Ай сайын шығатын республикалық әдістемелік журнал
жүктеу/скачать 2,27 Mb. Pdf көрінісі
|
| у ч к ш ш І
отт©©&1 М ш ш вш ш й ©[pmêiHKÊÈ ш п&ш ы Д ш м ш
ш © ІМ>Х<И (ОЛ (О К И Я В Ш Е Б ЕРЛАКД! С* К1ЛЛ1К*Ь IЛ Ш І ЛІК*\11К.І.Ь}Ь I ТЕ ХН ОЛО ГИ Я - ШКОЛА и щ >
Е Ш Ш Ш К О Ш М р Ай сайын шығатын республикалық әдістемелік журнал Ежемесячный республиканский методический журнал г а і і ғ ^ г л і і с ^ Ж s a s f f i s в ш ^
IS S N 1 8 1 9 - 2 5 6 4 9 7 7 1 8 1 9 2 5 6 0 0 1 Вячеслав Николаевич ВЕЛИЧКИН, учитель по профилю “Автодело” высшей категории, “Межшкольные учебно-производительные мастерские” г. Уральск Vj. I ОpUHt аты н д ;.н ь Журнал Казахстан Республикам АЙ СА Й Ы Н Ш ЫҒАТЫН Р Е С П У Б Л И К А Л Ы Қ Ә Д ІС Т Е М Е Л 1 К Ж У Р Н А Л Й М ' f " ‘ Мәдениет, акпарат және когамди*
Ә ТЫ Н Д сИ Ы Ғ Ы Л Ь!
tv ;'■ МЕКТЕПТЕГІ келхсхм министрлхгхнде 2002 жили 3 шілдедө есепке т х р к е л х п , 93069-Ж куөлхгі бөрілгөн. Журнал поставлен на учет в Министерства культури, информации и общественного согласия Рвсохв» * " 9- ^ а“ сГ ^ * 2 * о Г г о ” ° Е Ж Е М Е С Я Ч Н Ы Й Р Е С П У Б Л И К А Н С К И Й М Е Т О Д И Ч Е С К И Й Ж У Р Н А Л КІТАПХАНАСЬ ТЕХНОЛОГИЯ В ШКОЛЕ Ақылдастар алқасы Редакционный совет Б.А. Ә л м ұха м б е то в - педагогика ғылымының докторы Л.А. Вильданова - Теміртау қаласындағы №27 орта
мектептің технология пәнінің жоғарғы санатты мүғалімі
К.A. Д үй се н б а е в - педагогика ғылымдарының докторы, профессор М.М. Ж алелов - Алматы облыстық мамандар кәсібін дамыту институтыньщ технология білім саласының бас маманы Н.С. З ұрм анғалиева - Жаркент гуманитарлық- техникалы қ колледжінің жоғарғы санатты
технология пәнінің әдіскер-оқытушысы Б. Қалназаров - ҚР білім беру ісінің үздігі К.Ө. Ө сте м іро в - педагогика ғылымдарының докторы, профессор Ж. Пшукова - Алматы қаласының №93 жалпы білім беретін мектептің технология пәні мұғалімі Д.И. Үркінбаева - Алматы идустриалды-педагоги- калық академиясының «Кәсіптік педагогика және психология» кафедрасының меңгерушісі Н.Р. Ш аметов - Алматы индустриалды-педаго- гикалық академиясының ректоры
Әбиева Фарида Бейбітқызы 8 7016770738 Редакцияның телефоны - 8 727 397 73 64 Құрылтайшысы: «Н¥Р» өндірістік - мәдени дизайн орталығы ЖШС Учредитель: ТОО ПКДЦ «Н¥Р» Көшіріп басуда « М е к т е п т е г і т ехн о л о ги я . Технол огия в ш к о л е » журналына сіптеме жасаңыз. Редакция жарнамалы қ мат ериал- дардың мазмуны мен дұрыстыгына жауап бермейді, қолжазба мен фотосуреттер рецензияланбайды жэне қайтарылмайды. Редакцияға арналған хаттар мен мақаланы мына адреске жолдаңыздар:
РЕДАКЦИЯНЫҢ МЕКЕНЖАЙЫ: Алматы қаласы, Л. Хамиди кешесі (М.Мақатаев көшесімен қиылысында) 2003ЖЫЛДЫҢҚАҢТАР АЙЫНАН №8 ( 9 2 ) 2 0 1 0 ШЫҒА БАСТАДЫ Т Д М К П ARrVPT ИЗДАЕТСЯ С ЯНВАРЯ 2003 ГОДА ім іивіл - « d i у u I Б.М. БУЛАНОВА «Сән» үйірмесініңбағдарламасы........................................... 2 Ж.Қ. ТӨЛЕУБЕКОВА Құрақгың қиындыларын сәйкестендіріп тігу...................4 Э.С.УАТАЕВА Қураідың түрлері жэне жасалу жолдары...................... 5 К.Ж. САТАИ Ою-өрнекті жапсырмалаудың техникасы туралы түсінік....................................................... 7 К. АХМЕТОВА Еңбек - ширатады, өмір - үйретеді...................................... 8 С.А. АРҒЫНБАЕВА Жоба бойынша кестелеп тігу.................................................9 A. Б. ЕСЕНБЕКОВА Тігін бүйымдарын қүрастыру. Алжапқыш тігу........................................................................... 10 Г.С. АКТУРИНА Салат әзірлеу............................................................................ 12 Г. ШАЙЗАТҚЫ ЗЫ Көкөніс тағамдарының туздығы.........................................13 Г. АБИЛ Тест сүрақгары.......................................................................... 14 М.А. БУЕНТАЕВА Шаш күтімі................................................................................. 15 З.Б. ОМАРОВА Сайыс сабақ............................................................................... 17 Р.Қ. СҮНДЕТБАЕВА Коллаж......................................................................................... 19 Э.С. ТӨЛЕМІСОВА Электрден зақымданудан сақгану.................................. 21 Н.А. УМ Б ЕТБ ЕКО В, М .М . Ж ӘЛЕЛО В Мектеп оқушыларына арналған технология пәні бойынша «Жол қауіпсіздік ережесі»......................... 22 Қ.С. ҚҰРМ АНАЛИН Домбыра бөлшектерін жасау................................................31 Ж .Ә . С М А Ғ¥Л “Мен мамандықәлеміндемін” .............................................. 32 С.К. Ш АЙХСЛАМОВА, К.М. САДУАКАСОВА, М.О. САЙДАЛИЕВА, Календарно-тематическое планирование уроков на 2010-2011 учебный год....................................33 3. ДЖАЛГАСПАЕВ, А.К. СЕЙДАЛИЕВ Конструирование безрамного акв ар иум а.................... 50 Н.В. Ш ЕВЧЕНКО Изготовление аппликации....................................................52 К.Б. МИНАСОВА Ручные швы............................................................................... 53 C.D. ДО РО Ж КИ Н А Построение чертежа шорт.................................................... 54 B.Н. ВЕЛИЧКИН Простейшая коробка передач............................................. 55 2 ТИ ъуі нология Ж оба. Ұс ы н ы с . Пікір «Сән» үйірмесінің бағдарламасы Жалпы білім беретін мектептің 10-11 сыныптарына арналған авторлық бағдарлама Б.М. БУЛАНОВА, Ж олқүды қ селосы , А қсу ауданы, Павлодар об л ы сы Түсінік хат Аптасына 1 рет, 2 сағат, жылына 68 сағат. Технология пәні бойы нш а б іл ім са па сы ны ң д е ң ге й ін ж о ға р ы л а ту м ақсаты нда ұй ы м д асты ры л ған «Сән» ү й ір м е с ін ің бағдарламасы - Қазақстан Р еспубликасы ны ң жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға м інд етті с та н д а р тта р ы на н е гізд е л е отырып қурастырылды. Авторлық бағдарламаның мақсаты: 1. Үлтты қ халы қ қазы налар ы ны ң мәні мен пайдасын, урпақтан ұрпаққа жалғасып келе жатқан салт-дәстүрлердің ерекшеліктерін оқушыға дәріптеу; 2. Сәндік-қолданбалы өнерді меңгерте отырып, оқушыларды еңбексүйгіш тікке, адамгерш ілікке, ұқыптылыққа, төзімділікке тәрбиелеу; 3. Өз бетінше жүмыс істеу дағдысын, бастаған ісін тиянақты, дер кезінде орындауға жүмылдырып және шығармашылық қабілетін дамыту. Еңбекке тәрбиелеудегі міндеттері: 1. Ж үмысты ұйым дасты рып, керекті матер- иалдарды тиімді, ұқыпты пайдалана білу. 2. Оқушылардың іскерліктері мен дағдыларын қалыптастыру. 3. О қуш ыларды еңбекке тәрбиелеп, еңбек мәдениеті мен техника қауіпсіздігінің бастапқы элементтерін меңгертуге бағыттау. 4. Оқушының еңбекке қызыгушылық ынтасын нығайту және ой-өрісін кеңейтіп, мамандықты дұрыс таңдауға бағыттау. 5. Еңбектің қажеттілігін білуін және бастаған ісін талғаммен аяқтауын қадағалау. 6. Балаларды тек жеке бастары үшін еңбек етуге емес, халықтық ортақ іс үшін еңбектенуге үйрету.
Баланың білімін тереңдетуде, шығармашылық қабілетін дамытуда, еңбекке қызығушылығы мен ой- өрісін кеңейтуде жәнеэстетикалықталғамдеңгейін жоғарылату барысында - «Сән» үйірмесінің орны ерекше. Бұл бағдарлама баланың оқу процесінде алған б іл ім ін үй ір м е д е қол д аны п, с ә н д ік- қолданбалы өнердің қыр-сырымен сусындап, халық шеберлерінің ғасырлар бойы жалгасып келе жатқан керемет шығармаларымен таныса отырып, шеберлікке, еңбексүйгіштікке шыңдалуына мүмкіндік береді. Бағдарлама үлттық қолөнерді игеру арқылы халқының тарихи құндылықтарын біліп, мәдени мұрасын қадірлеп, салт-дәстүрді өз бойлары на с а қта п , кә сіб и ісіне қажетті
эсте тика л ы қ, этн и ка л ы қ, ұ л тты қ қасиеттерді қалыптастыруға негізделген. 1. Кірісле. С әндік-қолданбалы енер туралы мағлүматтар беру. Қауіпсіздік ережелері. А та -б а б а ү л тты қ д ә с тү р і мен
өнерін жалғастыруға бағыт беру. /2 сағат, теория - 1, практика - 1/ 2. Құрақ құрау. Қазақ
халқының үлттық
мәдениетімен таныстыру. Құрақ көрпешенің геометриялық суретін дәптерге салу. Үшбұрыш, төртбұрыштар қиып дайындау. Көктеп тігу. Астарын дайындау. Паралон салып тігу. /10 сағат, теория - 4, практика - 6/ 3. ¥лттық стильдегі қоржын. Қоржын түрлері және қолданылуы. Ою-
өрнектер дайындау. Оларды дублиринге жапсыру. Машинамен тігу. Жылтыр, сәнді ленталармен әшекейлеу. “Аққу” өрнегін түсіру. Бедерлеу және синтепонмен толтыру. /12 сағат, теория - 4, практика - 8 / 4. Ою-өрнек түрлері және ерекшеліктері. Ою- өрнектерді қолдану әдістері. Д айы н о ю -ө р н е кте р д і мата б етіне түсір іп, машинаға салып ирек қылып тігу. /6 сағат, теория - 2, практика - 4/ 5. Тұскиіз түрлері. Бастырмалы тұскиіз. Ою-өрнек дайындау және тус ерекшелігі. Үйлесім заңдылығы. /10 сағат, теория - 4, практика - 6/ 6. Ү л тты қ б а с ки ім тү р л е р і, е рекш е л іктері. Геометриялық піш імдермен сызба түсіру. Оюлы тақия. “Тышқан із” тігісімен тігу. Бисер тастарымен әшекейлеу. /6 сағат, теория - 2, практика - 4/ 7. Ү л тты қ киім . Ж аңа сти л ь д е гі көйлек модельдеу. Қамзол, жейде түрлерін оюлармен көмкеру. Сәнді әшекей тастармен тігу. /12 сағат, теория - 4, практика - 8/ 8. Ү л тты қ нақы ш тағы сувенирлер. Ж урнал бойы нш а ү л гіл е р таңдау. Кейлек, камзол өлшемдерін түсіру. Әшекей тастар, ленталармен әдемілеу. /6 сағат, теория - 2, практика - 4/ 9. Бисер орнектері. Киімдерді бисер тастармен әшекейлеу. Бисерді тігу әдістері. Бисермен гүл тоқу әдістері. /4 сағат, теория - 2, практика -
% £ е х н о л о г и я 3 № Сабақтың мазмұны: сағат
күні 1 2 3 ¥йымдастыру жұмысы. Т/Қ-гі Құрақ түрлерін дайындау әдісі. Құрақ бөліктерін қиып дайындау. барлық сабаққа
2 сағат белінген
4 5 Көктеп, машинамен тігу. Үтіктеу жұмысы. 6 Астарлау, тігу. 7 Қоржын тігу. 8 Матаны қиып дайындау. 9 Мата бетіне өрнектер композициялау. 10 Матаны дублиринмен өңдеу, жапсырмалау. 11 Машинада бастыру. 12 Түрлі ленталармен әшекейлеу. 13 ¥лттық ою-өрнектер туралы. 14 Ою-өрнектердің жасалу жолдары, қағаздан бүктеп ою. 15 Оюларды флизилинге жапсыру, машинада бастыру. 16 Бастырмалы бұйымдар туралы тусінік. 17 Тұскиіз дайындау, мүйіз тектес оюлар. 18 Түскиізді пішу, оюын дайындау. 19 Матаға оюды бастырмалау. 20 Ою шеттерін кестелеу, астарлау. 21 ¥лттық баскиім тігу. 22 Баскиім өлшемін алу, өлшем бойынша қию. 23 Баскиімді оюлап өрнектеу, кектеу, тігу. 24 ¥лттық көйлек тігу, өлшем түсіру. 25 Матаны қиып дайындау. 26 Көктеу жұмысы. 27 Шет тігістерін еңдеу. 28 Тігу жұмысы. 29 Соңғы аяқтау жұмысы. 30 ¥лттық нақыштағы сувенирлар дайындау. 31 Киім үлгілерін тігу. 32 Үлгілерді құрастыру. 33 Бисермен өрнектеу. 34 Бисермен өрнектеу, панно дайындау. О қ у ш ы л а р д а й ы н д ы қ д а ғ д ы л а р ы н меңгеруге тиіс: - Модельдің сыртқы түрін сипаттауды; - Пішу сызбасын жасауды; - Иық жасамдарының түрлерін анықтауды; - Сапасыз тігіс те р д ің т ігіл у собептерін анықтауды; - Белді буйымды белгілеуді; - Машина тігісінің түрлерін пайдалануды; - Баскиімдерге, киімдерге ою-өрнекті таңдауды; - Мата бетіне ою-өрнектерді түсіруді; - Бұйымды өңдеуді; - Қол тігістерінің түрлерін білуі тиіс. Мектептегі т ехнология. Технология в школе N98/2010 4 ^ Й е х н о л о г и я Құрақтың қиындыларын сәйкестендіріп тігу Жамалхан Қасенқызы ТӨЛ ЕУБЕКОВА, Тоқсын Құлыбеков атындағы орта мектептің технология пәнінің мұғалімі Алматы облысы Кербұлаңауданы Мақсаты: 1. Сатылай комплексті талдау технологиясы арқылы м атаны ң қ а ж е т тіл ігін е қарай қүр а қ қиындыларын сәйкестендіріп тігуде оқушылардың алған білімдерін жүйелеп бекіту; 2. Матаны ажырата білу, оның атын қолдану, орнын түсіндіру; 3. Оқушының шеберлік қабілетін дамыта отырып, қазақ қо л ө н е р ін қа д ір л е п , қа сте р л е й б іл уге тәрбиелеу.
суреттері, құрақүлгілері. Сабақтүрі: аралассабақ. Сабақәдісі: сатылай комплексті талдау. Сабақтәсілі: баяндау, демонстрациялау. Білімділігі: қүрақ құрап үйрену. Сабақ барысы: I.¥йымдастыру: а) Сабақта жоқ оқушыны түгендеу. ә) Оқушының жұмыс орнын тексеру. II. Үй тапсырмасын тексеру: а) Бүрмелі жастықша дегеніміз не? ә) Жастықшаны қандай матадан тігеміз? б) Оның тігу түрлері қалай орындалады? в) Жастықшаның қанша түрлі үлгісі бар? III.Ж аңасабақ. Өткен сабақта біз “жауқазын” қүрағының үлгісін пішіп дайындадық. Бүгінгі сабақта сол қүрақтың қиындыларын сәйкестендіріп тігеміз. “Жауқазын” қүрағы. 1. Мата түрі. 2. Құрақ түрлері. 3. Қүрақты пішу. 4. Қүрақты қүрастыру. 5. Қүрақты тігу. 6. Құрақты безендіру. Құрақты сәйкестендіріп тігу. 1. Мата турлері: драп, велюр, плюш, шерс, тоқыма мата, барқыт. 2. Құрақ түрлері: “ою ” құрақ, “ м үйіз” құрақ, “жауқазын” құрақ, “күн” құрақ, “гүл” құрақ, “жүлдызша" құрақ, “саты” құрақ, “ромбик” құрақ. 3. Құрақты құрастыру: түр-түсім ен, қиынды түрімен, ретімен. 4. Құрақты тігу түрлері: қолмен көктеу, машинамен тігу, шеттігісімен тігу. 5. Құрақты безендіру: а) Қиылған матаны түр-түсіне қарай орналастыру; ә) Ортасын өңін ашатын матамен безендіру; б) Үш көздің ортасын безендіру; в) Құралған көрпенің жиегін өңін ашатын матамен безендіру; IV. Жаңа сабақты бекіту. I деңгейлі тапсырма. “Жауқазын” құрағы: 1. Гүл тектес. 2. Қуанышты бейнелейді. 3. Керпе жасау үшін қолданады. 4. Қолөнерде жиі кездеседі.
1. Машинаның қанша түрі бар? а) 100 ә) 50
б) сан жетпейді 2. Қүрақты қандай матадан құраймыз? а) Капрон ә) Велюр б) Сәтен 3. Машинаға қандай нөмірлі ине қажет? а) 200
ә) 120 б) 300
4. Құрақты қандай тігіспен тігеміз? а) Машина ә) Кесте тігіс б) Қайып тігу 5. Құрақты не үшін қүраймыз? а) Көрпе тігу ә) Киім тігу б) Алаша тоқу III деңгейлі тапсырма. Құрақ құрау үшін: 1. Жұмысқа қажетті құрал-жабдықтар. 2. Сызбасын түсіру, қию әдісі. 3. Қиюластырып тігу. Сарамандық жұмысқа қажетті құрал-жабдықтар: қайшы, екі түрлі мата, бор, сызғыш. Құрақтың сызбасын түсіру. 1. Матаға төртбұрыш сызып дайындау 14 см. 2. Матаны ұзынша тілшік етіп қиып алу 4 см. 3. Дайындалған сызбаны қию. 4. Сәйкестендіріп тігу. V. Сабақтың соңғы сатысы: а) баға қою; б)үйге тапсырма: қиындыны сәйкестендіріп тігіп аяі;тау.
М ект епт егі т ехнология. Технология в ш коле № 8/2010 З^Е Х Н О Л О Г И Я 5 Құрақтың түрлері жэне жасалу жолдары Эльмира Сұлтан мұратқызы УАТАЕВА, Мағжан Жұмабаев аты ндағы технология пәні оқытуш ы сы , Караганды қаласы Қалалық технология пәні мұғалімдерінің семинарында өткізілген ашық сабақтың жоспары Сабақтың мақсаты: 1. Білімділік: оқушыларға құрақтың тарихы, оның түрлері, ерекшеліктері мен қолданылуы жөнінде мағлұмат беру. Құрақ қүрау әдісін меңгерту. Құрақ түрлерін, композициялық тұрғыдан құрылымын түрлендіру арқылы мазмұнды элементтер жасау; 2. Дамытушылық: тақырып бойынша кешенді жұм ы с ж үр гізе оты ры п, е п тіл ік дағды сы н қалыптастыру. Оқушылардың логикалы қ ойлау қабілеттерін дамыту; 3. Тәрбиелік: мұра болып келе жатқан құрақ құрау өнерін үйрету арқылы оқушыларға ұлттық тәрбие беру, еңбекке баулу. Сабақтың әдіс-тәсілдері: қайталау, көрнекілік, сүрақ-жауап, индукция, баяндау, тестілеу. Сабақтың көрнекіл ігі: керме, құрақтың түрлері (слайд), интерактивті тақта. С абақты ңтипі: практикалық сабақ. П ә н а р а л ы қ б а й л а н ы с : тарих, дүниетану, математика, бейнелеу өнері. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгендеу. Жұмыс орнын жабдықтау. I. Қ а уіп с ізд ік те хника ереж ел ерін ауызша қайталау. II. Үй тапсырмасын тексеру. Қазақ халқының қолөнері (шағын тестілеу - перфокартамен жүмыс). 1. Халықтың үлт екенін айыратын үш негізгі арнасын атаңыз: а) Сәулет өнері, мүсін енері, саз өнері ә) Тіл өнері, қол өнері, саз өнері б) Сурет өнері, мүсін өнері, сымбат өнері в) Дүрыс жауап жоқ 2. Х алқы м ы зды ң қол ө не р і деп
халы қ тұрмысында жиі қол д аны л аты н қандай шығармашылық енер жиынтығын айтамыз? а) Өру, тігу б) Қүрастыру, бейнелеу ә) Тоқу, мүсіндеу в) Барлығы дұрыс 3. Қай нұсқа дурыс? а) Құрақ қүрау өнері - ертеден келе жатқан онер ә) Құрақ қүрау өнері - ұмыт болған өнер түрі б) Қүрақ құрау өнері - жаңадан пайда болған өнер
4. Құрақ құрауға қолайлы , әрі тиім ді мата түрлерін көрсетіңіз: а) Жібек мата б) Барқыт, шибарқыт, драп ә) Шифон, капрон в) Шыт мата 5. Құрақ қандай бұйымдар жасауда кеңінен қолданылады? а) Көрпе, жастық б) Шағын көрпешелер ә) Жұмсақ ойыншықтар в) Барлық жауап дүрыс 6. Қай ңұсқа дұрыс? а) Құраққа әр түрлі матаның қиындыларын пайдалануға болады ә) Қүраққа әр түр л і матаның қиындыларын пайдалануға болмайды б) Қ үраққа те к қағаз қиы нды лары н ғана пайдалануға болады в) Дұрыс жауап жоқ Жаңа тақы ры п. Қүрақтың түрлері жэне жасалу жолдары. Муғалімнің сөзі. Құрақ - мата қалдықтарынан жасалатын үй бұйымдарының бір түрі. Құрақты казақ халқы тек төсеніш ретінде ғана емес, сонымен бірге үй инте рьер інде, киім сәндеу кезінде, баскиім ді әшекейлегенде көп қолданып жүр (шағын көрмемен жүмыс).
Қүрақ қүрау кезінде қойылатын талап - мата қиындыларының симметриялы болуы және түс үйлесімділігі. Қүрақ қүрау эстетикалық талғамды қажет етеді. Жұмыс барысында түс үйлесімділігі, қиындылардың симметриялығы, дәл қиыстыру - шеберлікті қажет етеді. а) Өткен материалды сұрақ-жауап арқылы еске түсіру. ә) 3 кезеңнен тұр а ты н нұсқау картасын интерактивті тақтада көрсету. б) И н те р а ктивті та қтам ен жұмы с. М ұғалім интерактивті тақтадан қол тігіс түрлерін көрсетіп отырады, оқушылар тігіс түрлерін атайды. 1. Сарамандық жұмыс. О қуш ы лар й н те р а кти в ті та қтам ен жұмыс жүргізеді. Бұл
ж ұм ы сты ж ү р гіз у д е гі м ақсат композициялық түрғыдан құрылымын түрлендіру арқылы қүрақ түрлерінен мазмұнды элементтер жасау.
Интерактивті тақтамен жұмыс. Мақсаты - бірнеше үсақ элементтерден тұтас өрнек құру. Алдын ала д айы нд а п алған мата қиындыларын мата бетіне көктеу тігістері арқылы біріктіру. 2. Жұмысты қорытындылау, талдау. 3. Б екіту (и н те р а кти в ті та қтад а берілген сүрақтарға жауап беру). М ект епт егі технология. Технология а школе N98/2010 6 жүктеу/скачать 2,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|