192
Төменде екі сөздің арасында бір төл
сөзден қалай етіп қайсысына
теліп айтуға болады?
Қалай етіп қайсысына теліп жазуға болады? Айтыңдар жана жазып
көрсетіңдер.
болды {үшке сұр{ет ұрды{ит
{жауын {байтал {доп
боз{шұлғау ұны{естілді мас{жаңа
{ат {ақ {әбден
тос { піскен бөрі{аш тұз{қараңғы
{қолың {ақ {ашшы
§ 7. Буын
Буыншы әріптер (а,о, ұ, е, и)
Төмендегі жаңылтпаштардағы сөздерді буынға бөліп жазыңдар.
Жаңылтпаштар:
Асаттар аз асатар.
Ораз аз озар.
Бұл ұлақ – ұлы ұлақ.
Есен, есен бесен.
Ылайдың, ылайына ыластанба.
Буындағаннан кейін жалғыз өзі буын болып тұрған әріптерді бөлек
шығарып жазыңдар.
Бөлек шығарғаннан кейін жалғыз өзі
буын болып тұрған әріптерді
бөлек шығарып жазыңдар.
Бөлек шығарғаннан кейін, кітаптарыңда кез келген сөздерді буындап
қараңдар – әлгілерден басқа жалғыз өзі буын болатын басқа әріптер бар ма
екен?
Жалғыз өзі буын болатын әлгі әріптер болса,
олар кіріспеген сірә
буын жоқ болса, буын жасайтын әріптердің қайсысы болғаны?
§ 8. Буыншы әріптер
Буын түрлері
Асқа барған қатындар,
Алшаңдамай қайтыңдар.
Алдында торпақ көрінсе,
Жылдам маған айтыңдар.
Тойға барған қатындар,
Тойтаңдамай қайтыңдар.
193
Топ
сиырдың ішінде
Торпақ көрсең айтыңдар.
Осындағы сөздерді буынға бөліңдер. Бөлгеннен кейін буыншы
әріптер басына келген буындарды бір бөлек шығарып жазыңдар.
Ортасына келген буындарды бір бөлек шығарып жазыңдар. Аяғына келген
буындарды бір бөлек шығарып жазыңдар.
Шығарғаннан кейін буындардың түріне қарап ат қойыңдар. Буын
түрін айырғанда, буыншы әріптердің тұрған орныңа қарай айырыңдар.
Буыншы әріп басқалардың
ортасында қамауда тұрса, ол буынға
«бітеу» деп ат қойыңдар; буын
аяғы буыншы әріпке тірелсе, ол буынға
«ашық» деп ат қойыңдар; буын
буыншыдан басқа әріпке тірелсе, ол
буынға «тұйық» деп ат қойыңдар.
Достарыңызбен бөлісу: 
