Ақын Қасым Аманжоловтың туғанына 105 жыл) Поэт с огненным сердцем
жүктеу/скачать 1,34 Mb. Pdf көрінісі
|
|
От жүректі ғажайып ақын (ақын Қасым Аманжоловтың туғанына 105 жыл)
Поэт с огненным сердцем (105 лет со дня рождения поэта Касыма Аманжолова) ЖАДНАМА 2
«Теміртау қаласының орталықтандырылған кітапханалар жүйесі» КММ Ақпараттық-библиографиялық бөлім КГУ «Централизованная библиотечная система г. Темиртау» Информационно-библиографический отдел (Қасым Аманжоловтың туғанына 105 жыл) Библиографиялық жаднама
Библиографическая памятка
Теміртау, 2016 ж. 3
91.9:83(5Каз) О-81 О-81
От жүректі
ғажайып ақын
(Қасым Аманжоловтың туғанына 105 жыл) = Поэт с огненным сердцем (105 лет со дня рождения Касыма Аманжолова): жаднама
/Теміртау орталық кітапханасы; құраст. К.Жанашева. – Теміртау . – 2016. – 30 б.
4
Оқырманға
Аманжолов шығармаларын дәл бүгінгі егемен ел мүддесі тұрғысынан оқысаң, оның сол тәуелсіздікті аңсап өткен арманын, заманынан оза шапқан қиялының биіктігі мен көрегендігін айқын көресің. Ақынның әр сөзі тәуелсіздіктің жырындай естіледі. Тәуелсіздігіміздің мерейлі тойы қарсаңында Қасым Аманжоловтың туғанына 105 жыл толып отыр. Осыған орай ақын шығармашылығына арналған «От жүректі ғажайып ақын» атты жаднама құрастырылды. Пайдалынылған әдебиеттер тізіміндегі материалдар мерзімдік басылымдардан алынды. Жаднаманы құрастыру барысында электронды каталог пен интернет қолданылды. Тізім 2011-2016 жылдары аралығындағы әдебиеттерді қамтиды.
арналған.
5
Қасым Аманжолов қазақ поэзиясының аса көрнекті өкілі, халқымыздың дарынды ақыны. Қ.Аманжолов – өзінің батыл ойлы, шыншыл да терең сырлы, дауылды поэзиясымен әр буын
оқырмандар сүйіспеншілігіне ие болып, жас таланттарға өте күшті әсер етіп келе жатқан біртуар дарын. Қасым Аманжолов қазіргі Қарағанды облысының Қарқаралы ауданындағы Қызыл деген жерде 1911 жылы дүниеге келеді. Майданнан өлеңмен жазған "Ағайыма" деген хатындағы: "Қыс. Қыстау. Атамекен Қызылдағы" дегендегі Қызыл – сол туған жері. Әкесі де сонда қайтыс болады. Жас болса да Қасым соның бәрін есінде жақсы сақтап қалған. Әке-шешеден жастай жетім қалған, ол біраз жыл ағасының қолында өседі. Алғашында жаңадан ашылған ауыл мектебінде оқып, сауатын ашады. Кейін, 1924 жылы, ағасы Қасымды Семей қаласындағы интернатқа орналастырады. 1930 жылы Алматыға келіп, біраз уақыт "Лениншіл жас" газетінде істейді. 1931 жылы Ленинградтағы орман шаруашылығы институтына түсіп оқиды. Бірақ, денсаулығына байланысты және түскен оқуын да онша ұната қоймағандықтан, бірер жылдан кейін елге оралып, Орал қаласында "Екпінді құрылыс" газетіне қызметке орналасады. Жас ақынның көптеген өлеңдері осы газетте жарық көреді. Әншілік, әртістік өнерге бейім, домбыра, мандолина бастаған бірсыпыра музыкалық аспаптарда еркін ойнайтын ақ көңіл, жайсаң жанды "ерке Қасымның" Оралда болған, әсіресе 1935-1936 жылдары Оралдағы қазақ театрындағы қызмет еткен кезі өміріндегі ең
6
бір қызықты, қымбат шағы болып қалады. Оның бойындағы туа бітті зор таланты да осында белгі беріп, ақындық жолына біржолата бет бұрады. 1938 жылы тұңғыш өлеңдер жинағы "Өмір сыры" деген атпен жарық көреді. Жинаққа енген өлеңдерден болашақтағы кемелденген ақын поэзиясының отты, лепті, сыршыл мінезі танылатын жекелеген жол, шумақтар табылғанымен, тұтастай алғанда, жинақ ақынның әлі де үйрену, еліктеу үстінде екенін көрсететін еді.. Қасым 30-жылдардың өзінде-ақ А.Пушкиннен, М.Лермонтовтан, Т.Шевченкодан, Дж.Байроннан, В.Маяковскийден шебер аудармалар жасады. Бұл оның үлкен поэзияның сырына терең бойлап, ақындық өнерінің қыр- сырын тануына көмектесті. 1939-1940 жылдар ақынның өсу жолындағы елеулі кезең болды. "Нар
тәуекел", "Бурабай толқындары", "Дауыл", "Көкшетау", "Орамал", "Сұлтанмахмұт туралы баллада", "Өз елім", "Ғашық едім қайтейін" сияқты тамаша туындылары осы жылдары дүниеге келді. Бұл кезеңдегі ақын өлеңдерінде түр, дыбыстық үндестік, ырғақ жағынан да жаңалықтар көрініс берді. Сондай-ақ, Қасым лирикалық өлеңдермен қатар сүйекті туындылар жазуды да қолға алады, "Құпия қыз", "Бикеш" (алғашында "Азғынбаев" деп аталған) секілді алғашқы поэмаларын жазады. Ақын 1941 жылы армия қатарына шақырылады. Сол қарсаңда "Мазасыз музыка", "Қоштасу", "Бейсекештің бес ұлы" секілді әсерлі, сыршыл сезімге толы, лепті өлеңдерін жазады. 1941- 1943 жылдары Қиыр Шығыста болған Қасым 1943 жылы батыстағы майданға ауыстырылады, содан соғыс аяқталғанға дейін "қанды қырғын, қып-қызыл өрттің ішінде" болады. Намыскер, өр, қайсар Қасым жауынгерлік міндетін жан аямай
7
атқарады, абыройлы болады. Қиыр Шығыс пен батыстағы майдан аралығындағы ұзақ сапар, атамекен – Қазақстанын қақ жарып өтетін жол әсершіл, ұшқыр қиялды ақын жанын қатты тебірентеді. Соның нәтижесінде "Орал", "Сарыарқа", "Байкал", "Өтіп бара жатырмын" тәрізді тек Қасымның ғана емес, сол кездегі бүкіл қазақ поэзиясының жетістігі болып саналатын өлеңдері дүниеге келеді. Ақын рухының бұл қуатты серпілісі майдан жырларына ұласып, мазмұн, тақырып, түр, көркемдік бейнелеу кұралдары, ой мен сезім тереңдігі жағынан жаңа сапа тауып, биік белеске көтеріледі. "Елге хат" (бес бөлімнен тұратын ұзақ толғау), "Ұлы күтіс", "Үстімде сұр шинелім", "Подполковник Әлпинге", "Қапанға", "Сәбитке", "Ғалиға жауап", "Қызғалдақ", "Сен фашиссің, мен қазақпын", "Дариға, сол қыз" сияқты хрестоматиялық өлеңдері мен әйгілі "Ақын өлімі туралы аңыз" поэмасы – соның айғағы. Сонымен қатар Қасым Аманжолов қазақ әдебиетінде аударма жанрының дамуына да зор үлес қосты. Ол А.С. Пушкиннің «Полтава», М.Ю.
Лермонтовтың «Маскарад», А.Т. Твардовскийдің «Василий Теркин», Низамидің «Ләйлі- Мәжнүн» поэмаларын, Т. Г. Шевченконың, В. В. Маяковскийдің өлеңдерін қазақ тіліне аударды. Қазақ поэзиясына он буынды өлең түрін енгізіп, оны әбден тұрақтандырды. Майданнан оралғаннан кейінгі алғашқы жылдары Қасым
журнал редакцияларында істейді, ара-тұра поэзия, ақындық өнер тақырыбына сын мақалалар жариялайды, өлеңді де өндіре жазады. Мысалы: 1946 жылы 26 өлең жазыпты, солардың ішінен, әсіресе "Достар", "Туған жер", "Құрбыма", "Сауыншы
8
жеңгейдің жыры", "Домбыра", "Май келді", "Күйім тасып барады, күйім тасып", т.б. көркемдігі жоғары өлеңдерін ерекше атауға болады. 1948 жылы Қасым Аманжоловтың "Дауыл" атты жинағы жарық көреді. Сонымен қатар ақын "Балбөбек", "Нұрлы дүние" жинақтарын шығарады. 1952 жылы "Таңдамалы шығармалары" жарық көреді. 1954 жылы бүгінде жұрттың көбі жатқа білетін әйгілі "Өзім туралы" толғауын аяқтайды. Қасымның өлеңдері "Гроза" деген атпен 1946 жылы, "Стихи" деген атпен 1949 жылы орыс тілінде жеке кітап болып басылады. Қасым Аманжолов ұзаққа созылған науқастан 1955 жылғы қаңтардың 17-сінде қайтыс болды.
2001 жылы «Жазушы» баспасынан таңдамалы лирикасы кітап болып шықты.
9
Ақын Қ. Аманжоловтың шығармалары: 1.
Аманжолов, Қ.Аудармалар. Т2 / Қ.Аманжолов .- Алматы: ТЕНГРИ, 2001.- 424б.
2.
Аманжолов, Қ. Дариға, сол қыз [Мәтін]: өлең- жырлар / Қ.Аманжолов . - Алматы: Атамүра, 2003.- 212б.- (Атамұра кітапханасы).
3.
Аманжолов, Қ. Дариға, сол қыз [Мәтін]: өлеңдер мен поэмалар / Қ.Аманжолов. - Алматы: Раритет, 2006.- 256б.- (Жыр жауһары).
4.
Аманжолов, Қ. "Жыр жазамын жүрегімнен..." [Электрондық ресурс]: ән жинағы.- Алматы: Нұр-Пресс, 2011.- 1 электрон. опт. диск (CD- ROM).
10
5.
Аманжолов, Қ. Өзім туралы [Мәтін]: өлеңдер мен поэмалар / Қ.Аманжолов.- Алматы: Ана тілі, 2011.- 360б.- (Мерейтойлық әдебиет).
6.
Аманжолов, Қ. Өлеңдер / құрастырған Сәрсенбі Дәуітов.- Алматы: Мектеп, 1985.-160б.
7.
Аманжолов, Қ. "Көңілдің күйін төгейік..." [Мәтін]: әндер жинағы.- Қарағанды, 2011.- 248б.:сур.
8.
Аманжолов, Қ. Өлеңдер мен поэмалар [Мәтін] / Қ.Аманжолов.- Алматы: Арыс, 2009.- 296б.- (Алтын Қалам).
9.
Аманжолов, Қ. Өлеңдер мен поэмалар [Мәтін] / Қ.Аманжолов.- Алматы:ТЕНГРИ, 2001.-424б.
10.
Аманжолов, Қ. Таңдамалы шығармалар [Мәтін] / Қ.Аманжолов.- Алматы: Айғаным, 2014.- 216б.
11.
Аманжолов, Қ. Шығармалар. 4 томдық. Т.4. Прозалық және драмалық шығармалар / Қ.Аманжолов .- Алматы: Жазушы, 1980.- 256б.
12.
Аманжолов, Қ. Шығармалары [Мәтін]. Бірінші том. Өлеңдер мен балладалар / Қ.Аманжолов.- Астана: Фолиант, 2013.- 288б.- (Сарыарқа кітапханасы).
13.
Аманжолов, Қ. Шығармалары [Мәтін]. Екінші том. Аудармалар /Қ. Аманжолов.- Астана: Фолиант, 2013.- (Сарыарқа кітапханасы).
11
14.
Аманжолов, Қ. Шығармалары [Мәтін]. Үшінші том. Поэмалар, әр түрлі жазбалар / Қ.Аманжолов. - Астана: Фолиант, 2013.- 280б.- (Сарыарқа кітапханасы).
15.
"Дүниеге келер әлі талай Қасым...": Қасым Аманжоловтың 100 жылдығына арналған Қарағанды II облыстық жас ақындар мүшайрасының жыр- жинағы [Мәтін].- Қарағанды: Болашақ, 2011.- 91б.
16.
Қасым Аманжолов: "Дауылпаз ғасыр - дауылпаз жыр" ақындар мүшәйрасына түскен өлеңдер [Мәтін]. IV-т. / құраст. Б.Шаханұлы.- Алматы: Кітап, 2002.- 400б.
17.
Қазақ әндері [Мәтін] / құраст. Б.Ж.Жүсіпова.- Алматы: Көшпенділер, 2011.- 704б.
18.
"Қасым Аманжолов және тәуелсіздік идеясы": Атты Республикалық жас ғалымдар мен студенттердің ғылыми-практикалық конференция материалдары [Мәтін] / ред. Н.О.Дулатбеков.- Қарағанды: Болашақ-Баспа, 2011.- 335б.
Қасым Аманжолов туралы мақалар:
19.
Азбанбаев, М. Ақын өмірі туралы аңыз: [ақын Қасым Аманжолов туралы] // Орталық Қазақстан. - 2012.- 7 сәуір (№57-58).- 4 б.
12
20.
Азбанбаев, М. Қасым Аманжолов: [ақынның 100 жылдығына] // Орталық Қазақстан. - 2011.- 16 маусым (№ 96-97).- 4 б.
21.
Айнабеков, Б. Тіршілік сәулесі: өлеңдер // Жұлдыз.- 2012.- №4.- 32-34 б.- ISSN 0134-3580.
Айтмағамбетов, Е. Поэзия пырағын ерттеп мінген: Қасым Аманжолов -100 // Егемен Қазақстан.- 2011.- 16 маусым (№ 255).- 5 б.
23.
Ақтаев, С. Тәкаппар талант: [Қасым Аманжолов - 100] // Ана тілі.- 2011.- 8-14 қыркүйек (№36).- 9 б.
Аманжол, Д. Толассыз топанындай ертегінің: Қасым Аманжоловтың туғанына - 100 жыл // Орталық Қазақстан. - 2011.- 12 ақпан (№23-24).- 8 б.
25.
Аманжолова, Д. "Анамның айтқандары...": [ақын Қ. Аманжоловтың қызы Д. Аманжоловамен сұхбат /сұхб. З. Жұманова] // Жұлдыз.- 2011.- №12.- 156-166 б.
26.
Ашықбаев, Е. Қасым іздеген Дариға, сол қыз...: [ақын Қасым Аманжоловтың туындысы жайлы] // Қазақ әдебиеті.- 2015.- 4-10 қырк. (№34).- 1, 7 Б.
27.
Әбілова, С. Зұлмат жылдар жадыдан өшпейді: [Қасым Аманжолов атындағы ауылда 1932-33 жылдардағы ашаршылық құрбандарына арналған ескерткіш бой көтерді] // Орталық Қазақстан. - 2013.- 13 шіл. (№117-118).- 1 б.
28.
Әлімқұлов, Т. Қасым Аманжолов хақында // Жас 13
Алаш.- 2011.- 8 қырк.- 5 б. 29.
Бекбосынов, М. Түсірген ой сәулесін шартарапқа: [ақын Қ. Аманжоловқа 100 жыл] // Қазақ әдебиеті.- 2011.- 18 қар. (№46).- 6 б.
30.
Бексейіт, С. Мәңгі жасайтын асыл жырлар: қазақтың көрнекті ақыны Қасым Аманжолов туғанына - 100 жыл // Ана тілі.- 2011.- №34.- 3-6 б.
31.
Бектұров, Ж. "Баяғы Қасым, бір Қасым...": [Қасым Аманжоловқа арналған мақала] // Ана тілі.- 2011.- №36 (8-14 қырк.).- 7 б.
32.
Досанов, С. Кеңес құрған жерде кемдік жоқ: Қасым Аманжоловтың ғасырлық тойы алдында ел азаматтарына айтар құлаққағыс // Егемен Қазақстан.- 2011.- №18 қаңт. (№12-13).- 4 б.
33.
Досанов, С. Мен Қасымға ғашықпын: Қасым Аманжолов - 100 // Ана тілі.- 2011.- №35(1-7 қырк.).- 8 б.
"Ектім өмір жемісін...": [Қ. Аманжоловтың қыз балаларымен сұхбат / әңг. Н. Дүтбаева] // Қазақ әдебиеті.- 2011.- №35 (2-8 қырк.).- 8 б.
35.
Ершу, М. Қазақ поэзиясындағы Қасым - мінез: Қасым Аманжолов - 100 // Жас Алаш. - 2011.- 6 қыркүйек. - 5 б.
36.
Жайлыбай, Ғ. Ұлттың ұлы ақыны: [Қасым Аманжолов жайлы] // Егемен Қазақстан. - 2011.- 7 қыркүйек. - 5 б.
37.
Жақып, Б. От жүректі ақын: Қасым Аманжолов - 14
100 жыл // Егемен Қазақстан.- 2011. - 13 сәуір (№145- 146). - 5 б.
38.
Жақыпбек, М. "Тұрарсың ғасырлармен қатар, Қасым": Қасым Аманжолов -100 жыл // Орталық Қазақстан. - 2011.- 16 маусым (№ 96-97).- 4 б.
39.
Жәлел, О. Абай және Қасым поэзиясындағы махаббат мәселесі // Қасым. - 2013. - №3 (мамыр.- маусым). - 19-23 б.
40.
Жұмабай, Н. "Қасымның әндері-ай!": [әнші Г. Тергеубековамен Қарағандыда өткізгелі отырған Қасым Аманжоловқа арналған кеш туралы сұхбат/әңг. Н. Жұмабай] // Орталық Қазақстан. - 2012.- 10 қараша (№189-190).- 8 б.
41.
Жұмаділов, Қ. Шамырқанаса шарт сынатын тектілер: (естелік - эссе):[ақын Қасым Аманжоловпен Мұқағали Мақатаев туралы] // Қазақ әдебиеті.- 2014.- 14-20 наурыз (№11).- 9, 11 б.
Жұмасұлтанов, Ә. Қасымның біз білмейтін өлеңі: [Қасым Аманжоловтың туғанына 100 толуына орай // Егемен Қазақстан.- 2011.- 27 сәуір (№170-173).- 10 б.
43.
Кәріпбеков, А. "Өлең менде бар, болады да...": [Қасым Аманжоловқа - 100 жыл] // Қазақ әдебиеті.- 2011.- 2-8 қыркүйек (№35).- 7 б.
44.
Кекілбайұлы, Ә. Дүлдүл: [ақын Қ. Аманжоловтың шығармашылығы бойынша] // Мәдени мұра.- 2011.- №6 (қараша-желтоқсан).- 27-30 б.
45.
Қажыкерей, Г. Қаламдарын қаруға алмастырған 15
жазушылар: [Ұлы Отан соғысына қатысқан жазушылар туралы] // Мектептегі кітапхана.- 2015.- №2.- 10-14 б.
46.
Қайырбеков, Ғ. Қасым Аманжолов - қазақтың ұлттық ақыны: ақын жазушы Қ. Аманжоловтың 100 жылдық мерей тойы // Ана тілі.- 2011.- 14-20 сәуір (№15).- 6 б.
Қасымның ғасыры: [Қасым Аманжолов жайында] // Дала мен қала.- 2011.- 5 қыркүйек.- 10 б.
Қашқынбекова, Ә. Найзағай мінез жауынгер ақын: Қасым Аманжоловтың Дариға сол қыз өлеңі // Егемен Қазақстан.- 2005.- 9 маусым.- 16 б.
49.
Қирабаев, С Тәуелсіздіктің ақыны [электрондық ресурс] Қол жеткізу режімі: http://adebiportal.kz/t-uels-zd-kt-a
yny.page/?lang=kz&sphrase_id=28781 50.
Құтжанұлы, Ә. Қасым сөзі - халықтың жүрегінде: [ақын Қ. Аманжоловтың екі өлеңі хақында] // Қасым.- 2013.- №1 (қаңтар.-ақпан).- 134-136 б.
51.
Қыдырбек, Ә. "Дүниеге келер әлі талай Қасым": Қасым Аманжолов -100 // Егемен Қазақстан.- 2011.- 21 маусым (№ 260-267).- 16 б.
52.
Мәуленов, С. Қасым Бакуде: [қазақ ақыны Қ. Аманжоловтың туғанына 70 жыл] // Орталық Қазақстан. - Қарағанды.- 2011.- 23 маусым (№ 101-102).- 4 б.
53.
Медетхан, Т. Мен не жаздым мұншама қорлық кешкендей: Қасым Аманжолов - 100 // Жас алаш.- 2011.- 19 сәуір (№ 30).- 5 б.
16
54.
Меңдеке, Ә. Қасымның тойы қалай өтті: (Қасым Аманжолов - 100) // Жас Алаш.- 2011.- 15 қыркүйек (№74).- 5 б.
55.
Муканова, А.К. Өр дауысты ғажайып ақын: [ақын Қасым Аманжоловқа арналған әдеби-сазды кештің сценарийі] // Мектептегі кітапхана.- 2014.- №3.- 22-23 б.
56.
Мұқан, А. Қасым Аманжолов - драматург // Қасым.- 2013.- №1 (қаңтар.-ақпан).- 56-63 б.
Мұқан, А. «Дауылпаз ақын драматургиясы» [электрондық ресурс] Қол жеткізу режімі http://adebiportal.kz/amankeld-m-an-dauylpaz-a-yn- dramaturgiyasy.page/?lang=kz&sphrase_id=28781
Мұсабеков, Е. Қаланың қақ төрінде - Қасым рух: Жезқазған қаласында "Наурыз" саябағында Қ. Аманжоловқа мүсін қойылды // Орталық Қазақстан. - Қарағанды.- 2011.- 18 маусым (№98-99).- 8 б.
59.
Мұсабеков, Е. Қасымтанудың қазығы Қарқаралыда қағылмақ: [Қ. Аманжоловқа - 100 жыл] // Орталық Қазақстан. - Қарағанды.- 2011.- 27 тамыз.- 5 б.
60.
Несіпбай, А. Жыр мерекесі жақын. Дауылпаз ақынның туған өлкесі оған дайын: Қасым Аманжолов - 100 // Егемен Қазақстан.- 2011.- 23 тамыз.- 5 б.
61.
Нұрмағамбетова, Ж. Бар дауыспен жырлайды десі басым...: (Қасым Аманжоловтың ақындық мектебі мен жаңашылдығы хақында) // Орталық Қазақстан. - Қарағанды.- 2011.- 20 тамыз.- 6 б.
17
62.
Нұрша, Р. Қасымның ән ғұмыры: [Қарағандыда Қ. Аманжоловқа арналған кеш өтті] // Орталық Қазақстан. - 2012.- 8 желтоқсан (№208-209).- 8 б.
63.
Омарбекұлы, М. Жасын ғұмыр - Қасым ғұмыр: [Қ.Аманжоловтың туғанына 100 жыл] // Орталық Қазақстан. - 2011.- 14 мамыр (№75-76).- 6 б.
64.
Оразбаева, Б.Қ. Қасым Аманжолов - от жүректі ақын: Қасым Аманжоловтың туғанына 100 жыл // Мектептегі кітапхана.- 2011.- №5.- 20-21 б.
65.
Сағымбеков, Р. Қазақтың Қасымы: [ақын Қ. Аманжоловтың майдандық өлеңдері хақында] // Абай.- 2011.- №3.- 76-80 б.
66.
Сағынтай, С. "Дүниеге келер әлі талай Қасым": Қарағандыдағы ақын мерейтойына арналған мүшәйра мен ән байқауы // Орталық Қазақстан. - 2011.- 17 мамыр (№77).- 1-4 б.
67.
Сарбалаұлы, Б. Қазақ жырының қағаны: Қасым Аманжолов - 100 // Егемен Қазақстан.- 2011.- 9 қыркүйек.- 5 б.
68.
Сәулебектегі, А. Найзағай-ақын: [Қасым Аманжоловтың туғанына 100 жыл] // Дала мен қала.- 2011.- 19 қыркүйек (№37).- 14 б.
69.
Сматаев, С. Серпінің сертке тартқан семсері еді: Қасым Аманжолов - 100 // Жас Алаш.- 2011.- 25 тамыз. - 5 б.
70.
Тергеубекова, Г. "Өнерге обал жасамау керек" [электрондық ресурс] Қол жеткізу режімі 18
http://alashainasy.kz/culture/gulbarshyin-tergeubekova- ansh-onerge-obal-jasamau-kerek-66235
71.
Тобаяқов, Б. Өлең отыменен жылытқан ақын: Қасым Аманжолов - 100 // Егемен Қазақстан.- 2011.- 23 тамыз . - 5 б.
72.
Тойбек, Ж. Әзірлік ойдағыдай: [Қасым Аманжоловқа 100 жыл] // Орталық Қазақстан. - 2011.- 20 тамыз.- 4 б.
73.
Тойбек, Ж. Қасымның тойы -халықтың тойы: ақын Қ. Аманжоловтың туғанына 100 жыл толу мерейтойы қарсаңында // Орталық Қазақстан. - 2010.- 20 шілде (№115).- 4 б.
74.
Тұрғынбекұлы, С. Қасымды қастерлеу: Қасым Аманжолов - 100 // Егемен Қазақстан.- 2011.- 2 қыркүйек.- 4 б.
Тілешов, Е. Қасымның ақындық миссиясы [электрондық ресурс] Қол жеткізу режімі http://adebiportal.kz/news/erbol-t-leshov-asymny-a-yndy- missiyasy/?sphrase_id=28781
Хамзин, М. Қасым ақын және ел тәуелсіздігі: Қасым Аманжолов - 100 // Егемен Қазақстан.- 2011.- 3 қыркүйек. - 5 б.
Шаштайұлы, Ж. Қасым - жүрек, Қасым - тағдыр: [ақын Қ. Аманжоловқа 100 жыл] // Қазақ әдебиеті.- 2011.- 18 қараша (№46).- 6 б.
78.
Шыныбектегі, Қ. Құпия жыр немесе тағы да Қасым әнінің кереметі туралы: [Қ. Аманжоловтың 19
әндері туралы] // Орталық Қазақстан. - 2012.- 29 желтоқсан (№221-222).- 6 б. .
79.
Ыбырайым, Б. Қазақ поэмасының алтын тәжі: [Қасым Аманжоловқа -100 жыл] // Қазақ әдебиеті.- 2011.- 2-8 қыркүйек (№35).- 1, 5 б.
80.
Ысмайылов, Е. Ақын омірінің соңғы мезгілдері: [Қасым Аманжолов хақында] // Ана тілі.- 2011.- 8-14 қыркүйек (№36) .- 7 б.
20
К читателю
Касым Аманжолов – один из виднейших поэтов, оставивших яркий след в современной казахской поэзии. Его подлинная поэзия остается всегда с народом, вдохновляя к свершениям. Она содержательна, современна. Его можно читать и сегодня, и завтра, и послезавтра… Библиографическая памятка «Поэт с огненным сердцем» , посвященная известному казахскому поэту Касым Аманжолову (105 лет со дня рождения) включает краткую биографическую справку о жизни и творчестве К.Аманжолова, список литературы о нем. Хронологический охват материала: 2011-2016 гг. При составлении библиографической памятки были использованы: Интернет, ЭК «Статьи» и «Краевед». Памятка рассчитана на широкий круг читателей. 21
Касым Аманжолов – один из виднейших поэтов, оставивших яркий след в современной казахской поэзии. Его стихи и поэмы популярны в народе, любители поэзии знают их наизусть. Он родился в 1911 году в Каркаралинском районе Карагандинской области. Очень рано лишился родителей и воспитывался в интернате, где и получил начальное образование. В 1930
году окончил
Семипалатинский зооветеринарный техникум. Учился
в Уральском педагогическом институте, Ленинградском институте лесного хозяйства. В 1932 году он приезжает в Алма-Ату и поступает на работу в редакцию республиканской комсомольской газеты «Лениншіл жас». В начале 1930-х годов К. Аманжолов вошел в литературу. Он начал писать будучи студентом. Первые его стихи появились в печати в 1931 году. С этого времени он часто выступал со своими произведениями на страницах областных газет, с 1936 года его стихи печатаются в республиканских газетах. В 1938 году вышел в свет первый сборник К. Аманжолова «Исповедь жизни», основная тема которого – трудовая доблесть строителей социализма. Это было веление того времени. Лучшими поэтическими произведениями поэта является стихи «Ақын» («Поэт»), «Бірінші май»(«Первое мая»), «Жолдас маршал» («Товарищ
22
маршал»), «Жалғыз жалау»(Одинокий флаг»), «Ормал» («Платок»), «Мен - табиғат бөбегі» («Я - дитя природы») Важной частью творческого наследия Касыма Аманжолова является поэмы «Байқал», «Оралым» («Мой Урал»), «Подполковник Альпин», «Мартбек», «Дариға, сол қыз» («Дарига»), «Ақын өлімі туралы аңыз» («Легенда о смерти поэта»), Своим творчеством поэт способствовал дальнейшему развитию послевоенной традиции народной поэзии, создал новые образцы героического эпоса. Стал известен как один из новаторов казахской. С начала Великой Отечественной войны до 1946 года К. Аманжолов находился в рядах Советской Армии. В 1943 году он с Дальнего Востока, где проходил военную службу, попадает на фронт, в самый пожар войны. В пути у него родилось стихотворение «Сары-Арка». Поэт шлет поклон отчему дому, стране зеленых лугов. Места, где он вдыхал горьковатый степной воздух, по прежнему близки ему, за них он идет в бой, к ним мечтает вернуться после победы:
За твой простор, Сары-Арка, иду я в грозный бой. В апреле 1944 года газета «Социалистическая Караганда» поместила статью командира соединения гвардии майора Савинова и начальника политотдела подполковника Альпина. От имени личного состава они благодарили трудящихся Карагандинской области, выдвинувших из своей среды Героя Советского Союза М. М. Мамраева и казахского поэта К. Аманжолова. Фронтовики писали о том, что старший сержант Касым Аманжолов — отличник боевой и
23
политической подготовки, чуткий и требовательный начальник, умеющий
находить ключи
к сердцам
подчиненных, завоевавший горячую любовь бойцов. Его стихи, помещенные во фронтовых газетах, вызывают у читателей любовь к Родине, разжигают неугасимую ненависть к врагу. Находясь на фронте лицом к лицу со смертью, он глубже понимал смысл жизни. Подвиг воинов вдохновлял Касыма, результатом были десятки стихов и поэма «Абдулла», написанные в высокопатриотическом духе и с искренней любовью. В конце 1940-х и в начале 1950-х годов из-под пера К. Аманжолова выходит множество стихотворений, которые явились событием в литературной жизни. По возвращении с фронта К. Аманжолов, уже один из самых популярных поэтов республики, плодотворно работает в своем излюбленном жанре. Сборник стихов К. Аманжолова «Дауыл» («Буря») изданный 1948 году стал явлением, поднявший на новый уровень казахскую поэзию. Пишет проникновенные стихи, в которых
раскрывает богатый
духовный мир
современника. Многие из них считаются лучшим образцом любовной и пейзажной лирики до сих пор. Возмужавшая его поэзия подкупает свежестью, активностью позиции героя. Он четко прислушивается к биению сердца своего времени. Восхождение к творческому Олимпу продолжалось всю жизнь.
24
Касым
Аманжолов писал
также фельетоны, одноактные сатирические пьесы. Ввёл в казахский стих десятислоговую строку; впервые применил чередование восьми- и девятислоговых строк, удобное для передачи разговорной интонации. Перу поэта К. Аманжолова принадлежать эпические поэмы «Боран», «Бикеш» («Баршыня»), «Жамбыл тойында» («на празднике Жамбыла», «Құпия қыз» («Загодочная девушка»). Касым Аманжолов обладал
талантом музыканта. В народе стали популярными его песни «Дариға, сол қыз», «Туған жер», «Өзім жайлы». Касым Аманжолов внес большой вклад в жанр перевода. Первел на казахский язык «Полтаву» А.С. Пушкина, «Маскарад» М.Ю. Лермонтова, «Во весь голос» В.В. Маяковского, «Василий Теркин» А.Т.Твардовского, «Лейла-Меджнун» Низами, стихи Т.Г. Шевченко и др. 2001 году в издательстве «Жазушы» были преизданы избранные произведение поэта.
25
Произведение поэта Касыма Аманжолова:
81.
Аманжолов, К. Светлый путь: Стихи и поэмы.пер с казахского.- Алма-Ата: Жазушы,1984.-207б.
82.
Аманжолов, К. Светлый путь [Текст]: стихотворения и поэмы / К. Аманжолов; пер.с казахского.- Астана: Аударма, 2011.- 480с.- (Библиотека Казахской Литературы) Книги и стати о К. Аманжолове:
83.
Назарова, О. Казахская литература [Текст]. Часть I: учебник - хрестоматия / О. Назарова, В. Литвиненко. - 3-е изд.- Астана: Фолиант, 2013.- 400с.- (Профессиональное образование).
84.
Джандаева, Г.Б. Мне не забыть твоих небес: [о 26
творчестве казахского поэта Касыма Аманжолова] // Внеклассная работа в школе.- 2012.- № 10.- С. 45 - 48.
85.
Искакова, Г. В стихии стихи: [о казахском поэте Касыме Аманжолове] // Индустриальная Караганда.- 2008.- 29 нояб.(N146).- С.5.
86.
Канапьянов, Б. Светлый путь Касыма Аманжолова // Казахстанская правда.- 2011.- 2 сент. (№ 279-280).- С.12.
87.
Касым Аманжолов: [краткая биографическая справка] // Литературный Казахстан.- 2010.- N 1.- С. 70.
88.
Могильницкий, В. Любовь и правда поэта: К 100- летию со дня рождения Касыма Аманжолова // Индустриальная Караганда.- 2011.- 16 апр.(№ 44); (№ 45).- С.5; С. 3.
Моос, О. Под солнцем славы: Карагандинская область чествует Касыма Аманжолова // Индустриальная Караганда.- 2011.- 10 сент. (№ 102).- С.1-2.
Оразбекова, Ф. И пусть тебя, сторка моя, история расслышит...[к 90-летию Касыма Аманжолова, казахского поэта]//Казахстанская правда. -2001. -13 окт.; Индустриальная Караганда. -2001. -17 окт.. - С.14.
91.
Попов, Ю. Календарь Касыма Аманжолова: [к 100-летию казахского поэта] // Индустриальная Караганда.- 2011.- 14 мая (№ 54) 7- С.5.; 21 мая (№ 57).- С.5.
27
92.
Тебаева, З. Поэт Сары-Арки: [90 летию со дня рождения К.Аманжолова] //Индустриальная Караганда. - 2001. -1 сент. -С.14.
28
Мазмұны Содержание
Оқырманға ......................................... 4 б . К читателю ......................................... С.20
Ақын өмірбаяны................................. 5-8 б.
Автобиография поэта......................... С.21-24
Қ.Аманжоловтың шығармашылығы туралы әдебиеттер ............................. 9-19 б
. Литература о творчестве К.Аманжолова .................................... С. 25-27
29
30
Құрастырушы: АББ библиографы Жанашева К.А.
ОК ТЕЛЕФОНЫ: 8(7213) 98-47-60 E-mail:
tcsgb@mail.ru
жүктеу/скачать 1,34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|