жүйеден алынған санымен
салыстырғанда биомассаның саны қандай?
• Егер жүйеде бірнеше көпжылдық өсімдіктер түрлері болса,
олардың
әрқайсысының жапырақтың түсуі жүйесіндегі салыстырмалы үлесін
бағалаңыз.
• Жапырақтардың түсу жабындығы туралы акроэкожүйедегі көпжылдық
өсімдіктердің азғана артықшылықтардың бірі деп ойлай отырып, тұрақты
агроэкожүйелерді жобалауға жалпы зерттеу нәтижелерін қолдану.
Өзгерту және
одан әрі зерттеу
1. Бірнеше жүйеден түскен жапырақтардың жабындысын біртіндеп немесе
бір мезгілде зерттеңіз және әр жүйедегі жапырақтардың санын салыстырыңыз.
2. Жапырақтардың жыл сайынғы түсуін дәл бағалау үшін осы зерттеуді
бір жыл бойы жалғастырыңыз және бір жыл ішінде жапырақ түсу
көрсеткіштеріндегі өзгерістерге талдау жасаңыз.
3. Жүйеде таза бастапқы өнімділіктің (ТБӨ) барлық үш құрауышын
бағалаңыз: жаңа пайда болған биомасса, жиналған биомасса, сондай-ақ жүйеде
қалатын түсірілген және түскен биомасса Олардың әрқайсысы ТБӨ-нің қандай
пайызын қамтиды?
4. Жабын және компост түрінде жүйеде сақталатын
бұтаулы көпжылдық
биомассаның рөлін зерттеуді әзірлеу. Әдейі кесе отырып, нақты жүйеде
жапырақтардың түсуін ұлғайтудың мінсіз тәсілі қандай?
5. Бір жыл бойы түскен жапырақтардың санын өлшеңіз (№2 нұсқада
сипатталғандай), содан кейін сақталған үлгілерді қоректік заттардың (Азот (N),
фософор (P), калий (K)) құрамына талдау жасаңыз.
Осы деректер негізінде
жыл сайын түскен жапырақтардың биомассасынан қоректік заттардың түсуі
есептеледі. Жүйедегі қоректік заттардың ұласуын көрсету мақсатында осы
бастапқы деректерді басқа бастапқы деректермен (мысалы, топырақты немесе
тыңайтқыштарды жақсартушы заттар) және егін көлемімен салыстырыңыз.
6. Түскен жапырақтар үлгілерін көміртегі мен азоттың құрамына (сондай-
ақ қажет болған жағдайда P және K құрамына) талдай отырып, осы деректерді
жүйеге жапырақ түсу үлесінің C/N ара қатынасын есептеу үшін пайдаланыңыз.
Жапырақтың шіруі процесінде осы ара қатынастың рөлін зерттеу. C/N ара
қатынасы топырақ фаунасына қалай әсер етеді?
93
7. Жиналған жапырақтардың үлгілерін сақтаңыз және оларды келесі
маусымда
жапырақтардың
ыдырауын
эмпирикалық
зерттеу
үшін
пайдаланыңыз. Мысалы, үлгілерді ұсақ қуысты
нейлонды қаптарға салады,
оларды жүйедегі әр түрлі орындарда (мысалы, жартылай жабық және толық
жабық үстіңгі бетінде) орналастырады, содан соң ыдырауды өлшеу үшін
қаптарды біраз уақыттан кейін жинайды.
Жапырақ түсу жабындының техникалық деректер парағы
Агроэкожүйе:
Түскен жапырақтарға арналған ұстағыштар саны
Достарыңызбен бөлісу: