Актуальные проблемы образования и науки в XXI веке

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ 
 
 
 Ахтоты БИРЛЕС 
 «№22 негізгі орта мектеп-интернаты» КММ,  
бастауыш сынып мұғалімі,  
Қ
азақстан Республикасы 
 
         Ел   президенті   Н.  Назарбаев   өз  Жолдауында  «Қазіргі  заманда 
жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай 
мүдделі жаңа білім беру өте қажет»   дей келіп,  білім   саласында   түбірлі     
ө
згерістерге    әзірліктің    қажет   екенін    баса  айтты.                                                                                             
    
 Қараевтың  насихаттап  жүрген деңгейлеп  оқыту технологиясында 
оқушыны    жан-жақты  мүмкіндігін  ескере  отырып  жеңілден  ауырына  қарай 
деген принципті қолдана отырып, жүйелі түрде қойылатын мақсат – білім, 
білік  дағдыларын  тұрақты  болуына,  өз  бетімен  жұмыс  істеу  қабілетінің 
дамуына  ықпал  ету.  Ол  үшін  оқушылар  мынадай  әдіс  тәсілдерді  қолдану 
қ
ажет:  
     *Берілген тапсырмалардың ерекшелігіне көңіл бөлу;  
     *  Берілген  тапсырма  қызықты,  маңызды  болған  кезде  ғана  оқушылардың 
сабаққа қызығушылығы артады 
Оқыту технологиясының негізгі сатылары: 
1.     Жаңа тақырыпты түсіндіру.  
2.     Төменнен, жоғарыға қарай деңгейлік тапсырмалар беру; 
3.     Оқушылардың тақырыптан алған білімдерін бекіту. 
4.      Оқушылардың  білімдеріне  сай  үлестірмелер  тарату.  Яғни,  «5»,  «4», 
«3»-тік білімге сай.  
Мақсаты 
1.  Әр оқушыны оның қабілеті мен мүмкіндік деңгейіне қарай оқыту. 
2.   Денгейі төмен оқушылармен жеке жұмыс жасау, қолдау көрсету;  
3.   Дарынды оқушының тереңірек білім алуына жағдай жасау; 
4.   Оқушының ынтасын қабілетін арттыру. 
Ерекшелігі: 
Таланттылар, дарынды оқушылар өздерінің қабілеті мен икемділігін одан әрі 
бекіте түседі, әлсіздер оқуға ниет білдіріп, сенімсіздіктен арылады.  
 Оқушылардың оқуға деген ынтасы артады. 
 Білім дәрежесі бірдей топтарды оқыту ісі жеңілдейді.  
Күтілетін нәтиже: 
1.  Оқушылардың психологиялық ерекшелігін, ақыл-ойының дамуы және  өзін-
ө
зі жетілдіру. 
2.  Дарынды балалар болса оқушының – зерттеу жұмыстарын дамыту. 
3.  Мұғалімнің жан-жақты дамуына мүмкіндік туғызады.  
Жалпы қызықты жаттығу жұмыстарын жүйелі түрде жүргізіп отыру – сол 
тиімді  әдістердің  бірі.  Қызықты  жаттығулар  балалардың  ойлау 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ 
 
белсенділігін  арттырып,  оларды  есептеуге  деген  үлкен  қызығушылық 
тудырады,  осындай  жұмыстар  кезінде  оқушылардың  есте  сақтау  қабілеті 
арта түседі, математикалық тілі жетіледі. 
Қ
ызықты жаттығуларды орынды  әрі шеберлікпен пайдалана білу сабақтың 
нәтижелігі  мен  сапасын  арттырудың  да  негізгі  тәсілдерінің  бірі  екендігін 
тәжірибе көрсетіп  
Қ
азіргі  қоғамда  болып  жатқан  түбірлі  өзгерістерге  байланысты  әрбір 
мұғалім оқытудың сан қилы әдістері мен формаларын білулері қажет.  
Қ
азіргі  білім  берудің  мақсаты  –  танымдық  қызметке  деген  тұрақты 
қ
ызығушылығы  қалыптасқан,  өз  бетімен  бағдарлай,  қызмет  жасай  білетін, 
ө
здігінен даму дағдылары қалыптасқан жеке тұлғаны тәрбиелеу. 
Қ
азіргі  уақытта  оқушыларға  математикадан  білім  беру  жүйесінің 
алдына келесі міндеттер қойылаған: 

 
Оқытудың немқұрайлы жақтарын жою; 

 
Оқытудың қолданбалы бағытын кеңейту;  

 
Оқушыларға 
практикалық 
біліктілікті 
және 
дағдыларды 
қ
алыптастыру және т.б. 

 
Оқушылардың  білімдері  біліктілік  дағдыға  айналу  үшін,  міндетті 
түрде   
оқушылардың өздері талпыну керек. 
   
Мұнан  кейін  деңгейлік  тапсырмаларды  орындай  білу  керек.  Тақырып 
бойынша  жасақталған  деңгейлік  тапсырмалар  жүйесі  дамыта  оқыту 
идеясын  жүзеге  асыруға  мүмкіндік  береді.  Өйткені,  ол  оқушының  ойлауын, 
елестеу  мен  еске  сақтауын,  белсенділігі  мен  дағдысын,  білім  сапасының 
дамуын қамтамасыз етеді  
 XXІ  ғасырдың  жан-жақты  зерделі,  дарынды,  талантты  адам 
қ
алыптастыру бағытындағы білім беру ісі –бүгінгі күн талабы. Бұл талапқа 
жету  жолы  —  білім  берудің  тиімді  жолдарын  таңдай  білу.  Сондай 
жолдардың  бірі  –  деңгейлік  оқытудың  математика  сабағындағы 
тиімділігі.  Оны  меңгеру  мұғалімнің  өзін-өзі  дамытып,  оқу-тәрбие  үрдісін 
ұ
йымдастыруына  көмектеседі.  Оқытудың  жаңа  технологияларын  алдымен 
жете  меңгеріп,  одан  соң  оқу  мазмұнына,  оқушылардың  жас  және 
психологиялық  ерекшеліктеріне  қарай  таңдап  пайдаланудың  маңызы  зор. 
Осы  технологияны  қолдану  негізінде  әрбір  бала  бойындағы  дара  қабілет 
анықталады, әр оқушы әр сабақ кезінде жаңа білім қосып қана қоймай, соны 
ө
зі  игеріп,  ізденіп,  пікір  таластыру  деңгейіне  жетіп,  даму  үстінде  болады. 
Деңгейлік  тапсырмаларды  енгізгендегі  басты  мақсат  –  сынып 
оқушыларын  «қабілетті»  және  «қабілетсіз»  деп  жасанды  түрде  әр  түрлі 
топтарға  бөлуді  болдырмау.  Осы  арқылы  деңгейлік  және  дербес  оқыту 
принциптерімен  қатар,  барлық  оқушыға  қатысты  ізгілендіру  принципі  де 
сақталады. Деңгейлік тапсырмалар оқушылардың әр түрлі білім дәрежесіне 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ 
 
сай  ұсынылады.Деңгейлік  тапсырмаларды  орындағанда  мұғалім  – 
бақылаушы,  кеңесші.Деңгейлік  тапсырмаларды  қолдануда  оқушылардың 
ақыл-ой  еңбегін  жетілдіру  талабы  қойылады.  Оқушыларға  деңгейлік 
тапсырмалар оны орындау әдістемелік кешенімен ұсынылады  
Бұл  технологияда  жұмыс  міндеті  үш  деңгейлік  және  қосымша 
шығармашылық деңгей талаптарынан тұрады. 
1-деңгей: міндетті, оқушылық; 
2-деңгей: алгоритмдік; 
3-деңгей: эвристикалық материалды саналы түрде меңгеру; 
4-денгей: шығармашылық – өз бетімен ауқымды оқу материалын меңгеру.  
1 – деңгейдегі   тапсырмаларға: 
1) Жаттап алуға лайықталған болуы керек; 
2) Алдыңғы сабақта жаңадан меңгерілген білімнің өңін өзгертпей қайталап, 
пысықтауына мүмкіндік беру тиіс; 
3)  Тапсырмалар  жаңа  тақырып  үшін  тиімді  және  өмірмен  байланысты 
болуы  керек.  Мұндай  тапсырмаларды  құрастырған  кезде  олардың 
танымдылығы мен қызығушылық жақтарына көңіл аударған жөн.  
2 – деңгейдегі   тапсырмаларға: 
1)  Өтіп  кеткен  материалды  реттеуге  және  жүйелеуге  берілген 
тапсырмалар; 
2)  Оқушылардың  ойлау  қабілетін  жетілдіруге  берілетін  тапсырмалар. 
Бұлар: логикалық есептер, ребустер мен сөз жұмбақтар.  
3 – деңгейдегі   тапсырмаларға: 
1) Танымдық – ізденім түрдегі тапсырмаларды орындау барысында оқушылар 
жаңа  тақырып  бойынша  меңгерген  алғашқы  қарапайым  білімділігін 
жетілдіріп, тереңдетумен қатар, ол тағы да жаңа білімді меңгеріп, өзі үшін 
жаңалық 
ашуы 
тиіс. 
Эврика!  Мұндай  жұмыс  –  анализ  бен  синтез  және  салыстыру  арқылы 
негізгісін анықтау, қорытындылау сияқты ой жұмыстарын қажет етеді. 
2) Әртүрлі әдіс-тәсілдермен шешілетін есептер. 
3)  Өздігімен  мысалдар  мен  есептер  құрастыру  және  оны  өздігімен  шығару, 
ө
мірден  алынған  мәліметтер  диаграмма,  графиктер  салу,  жергілікті 
жағдайда  өлшеу  жұмыстарын  жүргізу,  көрнекі  құралдар  дайындауға 
берілетін  тапсырмалар,  ой  қорытуға  арналған,  дағды  қалыптастыратын 
тапсырмалар.  
4 –  шығармашылық деңгей тапсырмалары: 
1)  Оқушылардың  жинаған  өмірлік  тәжірибесі  мен  қалыптастырған  ұғым, 
түсініктердің  қиялы  мен  белсенді  ой  еңбегінің  нәтижесінде  жаңаша,  бұған 
дейін  болмаған,  белгілі  бір  дәрежеде  олардың  басының  икемділігін 
байқататын  дүние  жасап  шығуына  негізделген  (теорема  дәлелдеу, 
заңдылықтарды оқулыққа сүйенбей мұғалімнің көмегінсіз қорытып шығару). 
2) Олимпиада есептерін шығару 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ 
 
3) Берілген тақырыпқа өз бетімен реферат, ғылыми жобалар қорғау. 
Демек,  бұл  тапсырмалар  –  оқушылардың  біліктілігі  мен  дағдысын  
қ
алыптастыру және оны бағалау деңгейі болады. 
Бағалау критериясы: 
 11-12 балл –«5» 
9-10 балл-«4» 
5-8 балл-«3» 
Барлық оқушылар жұмысын бір мезгілде бастап әрқайсысы білім игерудегі өз 
қ
абілетіне қарай өз биігіне жетеді. Әр оқушының әр пәннен 100% үлгеріміне 
қ
ол жеткізудің кепілі 
болады  және  әр  оқу  пәнінің  барлық  тақырыбы  бойынша  ең  болмағанда 
міндетті  1  –  деңгейді    игеруін  толық  жүзеге  асырады.  Бұл  өз  кезегінде, 
мемлекеттік  стандарттың  талаптарының  орындалуына  кепілдік  беріп, 
Қ
азақстан Республикасының Білім туралы заңының талаптарына сай келеді 
және  дәстүрлік  оқытудағы  оқушылардың  артық  жүктеме    тарту  
проблемасын шешеді.  
Қ
орытынды жасай отырып, деңгейлеп оқыту технологиясының негізгі 
ерекшелігін,  ұтымдылығын,  тиімділігін  сабақта  қол  жеткізуге  болатын  
төмендегідей жетістіктерді көрсетуге болады: 
-  жаңа  материалды  оқып-үйренуге  және  оқып  игеруге  деген  оқушылардың 
пәнге 
қ
ызығушылығын 
тудыру; 
-  жаңа  білімнің  мазмұнын  жоспарлағанда  оқушыға  берілетін  тапсырма 
оқушының  қабілетін  ұштайтындай,  ойын,  қиялын  дамытатындай  етіп 
дайындау; 
-  оқушы  өзін  жеңімпаз  ретінде  сезіне  алатындай  тапсырмаларды  әртүрлі 
күрделілік  дәрежеде  орындату  арқылы  оқушылардың  білімін  саралауды 
ұ
йымдастыру; 
-  білімді  дайын  күйінде  бермей,  оқушының  өзі  білімді  қарқынды  ой  еңбегін 
қ
ажет  ететін  тапсырмаларды  орындауы  арқылы  жетуін  ұйымдастыру; 
-  оқушылардың  шығармашылық  мүмкіндіктерін  тудыратын,  қабілеттерін 
жан-жақты  дамытатын  әр  түрлі  белсенді  оқыту  әдіс-тәсілдерді  кеңінен 
қ
олдану; 
-  оқушылардың  білім  алу  нәтижелерін  жүйелі  талдап,  бағалап  қорытынды 
жасап отыру.  
Бүгінгі  күннің  ұстаздарына  қоғамымыздың  экономикалық,  саяси,  мәдени 
дамуына  үлес  қосатын  әлемдік  талапқа  сай  келетін  білімді,  мәдениетті 
азамат  дайындап,  тәрбиелеп  шығару  міндеті  жүктеледі.  Оқыту  мен 
тәрбиелеудің  жаңа  технологияларын  ізденіп  әзірлену  —  ғалымдар  мен 
тәжірибелі ұстаздардың бірлесе отырып атқарар ісі. 
 
Пайдаланылған әдебиеттер: 
1. «Оқыту процесіндегі инновациялық ізденістер» Өмірбаева К. 2001 ж. 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ 
 
2. «Дарын» журналы. 2002 ж, №2; 71 бет 
3. «Алгебра  және  анализ  бастамалары  пәні  бойынша  дидактикалық 
материалдар» көмекшіқұрал. 2012 ж 
      
ПРИМЕНЕНИЕ ПРИЕМОВ ТЕХНОЛОГИИ РАЗВИТИЯ 
КРИТИЧЕСКОГО МЫШЛЕНИЯ  В СРЕДНЕЙ ШКОЛЕ 
 
Ольга Николаевна  ВОДЧИЦ 
КГУ «Тимирязевская общеобразовательная школа-гимназия им. 
С.Муканова», 
учитель математики, 
Тимирязевский район Северо-Казахстанская область 
Республика Казахстан 
 
Түйін 
Осы  мақалада  сыни  тұрғыдан  ой  ойлауды  дамыту  технологиясының 
мазмұнын  түсінуде  негізгі  бағыттар талданады,  осыны  орта  мектептерде 
оқу үдерісінде  пайдалануда  мақсатқа лайықты ретінде қарастырылады.  
Математика  сабағында дамыту технологияларының  әр - түрлі   әдіс-
тәсілдерін  пайдалануға үлгілер келтірілді. 
 
Аннотация 
В  статье  анализируются  основные  подходы  к  пониманию  сущности 
технологии  развития  критического  мышления,  рассматривается 
целесообразность  ее  использования  в  учебном  процессе  средней  школы. 
Приведены  примеры  использования  различных  приемов    технологии 
развития критического мышления на уроках математики.   
 
Главным направлением модернизации образования на сегодняшний день 
является  внимание  к  человеку,  его  личности,  восприятие  ученика  как 
субъекта  образования,  что  в  свою  очередь  влечёт  ориентацию 
образовательного  процесса  не  на  передачу  определенной суммы  знаний,  а  на 
формирования умения приобретать знания и использовать их. 
Обеспечение  результативности  образовательного  процесса  связано  с 
обновлением  образовательных  технологий,  а  именно  с  увеличением  доли 
технологий  обучения,  предполагающих  организацию  самостоятельной 
работы  учеников  как  основы  реализации  компетентностного  подхода  в 
образовании.  Технология  развития  критичского  мышления  относится  к 
современным  образовательным  технологиям,  реализующим  принципы 
активного  обучения.  Развитие  критического  мышления  в  современном 
обществе  в  период  расширения  информационного  пространства  и 
модернизации образования имеет особую актуальность.  

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ 
 
Анализ психолого-педагогической литературы показал, что проблемы 
развития  критического  мышления  описаны  рядом  авторов:  А.В. 
Истоминым,  И.О.  Загашевым,  С.И.  Заир-Бек,  И.В.  Муштавинской,  В.В. 
Гузеевым, М.В. Денисенковой, Н.А. Сухановой и др.  
В.В.  Гузеев  отмечает,  что  «развитие  критического  мышления  в 
сегодняшних  жизненных  реалиях  должно  стать  одной  из  важнейших 
педагогических задач» [2. С. 16-22].  
 М.В.  Денисенкова  считает,  что  система  образования должна  помочь 
ученику в профессиональном личностном самоопределении, предполагающем 
выстраивание  собственного  мира,  овладение  творческими  способами 
решения  научных  и  жизненных  проблем  рефлексивного  мира  собственного 
«Я».  В  инновационной  модели  образования  внимание  акцентируется  на 
становлении  личностно-смысловой  сферы,  характерными  для  которой 
являются  их  отношение  к  постигаемой  действительности,  осознание  ее 
первопричин  и  смысла  происходящего  вокруг,  иначе  говоря,  речь  идет  об 
умении  критического  мышления.  «Критическим  мышлением  можно 
назвать  мышление,  выполняющее  особую  функцию  своеобразной  «проверки 
на  прочность»  уже  имеющихся  продуктов  мышления,  наконец, 
мыслительной деятельности в целом» [3. С. 44-47]. 
 Н.А  Суханова  главную  цель  технологии  развития  критического 
мышления  видит  в  развитии  интеллектуальных  способностей  ученика, 
позволяющих  ему  учиться  самостоятельно.  «Основной  путь  к 
самообразованию  –  развитие  критического  рефлексивного  мышления, 
обучение  рефлексии,  развитие  когнитивных  и  метакогнитивных  умений 
высокого уровня» [4. С. 116-118]. 
Но,  несмотря  на  достаточную  изученность  вопроса,  наблюдения 
показывают, что работа по развитию критического мышления на уроках в 
основной    школе  осуществляется  стихийно,  не  имеет  единой  системы 
работы.  
 Для  технологии  развития  критического  мышления  характерно 
создание  специальных  условий,  моделирование  ситуаций,  стимулирующих 
активность  участников,  их  стремление  высказать  свою  точку  зрения, 
общаться  с  другими  участниками.  Ядро  этой  технологии  –  три  этапа, 
точно  ориентированные  на  психологию  познавательной  деятельности: 
вызов - осмысление - размышление (рефлексия). 
 На  стадии  «Вызов»  актуализируются  знания,  стимулируется 
интерес  к  проблеме,  формируется  потребность  в  новых  знаниях, 
происходит настройка на продуктивную работу.  «Осмысление»  –  это 
стадия  введения  новой  информации.  Новая  информация,  как  правило, 
приобретается  в  процессе  знакомства  с  текстом,  который  каждый 
обучающийся  получает  и  осваивает  с  помощью  различных  методических 
приемов.  На  этом  этапе  происходит  и  соотнесение  новой  информации  с 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ 
 
имеющимися  собственными  знаниями  и  представлениями,  что  развивает 
интерес к познанию. 
 Стадия  «Размышление»  особо  значима,  поскольку  именно  здесь 
осуществляется  целостное  осмысление  и  обобщение  полученной 
информации. Для этого процесса создаются особые условия: работа в малых 
группах,  групповая  «мозговая  атака»,  стратегия  «Зигзаг»,  письменный 
круглый  стол  и  т.п.  Эти  приемы  работы  способствуют  развитию 
познавательного  интереса,  так  как  побуждают  к  деятельности  и 
активному  овладению  знаниями.  Стадия  размышления  (рефлексии) 
способствует  глубокой  аналитической  работе  в  рамках  не  только 
рассматриваемого  материала,  но  и  процесса  его  освоения.  Как  правило, 
завершается  работа  выработкой  собственного  отношения  к  изучаемому 
материалу и его повторной проблематизацией, что может спровоцировать 
новый «вызов» на основе интереса к дальнейшему изучению проблемы [1. С. 
31]. 
Отличия традиционного урока от урока с использование технологии 
развития критического мышления представлены в таблице 1: 
 
Таблица 1  
Отличия традиционного урока от урока с использование ТРКМ 
Традиционный урок 
Урок, построенный в ТРКМ 
На уроке нужно оценивать ученика  
 
 
Учащийся не должен делать ошибок  
 
Учитель знает, как и что должен 
отвечать школьник  
 
Учитель должен знать ответы на все 
вопросы, которые возникают на 
занятии  
 
На 
вопрос, 
поставленный 
преподавателем,  всегда  должен  быть 
ответ 
Учащийся сам может оценить свою 
деятельность  
 
Учащийся имеет право на ошибку  
 
Учитель допускает альтернативные 
варианты ответов  
 
Учитель может не знать ответа на 
заданный учащимся вопрос  
 
 
Вопросы учителя могут быть 
началом нового получения знаний  
 
 
 
Данная технология была применена на уроках алгебры и  геометрии в 
средних  классах  школы.  Уроки  имели  структуру,  соответствующую 
заявленной логике: стадия вызова, стадия осмысления и стадия рефлексии. 
На  каждой  из  этих  стадий  применялись  соответствующие  приемы, 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ 
 
позволяющие  реализовать  задачи  урока,  а  именно:  «Верные  и  неверные 
утверждения», «Кубик», «Инсерт» и составление кластера. 
Рассмотрим  урок,  проведенный  по  теме  «Понятие  вектора. 
Коллинеарные  векторы.  Длина  (модуль)  и  направление  вектора.  Равенство 
векторов».  На  стадии  вызова  был  применен  прием  «Верные  и  неверные 
утверждения». Учащимся был предложен ряд тезисов, среди которых нужно 
было выделить верные и неверные по их мнению утверждения (таблица 2). 
Свой ответ необходимо было обосновать. 
 
Таблица 2  
Верные и неверные утверждения 
 
Утверждение 
Верю/не верю 
Любые два противоположно направленных вектора 
коллинеарны 
 
Если два вектора лежат на одной прямой или на 
противоположных прямых, то они сонаправлены 
 
Любые три коллинеарных вектора сонаправлены 
 
Любые два равных вектора коллинеарны 
 
Если длины векторов равны, то векторы равны 
 
Любая точка может выступать в роли вектора 
 
Если два вектора коллинеарны ненулевому вектору, то 
они коллинеарны 
 
От любой точки можно отложить вектор, равный 
данному 
 
Если два вектора коллинеарны третьему, то они 
коллинеарны 
 
 
Затем в ходе урока происходило знакомство с основной информацией 
темы  (этап  осмысления),  и  после  этого  обучающимся  было  предложено 
вернуться к утверждениям и оценить, насколько правильно был дан ответ и 
обоснование,  используя  уже  полученную  информацию.  Применение  данного 
приема  позволило  осуществить  рефлексию,  реализовать  возможности 
критически мыслить и оценивать новую информацию.  
Еще  один  распространенный  и  эффективный  прием  технологий 
развития критического мышления – «Кубик». Я посчитала целесообразным 
его  применение  в  ходе  рассмотрения  темы  «Правильные  многоугольники». 
На  склеенном  из  картона  кубике  (на  каждой  стороне)  был  дан  чертеж 
правильного шестиугольника и приведены задания: 
1. На что это похоже? Чем отличается? 
2. Опиши, что это? 
3. Какими свойствами обладает? 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ 
 
4. Где и как может быть применено на практике? 
5. Опиши группу фигур, к которым относится данная фигура? 
6. Как можно измерить параметры этой фигуры? 
 
После  деления  учащихся  на  группы  я  определила,  в  каком  ракурсе 
каждая  группа  будет  рассматривать  изучаемый  объект.  Затем  каждая 
группа  представила  свой  блок  информации,  которая  в  совокупности 
позволила  составить  целостное  представление  о  данной  фигуре  и  ее 
свойствах. 
Рассмотрим    применение  метода  «Линии  сравнения»  при  изучении 
темы  «Геометрическая  прогрессия.  Формула  суммы  первых  п  членов 
геометрической  прогрессии».  В  данном  случае  геометрическую  прогрессию 
необходимо  было  сопоставить  с  арифметической,  прием  применялся  на 
этапе осмысления и систематизации материала. Учащиеся были разделены 
на  две  группы,  каждая  группа  составила  свою  сравнительную  таблицу, 
затем каждая группа представила свою таблицу. После анализа и сравнения 
представленных  вариантов  была  составлена  оптимальная  общая 
сравнительная таблица. 
На  этапе  рефлексии  был  применен  прием  «Ромашка  Блума».  На 
стилизованной  ромашке  было  представлено  6  категорий  вопросов  по 
пройденной  теме,  на  которые  учащимся  необходимо  было  ответить. 
Вопросы  были  разбиты  на  шесть  групп:  простой,  практический, 
объясняющий, творческий, оценочный и уточняющий вопросы. Этот прием 
в  последующем  был  использован  в  другом    варианте:  учащимся 
предоставлялась  возможность  самим  составить  вопросы  по  каждой  из 
категорий в рамках рассматриваемой темы. 
Таким  образом,  я  выяснила,  что  в  педагогических  исследованиях 
последних  лет  уделяется  большое  внимание  возможностям  технологии 
развития  критического  мышления.  Технология  развития  критического 
мышления представляет собой целостную систему, формирующую навыки 
продуктивной  работы  с  информацией.  Она  представляет  собой 
совокупность  разнообразных  приемов,  направленных  на  то,  чтобы  сначала 
заинтересовать  ученика,  пробудить  в  нем  исследовательскую,  творческую 
активность, затем предоставить ему условия для осмысления материала и, 
наконец, помочь ему обобщить приобретенные знания.  

жүктеу/скачать 6,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: