Белгілі қаламгер, сегіз кітаптың

11

№30 (1288) 

30  шілде – 5 тамыз 

2015 жыл

АНА ТІЛІ

Қазақ жылқыны ерекше бағалап қасиет тұтқан. Сондықтан қазақ 

қашаннан жылқылы ел болғаны белгілі. Ақ қашып, қызыл қуған ХХ 

ғасырдың басында бір-екі мың жылқы көп саналған екен. Эт ног ра-

фиялық деректер бойынша Арқаның қазағы көп жылқыдан ХІХ ға-

сырдың ортасына таман айырылған. Оған дейін Арқада Құдайменді 

төре, Азынабай мен Бапақ Сүйіндік, Сапақ Қуандық, Шабанбай 

Бәсентиін, Мұрат Қанжығалы сияқты жиырма мыңдай  жылқы айдаған 

байлар болғаны белгілі. Олардың қасында міндетті түрде рулы елдері 

болғаны анық. Бұлардан бұрын 90 мыңға жақын жылқының санын 

біз энеолит дәуірінің (б.э.д. ІV-ІІІ мыңжылдықтар) қонысы Ботайдан 

кездестіреміз. Бар-жоғы үш-төрт жүз жылдай өмір сүрген осы қоныстан 

тарихшылар жүздеген мың жылқы қаңқасын тапты. 

Қ

Қ

ұрақ көрпе

ұрақ көрпе

Қ

Қ

ұрақ көрпе

ұрақ көрпе

  зірлеген Нұрлан ҚҰМАР

ҚЫР-СЫРЫ МОЛ ДҮНИЕ

р желінің асты толған к к қоян,

Жаз болғанда к к қоянды жеп қоям.

Түйені сен қомдайсың ба,

лде мен қомдаймын ба?

Оңды қомдамасам,

Олақ болмаймын ба?

(Қияр)

С у д а   ж а т т ы ғ у л а р   ж а с а у   б ұ р ы н н а н   б е р і 

қолданылып келеді, бірақ соңғы жылдары олардың 

әуенмен үйлескен жаңа түрі пайда болды.  

Бүкіл әлемде кең таралған, әуенмен бірге жасала-

тын физикалық жүктеменің ең  заманауи түрлерінің 

бірі – бұл аквааэробика. Аквааэробиканың 

артықшылығы онымен кез келген физикалық 

дайындығы бар адамдар шұғылдана алады,  йткені 

жаттығу қауіпсіз және тиімді. Кәсіби спортпен 

шұғылданбайтын, артық салмақтан арылатын 

адамдарға және жасы үлкен адамдарға аквааэро-

бика тиімді. Суда адамның денесі жеңіл болады, 

сондықтан айналысу жеңіл. 

Газдалған сусынның құрамында қанттың шектен 

тыс м лшері және химиялық заттар бар. Бұл сусын-

дар адам ағзасына әртүрлі әсер береді.  

р газдалған сусында қант пен қышқылдар 

болады. Бұл элементтер асқазанға қатты әсер 

етеді. Қант диабетімен ауыратын жандар газдалған 

сусын орнына минералды су пайдаланғаны ж н. 

Газдалған сусындар тіс түсінің қараюына 

және тісжегішке жол ашады. Сусын құрамындағы 

қышқылды элементтер тіс кіреукесін әлсіретеді. 

Сонымен қатар тіс ауруларына әкеп соқтырады. 

Австралиядағы Хиллер к лі 

түсінің әр алуандылығымен 

ерекшеленеді. Елдің батыс 

жағалауында орналасқан бұл 

к л қанқызыл түсті.   

К лдің ұзындығы 600 

м е т р   ш а м а с ы н д а .   О н ы 

м ұ х и т т а н   а з   ғ а н а   қ ұ м 

ж а ғ а л а у ы   б л і п   ж а т ы р . 

Мұны бірінші рет 1802 жылы 

Сиднейге бара жатқан жо-

лында британ теңізшісі М.Флиндерс к рген. Бір 

жағалауда жатқан екі түске боялған суды к ру үшін 

мұнда туристер к п келеді. 

ЖАСЫРДЫМ ЖҰМБАҚ

ҚАЙТАЛАП КӨРІҢІЗ

ТАНЫМ

АРТЫҚ БОЛМАС БІЛГЕНІҢ

БІЛГЕНГЕ – МАРЖАН

Әлемнің ерекше қалалары

Аквааэробика дегеніміз не?

Газдалған сусын

Хиллер көлі

Суданның астанасы Хар-

тум қаласының жылдық ор-

таша ауа температурасы 49 

градус болғандықтан, «әлем 

ошағы» деген аты бар.  

Ресейдің Якутск қала-

с ы н д а   қ ы с   к ү н д е р і   а у а 

температурасы 60 градус 

с у ы қ   б о л ғ а н д ы қ т а н ,   б о -

лат шыбықтар оңай сынып 

кетеді. 

АҚШ-тың Вашингтон қаласында жыл бойы 

жауған қардың м лшері 870 миллиметр болып, 

дүниежүзі бойынша жауатын қардың м лшері ең 

к п қала есептеледі. 

Үндістанның Ассам штатындағы Черрапунджи 

қаласының жылдық жауын-шашын м лшері 870 

миллиметр болып, әлемдегі ең к п жауатын қалаға 

айналған. 

Индонезияның Бейтензорг қаласы аспанында   

жылына 322 күн найзағай ойнап, күн күркірейді.

АТАДƏСТҮР

ағаштан жасалған күбілерді пайда-

ланады. Сапалы, дәмді, хош иісті 

қымыз болуы үшін оларды бірінші 

қайың түтініне, келесі кезекте тобылғы 

түтініне ыстайды. Содан кейін қайың 

мен тобылғы қосылған шыбықтар 

түтініне пысықтайды. Шебердің ай-

туы бойынша егер күбіні тек қана 

қайың түтінімен ыстаса,  қымыздың 

дәмі және оның қышқылдығы  аралас 

түтінмен ысталған күбі қымызымен 

салыстырғанда мүлде басқаша бо-

лады. Күбі түтінмен ысталған соң 

оның іші арнайы кішкене ашыған 

қаймақпен жағылады. Бұл сусынның 

сапалы болуына с зсіз әсерін тигізеді. 

Жәкеңнің к п жылдар пайдаланып 

келе жатқан тәжірибесіне сүйенсек, 

күнара кешкі уақытта күбі түбінде 

а р н а й ы   қ а л д ы р ғ а н   е к і   л и т р д е н 

аспайтын қымыз қорына он лит-

рден аспайтын саумал сүт қосылады 

екен. Егер қор және оған қосылатын 

тәулік мерзімінде жиналған саумал 

сүт к лемдері к рсетілген м лшерден 

басқаша (одан к п не болмаса аз) 

болса қымыздың сапасы т мендейді, 

әсіресе қышқылдығы мүлде  згереді 

екен. 

Тағы бір қымыз дайындау ере-

жесі: саумал сүт күбідегі қорға есе-

леп кұйылмайды. Қосқан кезде,оны 

асықпай және аздап құйып, к п 

пісіп тұру қажет. Онсыз қымыз қоры 

д ұ р ы с   а р а л а с п а й д ы .   С о н д ы қ т а н 

егер осы талап сақталмаса, сапалы 

қымыз ішу екіталай Күні бойы суық 

орында жиналған сау мал сүтті кешкі 

қосылатын уақытта міндетті түрде 

жылыту керек. Осыдан кейін ғана сүт 

қордағы пайдалы заттармен жақсы 

араласады. Кешкі кезде күбіге жаңа 

қымыз құйылғанда оны ең азы кемінде 

1500-2000 рет піссе, ертеңгілікте – 

үш-т рт мың рет пісу қажет. Күндіз 

күбідегі қымыз сапалы болу үшін оны 

жиі пісіп және қонақтарға ұсыну ал-

дында пісіп берген  те жақсы болады. 

Дайындалған қымыз 3-4 күн салқын 

жерде сақталады, ішетін кезде тым 

суық болмауы керек.

Қымыздың құрамына кіретін түрлі 

заттардың бәрі де адамның бойы-

на жақсы сіңеді. Қазақ Тағамтану 

академиясының президенті, академик 

Т регелді Шармановтың айтуынша, 

қымыз туралы зерттеулерге тоқталар 

болсақ, алдымен, бие сүті – саумалдың 

ақуыз, май, к мірсу секілді негізгі үш 

қоректік заттан тұрады. Оны емшектегі 

сәбиге ана сүтін алмастырушы немесе 

балалар тағамы ретінде қолдануға бола-

ды. Саумалдың құрамындағы лактоза 

сиыр сүтіндегі қантқа қарағанда жеңіл 

ыдырайтындығы белгілі. Бұл оның 

сіңімділігін арттырып, ұйқыбезіне 

салмақ түсірмейді. Ол қант диабеті 

ауруына жарамдылығын айқындайды. 

Қымыздың бактерияларға қарсы 

с и п а т ы   д и з е н т е р и я ,   і ш   с ү з е г і 

секілді ішек сырқаттарына қатысы 

бары айқындалған. А дәруменінің 

саумалдағы м лшері кейбір деректерге 

сүйенсек, сиыр сүтіне қарағанда екі есе 

к п (сәйкесінше, 0,6 және 0,3). Басқа 

дәрумендер бойынша да саумалдың 

құрамы ана сүтіне таяу. Е-, В-, В12 

дәрумендерінің, ниациннің м лшері 

саумалда сиыр сүтіне қарағанда 

к бірек. Микроэлементтер бойын-

ша саумалда кобальттың, темір мен 

мыстың, бромның м лшері жоғары. 

Ферменттер бойынша лизоцим мен 

амилаза (сәйкесінше, 64-126мг/л және 

32-64 бірлікте) және осы орайда ана 

сүтіне тән келетіндігі анықталған. 

Саумал немесе қымыздың ішектегі 

пайдалы микрофлораның түзілуіне, 

зиянды микрофлораның жойылуы-

на, ас қорытуды жақсартуына ықпал 

ететіндігін білдіреді. Лизоцим түрлі 

дерт пен микробқа қарсы қорғанысты 

күшейтеді. Амилаза майды ыдыратуға 

септігін тигізеді. Осыдан саумал мен 

қымыз асқазан-ішек жолдарының 

созылмалы гастрит, гастродуоденит, 

т жолдары мен бауырдың созыл-

малы холецистит, ішек аурулары-

на жақсы емдік әсері бар. Сонымен 

қатар  қымыздың қандағы холестерин 

деңгейін азайтуға ықпал етуіне бай-

ланысты атеросклероз, миокард ин-

фаркт, инсульт секілді жүрек-қан та-

мыр жүйесі ауруларының алдын алуда 

маңызы зор. Біле білсеңіз, бие сүтінің 

қасиеті – оның табиғаттағы ешбір сүтке 

ұқсамайтындығында. Ол қайнатуға 

келмейді. Ал басқа сүтті міндетті түрде 

қайнату керек.  йтпесеңіз бактерия 

сіп кетеді де, пайдалануға жара-

май қалады. Бие сүтінің ерекшелігі 

згеше, оны қайнатсаң бұзылады, ал 

шикілей сақтасаң қайта қасиеті арта 

түседі. Тұра-тұра қымызға айналғанда 

тіпті күшейіп кетеді. Неге десеңіз, 

жылқы сүтінің құрамында ешбір 

тағамға ұқсамайтын қасиеті бар. Оның 

белогының  зі б лек. Бие сүтінің бело-

гы тек ана сүтінің белогымен бірдей. 

Сондай-ақ бие сүтінде басқа ешбір 

сүтте кездеспейтін табиғи антибиотик 

бар. Ол тұрған сайын бұзылмайды, 

емдік қасиетінен айырылмайды.

Жылқышының айтуы бойын-

ша, бие құлындаған соң ең азы 15-30 

күннен кейін ғана сауынды болғаны 

дұрыс. Егер оның күнара күтімі және 

алдындағы жем-ш бі сапалы тоқ-

молшылықта болса, бие келесі жылы 

екінші рет құлындағанша сауынды 

болу мүмкін,  скен сайын дүниеге 

жаңа келген құлын (15 күннен кейін) 

аздап жұмсақ ш п және сүтке қосылған 

үгілген жем жеуге тез үйренеді. 

Құлынды биені сауу мерзіміне 

назар аударған ж н. Мысалы, бірінші-

екінші айында уақыты ең к п 45 ми-

нуттан аспау керек, үшінші ай – 75 

минут, т ртінші ай – 2 сағат, бесінші-

алтыншы ай – үш сағат, соңғы айлар 

4-5 сағат мерзімінде сауып тұруға бола-

ды. Сонда бір мезгілде бие 0,9-1,0 литр 

саумал сүт береді. Сирек кездесетін 

жақсы сауынды биелер бір мезгілде үш 

литрдей сүт бере алады екен. 

Қазақ ауылында келесі жылға 

қымыз дың қорын сақтаудың арнайы 

ерекше әдістері бар екен.  Мысалы, 

биылғы бие сауу мерзімі аяқталуға он 

күн қалғанда күбіге арналы қымыз 

қоры жинақтаушы: дәке (марля) 

жыртысы, қақ кепкен қайың ағаш 

кесінділері және сүрленген жылқы 

жілік шақпақ сүйегі салынады. Со-

сын ол құрғақ орында сығылмай 

кептіріледі. Кепкен соң шынылы 

ыдыста келесі к ктем мерзіміне дейін 

жақсы сақталады. Ең бірінші сау-

мал сүт шыныдағы қор жинақталған 

ыдысқа кұйылады да, бір күннен кейін 

пайдаланады.

Бұның  зі қымыздың қасиетімен 

бірге оның түрлерінің к п екенін 

аңғартады. Жалпы жылқы малы т рт 

ай сауылады. Соңдықтан қазақтар 

жыл маусымына қарай қымызды: уыз 

қымыз, жазғы қымыз, күзгі, қысқы 

қымыз  деп атаған. Солардың негізгі 

түрлері мыналар: Уыз қымыз – бұл 

бие сүтінің уыз дәмі таралған кез-

де ашытылған қою қымыз; Сары 

қымыз – жаз ортасындағы, ш п әбден 

пісіп, буыны қатқан кездегі қымыз; 

Түнемел қымыз – мол қордың үстіне 

сүт қышқылы арнаулы торсықта 

сақталып, екі тәулік сапырылған, 

пісуі жеткен қымыз; Құнан қымыз 

– үш тәулік бойы ашытылады; Бал 

қымыз – бал, қант секілді тәтті қосып 

жуасытқан қымыз; Д нен қымыз – т рт 

тәулік ашытылады; Бесті қымыз – бес 

тәулік ашытқан қымыз; Асау қымыз – 

бесті қымыздан да күшті қымыз; Жуас 

қымыз – баяу ашыған немесе саумал 

қосқан қымыз; Қорабалы қымыз – мол 

қордың үстіне күн сайын сүт құя оты-

рып, бірнеше күн жиналған қымыз; 

Сірге жияр қымыз – күзді күні бие 

ағытарда соңғы қымыз бірнеше күн 

жиналады.  

Қазір к бінесе ауылдық жерде 

тұратын отбасылардың екеуі ғана  те 

сауын бие ұстайды. Осыған байла-

нысты, қымыз  ңдеу шаруашылығы 

былай тұрсын, отбасына тағам ретінде 

дайындау деген жоғалып барады. 

Қай ұлттың  кілі қандай па-

тент алса да,  згенің қымызы – ол 

қазақтың қымызындай болмайды! 

Біздің қымыз дайындау технологи-

ямыз б лек. Елбасының  зі ұлттық 

сусынымызды жаңғыртып, қолға 

алуды министрлерге талай рет айтып, 

тапсырма берді. Жуыр да Парламент 

Сенатының бір топ депутаттары Пре-

мьер-министрге елімізде «Шұбат пен 

қымыз туралы» арнайы Заң әзірлеу 

қажеттігі туралы депутаттық сауал 

жолдады. Енді осы шаруа аяқсыз 

қалмауы тиіс. 

Ерекболат ҚАБЫЛДА

Ақмола облысы

Аршалы ауданы 

Береке ауылы

Маңғыстау облыстық   ғылыми-әдістемелік  

және мәдени  қызмет көрсету орталығы 

облыстың клуб  қызметкерлеріне арналған 

«Клуб мекемелерінің жұмысын жоспарлау» 

атты семинар-кеңес өткізді. 

Оны орталықтың директоры А.Зейілова ашып, 

қатысып отырған ауыл-аудан, қала мәдениет  

үйлерінің  меңгерушілері мен әдіскерлеріне  

жоспардың жылдық, стратегиялық даму 

бағыттарына, басты қағидаттарына тоқталды. 

Жұмыстарды атқаруда мамандардың 

біліктілігі зор екенін атап өтті.

ӨҢІР ТЫНЫСЫ

Клуб қызметкерлері тәжірибе алмасты

Жоспарды әзірлеудің алғышарттары 

т у р а л ы ,   ә д і с т е м е л і к   ж ұ м ы с   ж о с п а р ы н 

құрастыру, әдістемелік-ғылыми тұрғыдан 

зерделеу жайында  мәдени қызмет көрсету 

орталығының бөлім меңгерушісі З.Сапарова  

кеңес берді. «Негізінде клуб мекемелерінің 

жұмыс жоспары-жергілікті  клуб мекемесінің  

маңызды нормативтік  актісі болып табыла-

ды. Нормативтік акті  ҚР «Мәдениет тура-

лы заңына», мемлекеттік стандартқа және 

қазіргі уақыттағы  менеджмент саласының 

жетістігіне сай келуі тиіс» деді ол.   

«Көркемөнерпаздар  ұжымының жұмысын 

жоспарлау» туралы Маңғыстау ауданы «От-

пан» халықтық-фольклорлық ансамблінің 

жетекшісі Қ.Шаухаров  баяндады.

Ауылдық мәдениет үйі жетекшілері 

өз сөздерінде – клуб ғимараттары, мате-

риалдық-техникалық база, музыкалық сауат-

ты мамандардың  болуы, жұмыстың алға 

жүруіндегі жаңашыл үдерістер  жайында 

өз ойларын жеткізді. Біз жиын барысында 

мәдениет жетекшілерінің пікірін сұраған едік:  

Оңайхан  Болатқызы, Қарақия ауданы, 

«Мұнайшы» мәдениет үйінің меңгерушісі: 

–Облыстық ғылыми әдістемелік орта-

лықтың мәдениет, клуб жетекшілеріне беретін 

көмегі көп. Аталған семинар  ауыл клубтарына 

өте пайдалы.  Әр жұмысты бастағанда  адам 

қандай да бір жоспармен  бастайды.  Міне, сол  

айлық, тоқсандық жоспарды қалай жасау ке-

рек, қалай нақтылау  керек, сол бағытта   бағыт-

бағдар алдық. Семинар-кеңесте Маңғыстау 

ауданының  «Отпан» халықтық-фольклорлық 

ансамблінің жетекшісі өз тәжірибелерін бей-

неслайдтар арқылы көрсетіп,  өнерпаздық 

өрелі  істер хақында әңгімеледі.  Орталық 

басшысы Ақмарал Зейілова  клуб жұмыстарын  

жандандыруға,  құжаттарды дұрыс жасақтауға  

к ө ң і л   а у д а р ы п ,   ж ы л   с а й ы н   б о л а т ы н 

«Маңғыстау жұлдыздары» фестивалінің бұдан 

былай  екі жылда бір рет өткізілетінін айтты. 

Сонымен қатар әр айға бөлінген  облыстық 

мәдени шараларды  жаңаша  ұйымдастыру 

жайлы айтып, оның ережелерін  барлық ауыл-

село, меңгерушілеріне, мәдениет  үйінің ди-

ректорларына  тапсырды. Аудан өнерпаздары 

жылда облыстық байқау, фестивальдерден   

қалмаймыз, аудан мәдениетін көтеруде барша-

сы да ынталы. Таяуда Жақыповтар жанұялық 

ансамблінің  есепті концертін өткіздік.  Оған 

облыстық мәдениет басқармасының бас-

шылары қатысып, жақсы бағаларын берді.  

Өнеріміз өсу жолында екенін айтты. Біз 

өнерпаздарымызды ауданға, аудан – облысқа 

ұсынады. Сол арқылы деңгейімізді байқап 

отырамыз. Бүгінгі семинарды ұйымдастырып 

отырған  облыстық ғылыми-әдістемелік 

орталық басшыларына, біздермен қоян-

қолтық тығыз жұмыс жасайтын барлық маман-

дарына  алғысымды  білдіремін.  Бір-бірімізден 

тәжірибе алмасамыз, басқа ауданның жетістігі 

неде, кемшілігіміз қайсы, соның бәрін біліп 

шығып,  қорытынды ой түйеміз.  

З и н а   Ж а ң а б а й қ ы з ы ,   М а ң ғ ы с т а у 

аудандық ғылыми-әдістемелік бөлімінің 

меңгерушісі: 

– Облыстық  ғылыми-әдістемелік орта-

лық  жылына екі рет  түрлі тақырыптарда 

се минар-кеңестер өткізеді. Мәдениет, 

клуб үйлері жанындағы үйірмелер немесе 

мәдени шараларды тиімді жоспарлау, түрлі 

тақырыптарда  шығармашылық кештер 

ұйымдастыру, мәдени-көпшілік шараларды 

Р

асында, ерттеп мінсең – 

к л і к ,   с і ң і м д і   е т і   –   т і л 

үйірер тағам, балдай қымыз 

– шипалы сусын және дертке дауа. 

нші, композитор Кенен  зірбаев: 

«Сапырған сары ожаумен сары қымыз, 

Ысталған сары местен дәрі қымыз» 

деп жырлаған екен.  Аршалы ауда-

нына қарасты мақтанышты Бере-

ке және Ақжар ауылдардағы бала 

кезім әлі есімде. Сонда анам Аман-

тай Баймұхамедқызы міндетті түрде 

бір-екі сауынды бие ұстайтын. Сол 

кездегі сау мал және қымыздың исі 

мен дәмі әлі күнге есімнен кетпейді. 

Күбінің піспе әдеттерін, оны алдын ала 

қайыңның түтінімен әзірлеу жұмысын 

анам  те жақсы білетін. Сондықтан 

біздің үйдің қымызын жұртшылық 

жоғары бағалап, мақтайтын. Алланың 

жазуымен анам бақилық болып кеткен 

соң,  сапалы сары қымыз дайындау 

елде сақталып қалды ма екен  деп 

ойланып жүрдім. Қазір бала кезімдегі 

нағыз қазақ ауылдары да жоқ, олардын 

қымызы да жоғалған сияқты... 

Ерейментау ауданы, Торғай ауы-

лын да бала кезінен ата-бабамыздан 

сақталған ұлттық дәстүр тағамы – сары 

қымыз дайындау ісімен айналыса-

тын Жанат Ахметов деген кісі туралы 

естуші едім. Жылқы т лінің ерекше 

қасиетін зерттеу үшін, жуырда ғана 

осы азаматтың үйінде қонақта болып 

қайттым. Кейіпкерім Ерейменнің 

Құншалған жерінде  мір сүрген 

Қанжығалы ішіндегі  браман бай 

ұрпағы екен.  кесі – Мұхтар  Ахметов 

ткен кеңестік дәуірінде аты баршаға 

белгілі Торғай кеңшарының үш жүзден 

астам жылқысын баққан атақты 

жылқышы еді, оның алдындағы атасы 

– Иман Салық колхоз кезінде қойшы 

болған. Жанаттың анасы  Орынбасар 

Қайырбеққызы бес баланы  сіріп, 

жеткізген мейірімді де еңбекқор жан 

болған екен.  лі күнге дейін балалары 

сүйікті анасының қорадағы 2-3 биені  

сауып жүрген кездерін естеріне алып, 

айтып отырады.  ке-шеше мұраты 

деген осы болар. Осылайша Жанат 

балалық шағынан жылқы малына 

жақын болып, қымыз дайындау ісіне 

ерте араласып кетті. Сонау бес жа-

сынан бастап, міне жарты ғасырға 

жуық уақыт сапалы  ұлттық сусынды 

дайындап, жұртқа ұсынып жүрген  

Жанаттың тәжірибесі, оның атадан 

сақталған әдіс-тәсілдерді жетік білетіні 

кез келген жанды таңдандыратынын 

ұғындым. 

Ж а н а т   1 9 7 7   ж ы л ы   Т о р ғ а й 

ауылының онжылдық мектебін бітірген 

соң ауылда мал шаруашылығында 

қызметін бастады. Осында зайыбы-

мен отбасын құрып, үш бала дүниеге 

әкеліп, 1995 жылдан бастап  зінің 

шағын қожалығында қымыз дай-

ындау ісімен к пке танымал болды.  

Қазірде Жәкеңнің  бал тамған сары 

қымызы жиырма жылдың ішінде Аста-

на, Степногорск, Қарағанды, Бурабай 

қалалары мен Ерейментау ауданы 

тұрғындарының арасында ғана емес,  

к птеген тағам  неркәсіпорындарында  

белгілі.  Кей жылдары күніне ең аз 

дегенде он екі сауынды бие ұстап, 

олардан 150 литрден астам қымыз 

дайындалады.

Ж ә к е ң н і ң   а й т у ы н ш а ,   с а р ы 

қымыздың: саумал, жабағы  қымыз 

(оның дәмінің жұмсақтығына байла-

нысты), тай, құнан, д нен, бес түнемен 

асқан – асау қымыз түрлері бола-

ды. Қымыздың бас аспабы – күбіні 

ыстаудың да белгілі тәсілдері бар. 

Жәкең  з қожалығында  те қолайлы 

жаңашылдықпен жұмыс жасауға қатысты 

түсініктер  беріліп, шеберлік кластары 

ұйымдастырылады. Өзімнің жұмыс жоспа-

рымда  «Өнер көзі халықта» және «Қазіргі 

таңда жаңашылдықпен жұмыс істеу әдістері» 

атты  екі  семинарым бар. Ауылымызда біраз 

жылдан бері өнерпаздық қызмет атқарып 

келе жатқан үш әнші қызымызға арналған 

« Б а қ ы т т ы м ы н ,   қ ұ р б ы л а р »   а т т ы   к е ш к е  

дайындық үстіндеміз. Мәдениет үйі жанында   

«Отпан» фольклорлық ансамблі, «Ұран От» 

ұлт-аспаптары оркестрі, ән-би ансамбліміз 

бар.Олардың барлығы аудан мәдениетінің 

дамуына өз үлестерін қосуда.  Елбасының 

биылғы Жолдауын ел арасында насихаттау 

үшін ауыл-ауылға шығып түсіндіреміз, со-

нымен қатар концерттік бағдарламамыз  

қатар жүреді. Бүгінгі облыстық семинардан 

көп мағлұмат  алдық. Әріптестерімізбен 

тәжірибе алмасып, жұмысты жанданды-

ру бағытында  ой-пікірлерімізді ортаға 

тастадық. Жұмыстардың мазмұнын, маңызын 

айқындап, жақсартуда,  түпкі мәніне назар 

салып, жүйеге түсіруде бұл басқосудың мәні 

зор  болды.  

жүктеу/скачать 20,3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: