Список использованной литературы
1 Доклад о мировом развитии 2007 «Проблемы молодого поколения в контексте
развития», Международный банк реконструкции и развития / Всемирный банк.
2 www.un.org/youth – Организация Объединеных Наций и молодежь.
3 Сборник документов Европейской молодежной политики // Министерство образования
и науки Российской Федерации – М..: Национальный Совет молодежных и детских объединений
России, «Евро-Консалт», 2008.
4 www.youth-partnership.net – Сотрудничество Совета Европы и Европейской Комиссии
5 Молодежная политика: европейский опыт. Доклад Института Европы РАН № 163.
М.: ИЕ РАН – «Огни ТД», 2005.
6 Молодежная политика: зарубежный и отечественный опыт //Аналитический вестник
Совета Федерации ФС РФ, № 4 (321), 2007.
7 www.youthforum.org – Европейский Молодежный Форум.
105
Нуртай М.,
Таразский государственный университет
им. М. Х. Дулати, кафедра
«Конституционное и международное
право», Магистр юридических наук,
ст.преподаватель
ЗАРУБЕЖНЫЙ ОПЫТ ФОРМИРОВАНИЯ
ЭЛЕКТРОННОГО ПРАВИТЕЛЬСТВА
В современном Казахстане одним из актуальных вопросов государственного управления
является вопрос формирования электронного правительства. Появившаяся в развитых
странах концепция нового процесса организации государственной власти заслужила
большое внимание теоретиков и практиков. Данная система позволяет оперативно получать
ответы на социально важные вопросы, не соприкасаясь напрямую с государственными
служащими, снимает всевозможные барьеры административного характера при получении
необходимых услуг, а также облегчает доступ граждан к официальной информации.
В настоящее время можно выделить четыре основных модели построения электронного
правительства:
1. Континентально-европейская модель (страны Западной, Центральной и Восточной
Европы);
2. Англо-американская модель (США, Канада, Великобританя);
3. Азиатская модель (Южная Корея, Сингапур);
4. Российская модель
Рассмотрим их более подробно.
1.
Континентально – европейская модель электронного правительства характеризуется:
– наличием надгосударственных институтов (Европарламент, Еврокомиссия, Европейский
суд), рекомендации которых обязательны для исполнения всеми странами ЕС;
– высокой степенью интеграции европейских народов и стран, что проявляется в единой
валюте, в едином общеевропейском информационном пространстве, в подготовке новой
единой Конституции, в свободном передвижении капиталов, энергии, информации;
– жестким законодательством, регулирующим информационные отношения и
информационные потоки, циркулирующие в европейском информационном пространстве.
Управление и деятельность национальных правительств и надгосударственных структур
в этой модели обусловлены применением высоких технологий с ориентацией на нужды
граждан-пользователей информационными сетями и системами. Данный тип управления
позволяет потребителю (избирателю, гражданину, представителю общественности) получать
правительственную информацию в режиме реального времени и успешно выполнять свой
гражданский долг, используя систему электронного голосования или сервисные услуги
правительства при уплате налогов и штрафов.
2. Англо-американская модель электронного правительства развита в США, Канаде
и Великобритании. В США основной акцент сделан на создание информационных супер
магистралей, позволяющих обеспечить универсальное обслуживание граждан и обеспечение
их информацией относительно проблем государственного управления. Здесь проявляется
ярко выраженная тенденция перехода от монологичной политико-административной власти
к диалогу между чиновниками и гражданами к форме «сервисной власти». В рамках
этой тенденции американское электронное правительство служит гражданам, предоставляет
сервисные услуги и подотчетно им. В целом деятельность американского правительства
проводится под лозунгом большей открытости, прозрачности и ответственности перед
гражданами.
Что касается электронного правительства Великобритании, то его деятельность
зафиксирована в программе, имеющей название «Электронные граждане, электронный
бизнес, электронное правительство. Стратегическая концепция обслуживания общества в
информационную эпоху». В программе сделан акцент на решение следующих проблем:
106
– расширение спектра предоставляемых правительством сервисных услуг;
– обеспечение более эффективного использования социальной информации в органах
государственной власти;
– создание технических и образовательных условий для полного охвата гражданами
правительственных услуг.
Таким образом, для государственных органов Великобритании основной целью
становится освобождение государственных служащих от выполнения рутинных процедур
при интерактивном взаимодействии с населением.
3. Азиатская модель электронного правительства опирается на специфический
стиль управления, азиатский тип корпоративной культуры и многослойную систему
государственного управления, организованного по принципу иерархической пирамиды.
Правительство Южной Кореи при формировании модели электронной демократии основной
акцент сделало на удовлетворение информационных потребностей населения и внедрение
информационно-коммуникативных технологий в систему культуры и образования.
Успешное развитие электронной демократии позволило гражданам Южной Кореи
усвоить мысль о собственной значимости и возможности действительного влияния на
дела государства и общества. Важным и полезным в корейском опыте для нас является
осмысленная и дальновидная политика государства в деле развития электронной
коммуникации. Создание единого информационного пространства в рамках всей страны не
только усиливает позиции государства, но и ставит в практическую плоскость основной
принцип демократии: народ – источник и носитель власти.
4. Российская модель электронного правительства представлена в целевой федеральной
программе «Электронная Россия 2002–2010 гг.». Эта программа ориентирована на
преодоление технологической отсталости и превращение страны из сырьевого поставщика
в экспортера программных информационных продуктов. Основные цели программы
направлены на повышение эффективности функционирования экономики, государственного
управления и местного самоуправления, создание условий для реализации права граждан
на свободный доступ к информации и получение необходимых услуг, касающихся
регулирования жизни и деятельности в информационном обществе. Всего в программе
предусматривается реализация различных мероприятий по 9 направлениям. Главными из
них можно назвать 2 направления:
– обеспечение открытости в деятельности органов государственной власти и
общедоступности общегосударственных информационных ресурсов;
– совершенствование деятельности органов государственной власти и местного
самоуправления на основе применения информационно-коммуникативных технологий.
Таким образом, все рассмотренные нами современные модели электронного
правительства обусловлены развитием информационной цивилизации и ориентированы на
будущее. Условиями реализации данных моделей выступают сетевая организация общества,
эффективно работающая обратная связь и высокий уровень технологической оснащенности
деятельности государственного аппарата [1].
Мировой опыт показывает, что существуют различные модели по разработке и
реализации этапов и проектов создания электронного правительства
–
«e-government».
На сегодня не существует единого образца, который мог бы отвечать всем условиям и
решениям формирования электронного правительства, потому как каждая страна имеет
свои особенности, приоритеты и наличные ресурсы для реализации данной задачи.
Наиболее успешным принято считать опыт строительства электронных правительств
стран-первопроходцев – США и Канады. Развивающиеся страны (Бразилия, Гватемала,
Македония, Мексика, Шри-Ланка и др.) смотрят на американский и канадский опыт как
на источник передовых методов и учебных материалов для осуществления собственных
национальных стратегий построения электронного правительства.
Изучение опыта реализации проектов в передовых странах необходимо, прежде всего,
для разработки регламентов управления данной системой, создания единой организационной
структуры, а также во избежание общих ошибок и максимизации возврата вложенных
инвестиций. Однако необходимо учесть, что существует множество факторов, которые должны
107
быть рассмотрены и учтены при каждом конкретном случае: численность населения страны;
культурные, социально-экономические и политические особенности; распространенность
доступа в Интернет в обществе; источники и возможности финансирования проектов и
т. д. Подобные вопросы нужны и для изучения исполнителям и участникам программы
«Электронный Казахстан», для того чтобы выработать собственные взгляды на возможность
использования в наших условиях зарубежного опыта [2].
Казахстан придерживается различных мер по обеспечению эффективного и открытого
государственного управления, подтверждением чему является внедрение «электронного
правительства» в Республике Казахстан.
Впервые идея создания электронного правительства в Казахстане была озвучена
Президентом страны Нурсултаном Назарбаевым в программе «Казахстан
–
2030»
в 1997 году. Внедрение «электронного правительства» в Казахстане направлено на
улучшение качества и сокращение сроков предоставления государственными органами услуг
гражданам и организациям, обеспечение доступа к информационным базам деятельности
государственных органов, в перспективе с учетом совершенствования административной
системы, возможность отслеживать деятельность государственных органов, создание
эффективного и оптимального по составу государственного аппарата.
Электронная демократия предоставляет персональную возможность гражданам
участвовать в политическом процессе страны и оценить результативность собственных
действий. Интернет и его информационная структура в данном случае имеет практически
неограниченные возможности: начиная от информирования населения о разных кандидатах
на избирательные должности, распространения информации о партиях до участия граждан
в электронных форумах политической направленности, в электронном голосовании и
электронных выборах и т.д.
Конституционно-правовая идея электронного правительства предоставляет гражданам
право «участвовать в управлении делами государства непосредственно и через
своих представителей, обращаться лично, а также направлять индивидуальные и
коллективные обращения в государственные органы и органы местного самоуправления»
(ст. 33 Конституции РК), и в своей основе предполагает определенные возможности
влияния на политическую и экономическую жизнь государства посредством Интернета,
усиление политической активности населения, влияния на государственную власть через
политически ориентированные сайты и порталы.
Использование Интернета органами управления рассматривается в технологически
развитых странах как стратегически важное направление повышения эффективности
управления государственной власти. И не исключено, что не в таком далеком будущем
можно будет выбирать представителей государственной власти по Интернету, вносить
жизненно важные вопросы населения на голосование, иметь возможность наблюдения за
деятельностью народных представителей, защищающих те или иные интересы.
Информационные технологии в законе Республики Казахстан «Об информатизации»
определены как «совокупность методов, производственных процессов программно-
технических средств, объединенных в технологический комплекс, обеспечивающий
сбор, создание, хранение, накопление, обработку, поиск, вывод, копирование, передачу и
распространение информации».
Информационные технологии на сегодняшний день являются наиболее реальным и
действенным инструментом повышения эффективности работы государственного аппарата,
снижения его непроизводительных расходов и укрепления авторитета государственной
власти в обществе за счет того, что происходящие в нем процессы становятся более
прозрачными (транспарентными). Именно поэтому большинство современных государств
выстраивают новую модель государственного управления, основанную на принципах
результативности и подотчётности обществу [3].
В целом, для создания модели электронного правительства РК можно учесть следующие
рекомендации:
– все правительственные услуги электронного правительство должны быть оказаны
соответственно;
108
– использование сети Интернет для организации интерактивной связи и установления
эффективной обратной связи власти с населением;
– компюьтерное оборудование должно быть современным.
– должны сделать упор на развитие национальной научно-исследовательской
и опытноконструкторской инфраструктуры информационных технологий, создать
благоприятные условия для развития электронной коммерции.
Список использованной литературы
1 Пересветова Н. Правительство становится прозрачным // Российская газета. –
01.03.02. – № 38. – С. 10.
2 Приходько Л. Электронное правительство как развитие идей электронной демократии.
Извлечено из register.h10.ru/g/cw.gif?disser7, 20 августа 2008 г.
3 Кожкенов С. Электронное правительство: государственные услуги без бюрократических
преград. Извлечено из inform.kz/showarticle.php?lang=rus&id=174976, 20 августа 2008 г.
109
Рахметова М. А.,
І.Жансүгіров атындағы
Жетісу мемлекеттік университеті.
Заң факультеті, Қылмыстық-құқықтық
пәндер кафедрасының аға оқытушысы,
з.ғ,м. Талдықорған қаласы, Қазақстан.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ
МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТШІЛЕРДІ ДАЯРЛАУ
ЖӘНЕ БІЛІКТІЛІГІН АРТТЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Мемлекет мемлекеттік қызметшілердің қазіргі кезеңдегі және келешекте қанша керек
болатынын негізгі ала отырып, оларды жоғарғы және орта арнайы оқу орындаларында
оқыту арқылы, сондай-ақ жоғары тұрған лауазымдарға жоғарылату үшін қажетті мамандық
бойынша жұмыс тәжерибесін алу арқылы дайындауды жоспарлап, ұйымдастырады.
Бұл жөнінде «Республика мемлекеттік органдарының кадрларын даярлау, қайта даярлау,
қайта және біліктілігін арттыруды одан әрі жетілдіру жөніндегі шаралар туралы»
Президенттің 1998 ж. 18 – қыркүйектегі және 2005 ж. 31 – мамырдағы жарлықтарын
ерекше атап көрсеткен жөн. Соңғы актімен «ҚР-сы Президенті жанындағы мемлекеттік
қызмет академиясы» мен «ҚР-сы Жоғарғы Сотының жанындағы Сот академиясын»
мемлекеттік мекемелерін қосу арқылы «ҚР-сы Президенті жанындағы Мемлекеттік
басқару академиясы» мемлекеттік мекемесі болып, және оған «Л. Н. Гумилев атындағы
Еуразия мемлекеттік университеті» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорынының
Дипломатиялық академиясының функциялары беріліп, қайта ұйымдастырылды. Мұндай
біртұтас оқу орнын құруда бүкіл мемлекеттік аппарат қызметкерлерінің біліктілігін
арттыру үшін ғылыми және ұйымдастырушылық – әдістемелік негіз жасау мақсаты
көздеген.
ҚР-сы Президентінің 2004ж. 11 – қазандағы жарлығымен бекітілген «ҚР – ның
мемлекеттік қызметшілерін қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру туралы
Ережеде» мемлекеттік қызметшілерге қосымша кәсіби білім берудің негізгі нысандары
ретінде мынадай түрлері белгіленген:
Қайта даярлау –мемлекеттік қызметке алғаш қабылданған, сондай – ақ басшы әкімшілік
лауазымға тағайындалған адамдар үшін алты аптаға дейінгі оқыту курстары.
Біліктілігін арттыру – кәсіби қызметтің жекеленген бағыттары бойынша ҚР-дп
ұзақтығы үш күннен екі аптаға дейінгі, ал шетелде – бір жылға дейнгі мерзімді оқыту
семинарлары ұйымдастырылады.
Мемлекеттік қызметкерлерді қайта даярлау ҚР-сы Президенті жанындағы Мемлекеттік
басқару академиясында және оның аумақтық орталықтарында – қызметкерлерді қайта
даярлау және олардың біліктілігін арттыру жүзеге асырады.
Мемлекеттік органдар мемлекеттік әкімшілік қызметкерлердің біліктілігін арттыруды,
шетелде оқытуды қоспағанда, кемінде үш жылда бір рет қамтамасы етуге тиіс.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметшілерін даярлау, қайта даярлау
және олардың біліктілігін арттыру Қазақстан Республикасының 1999 жылы 23 шілдеде
қабылданған «Мемлекеттік қызмет туралы» заның жүзеге асыру мақсатында әзірленген.
Мемлекеттік қызметшілерді даярлау дегеніміз – жоғары оқу орнынан кейінгі кәсіби
білім беру-оқу бағдарламаларын игеру нәтижесі бойынша тиісті академиялық дәреже
алу үшін мемлекеттік органның жолдамасымен Қазақстан Республикасы Президентінің
жанындағы Мемлекеттік басқару академиясындағы оқыту процесін айтамыз.
Мемлекеттік қызметшілерді қайта даярлау бұл – «А» және «Б» корпустарының
мемлекеттік әкімшілік қызметіне алғаш кіруіне немесе «Б» корпусының мемлекеттік
әкімшілік басшы лауазымына алғаш тағайындалуына байланысты қосымша кәсіби білім
алу үшін Академиядағы және мемлекеттік қызметшілерді қайта даярлау мен біліктілігін
арттырудың өңірлік орталықтарындағы оқыту курстары.
110
Қайта даярлауды табысты аяқтаған мемлекеттік қызметшілерге қайта даярлауды
аяқтағанын растайтын құжат берілуі тиіс.
Қайта даярлау курстарына төмендегі мемлекеттік қызметшілер жіберіледі:
1) «А» және «Б» корпустарының мемлекеттік әкімшілік қызметіне алғаш кірген.
2) «Б» корпусының мемлекеттік әкімшілік басшы лауазымына алғаш тағайындалған
мемлекеттік қызметшілер жіберіледі.
Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыру – олардың кәсіби, басқарушылық және
жеке құзыретін жетілдіру үшін атқаратын лауазымдарының санаттарына байланысты
білім беру ұйымдарындағы, оның ішінде шетелдік ұйымдардағы оқыту семинарлары.
Біліктілігін арттыруды табысты аяқтаған мемлекеттік қызметшілерге біліктілігін арттыруды
аяқтағанын растайтын құжат беріледі.
Мемлекеттік қызметшілерді даярлауды қайта даярлауды және біліктілігін арттыруға
жұмсалатын шығындарды мемлекеттік қызмет істер жөніндегі уәкілетті орган Қазақстан
Республиксының бюджет заңнамасының талаптарына сәйкес жоспарлайды. Мемлекеттік
қызметшілердің біліктілігін арттыру мемлекеттік органдардың талаптарына сәйкес жүзеге
асырылады. Мемлекеттік органдардың біліктілікті арттырудың білім беру бағдарламаларына
қоятын талаптары мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уәкілетті органмен келісіледі.
Мемлекеттік қызметшілерді даярлау мемлекеттік білім беру тапсырысының негізінде
жүзеге асырылатын іс шара. Даярлаудан Академия белгілеген тиісті талаптарға сәйкес
және Академиядан даярлаудан өтуге конкурстық іріктеуден өткен мемлекеттік қызметшілер
өтеді. Мемлекеттік қызметшілерді даярлау тәртібі Академия бекіткен бағдарлама бойынша
жүзеге асырылады.
Қайта даярлаудан өтетін мемлекеттк қызметшілерге «А» корпусының мемлекеттік
әкімшілік қызметшілері, сондай-ақ «Б» корпусының А, В санаттары тобының, С-1,
С-2, С-3, С-4, С-5, С-О-1, С-О-2, D-1, D-2, D-3, D-O-1, D-O-2, E-1, E-2 санаттарынның
мемлекеттік әкімшілік қызметшілері жатады, ал орталықтарда қайта даярлаудан «Б»
корпусының С-О-3, С-О-4, С-О-5, С-О-6, С-R-1, C-R-2, C-R-3, C-R-4, C-R-5, D-4, D-5, D-O-
3, D-O-4, D-O-5, D-O-6, E-3, E-4, E-5, E-R-1, E-R-2, E-R-3, E-R-4, E-R-5, E-G-1, E-G-2,
E-G-3, E-G-4 санаттарының мемлекеттік әкімшілік қызметшілер өтуге міндетті.
Мемлекеттік қызметшілер лауазымға тағайындалған күннен бастап алты айдан
кешіктірілмей қайта даярлауға жіберіледі. Мемлекеттік қызметшілерді қайта даярлау
күндізгі негізде жүзеге асырылады. «Б» корпусының мемлекеттік әкімшілік қызметіне
алғаш кірген адамдарға қашықтан білім беру технологиялары арқылы қайта даярлаудан
өтуге құқығы бар. Қайта даярлау мерзімінің ұзақтығы 120 академиялық сағаттан кем
болмауы тиіс.
«А» корпусының мемлекеттік әкімшілік қызметшілерінің және саяси қызметшілердің
біліктілігін арттыру Академияда жүзеге асырылады. «А» корпусының мемлекеттік
әкімшілік қызметшілерінің біліктілігін арттыру менеджмент, стратегиялық жоспарлау
салаларында, сондай-ақ басқарушылық шешімдер қабылдау, кәсіби, басқарушылық және
жеке құзыретін жетілдіру мәселелері бойынша жүргізіледі. «А» корпусының мемлекеттік
әкімшілік қызметшілері біліктілігін арттыру:
1) мансаптық жоспарларда көзделген жағдайларда үш жылда кемінде бір рет;
2) мемлекеттік қызметшілердің қызметін жыл сайынғы бағалау аясында үш жылдың
қорытындысы бойынша екі рет «қанағаттанарлықсыз» баға алған жағдайда – мемлекеттік
қызметшілер қызметін бағалаудың нәтижесі бойынша үш ай ішінде өтуі тиіс.
Мемлекеттік саяси қызметшілердің және «А» корпусының мемлекеттік әкімшілік
қызметшілерінің біліктілігін арттыру Академияның шетелдік оқытушылар шақыртылатын
оқу бағдарламалары бойынша да жүзеге асырылады.
«Б» корпусының мемлекеттік әкімшілік қызметшілерінің біліктілікті арттыру
Академияда, орталықтарда, ведомствалық және басқа бiлiм беру ұйымдарында
жүзеге асырылады. Лауазымдарға қойылатын біліктілік талаптарына сәйкес кәсіби
сертификаттаудың болуы көзделетін мемлекеттік әкімшілік қызметшілердің біліктілігін
арттыру тиісті бейіндегі мамандады даярлауға маманданған ведомстволық және басқа
білім беру ұйымдарында жүзеге асырылады. «Б» корпусының мемлекеттік әкімшілік
қызметшілері біліктілігін арттыруы:
111
1) үш жылда кемінде бір рет;
2) мемлекеттік қызметшілердің қызметін жыл сайынғы бағалау аясында үш жылдың
қорытындысы бойынша екі рет «қанағаттанарлықсыз» баға алған жағдайда – мемлекеттік
қызметшілер қызметін бағалаудың нәтижесі бойынша үш ай ішінде өтеді. Біліктілігін
арттырудың ұзақтығы 24-тен 80-ге дейінгі академиялық сағаттан тұрады. «Б» корпусының
да мемлекеттік әкімшілік қызметшілерінің біліктілігін арттыру Академияның шетелдік
оқытушылар шақыртылатын оқу бағдарламалары бойынша жүзеге асырылуы мүмкін.
Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыру мемлекет бюджетінен бөлек өзге де
қаражат көздерінен жүзеге асырылуы мүмкін. Атап айтқанда: Халықаралық ұйымдардан
немесе шетелдік мемлекеттердің үкiметтерiнен, оның ішінде мемлекеттік қызмет
саласындағы Өңірлік хаб аясында қаражат және техникалық көмек бөлінген жағдайда
не Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасында тыйым салынбаған өзге де
қаржат көздері.
Мемлекеттік қызметшілерді даярлау, қайта даярлау мен біліктілікті арттыруды
ұйымдастыруды жетілдіру бойынша ұсыныстарды тұжырымдау мақсатында мемлекеттік
қызмет істері жөніндегі уәкілетті органның жанында үйлестіру кеңесі құрылып әрекет
етеді. Үйлестіру кеңесінің ережесі мен құрамын мемлекеттік қызмет істері жөніндегі
уәкілетті орган бекітеді. Персоналды басқару қызметі (кадр қызметтерi) жылдың
қорытындысы бойынша,келесі жылдың 10 қаңтарына дейiн мемлекеттік қызмет жөніндегі
уәкiлеттi органға қайта даярлау мен бiлiктiлiгiн арттырудан өткен қызметкерлер туралы
мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уәкілетті орган белгiлеген нысан бойынша есеп
бередi.
Достарыңызбен бөлісу: |