РЕФЛЕКСИЯ—латынша “бейнелеу” деген сөз Адам санасының өзін-өзі білуге, ішкі жан дүниесің психикалық жай-күйік тануға бағытталуы.
РЕФЛЕКСОЛОГИЯ —орыс ғалымы В М. Бехтеров {1857— 1927) негіздеген механикалык бағыт. Рефлексрлогия адам психика-сынаың әрекетін сыртқы ортаның жүйке жүйесіне әсер етіп, оған ті-тіркенуі деп санады да, психика мен сананы зерттеуден бас тартты
С
САНА — психиканың тек адамға ғана тән ең жоғары сатысы, объективтік болмыстың адам миындағы бейнесі. Болмыс пен шын-дықтың бейнесін адам тіл арқылы, сөйлеуі арқылы бейнелеп, оның мән-жайын танып біледі.
САНА МЕН ІС-ӘРЕКЕТТІҢ БІРЛІГІ. Сананың генетикалық және функционалдық байланыс бірлігі. Бұл ұстаным ғылыми психо-логияның фнлософиялық және методологиялық іргетасын қалайды
СЕМАНТИКА — сөздер мен сөйлеудегі айтылған атаулардың мағынасын білдіретін термин. Ғылымда бұл атау семантика, семасиологяя деп те атала береді.
СИНТАГМА — лннгвистикалық термин, Ол сөз тіркестері мен олардың бөлшектерін жіктеп қарастырып, анықтаушы және анық талушы бөліктерінің құрамын анықтай отырып белгілі жүйемен іздестіреді.
СӨЗДІК — МАҒЫНАЛЫҚ ОЙЛАУ —ойлау әрекетінің ерекше бір түрі .Сөздік — мағыналық ойлауда белгілі ұғым-түсініктер түрлі ой әрекеттері арқылы анықталып, жүйеге түседі. Мұндай ой әрекеті заттар мен тікелей сезімдік таным тәжірибелеріне негізделмейді.
Ойдың шындығы мен ақиқаттығы ақыл-ой талқысы арқылы анықталады.
СТИМУЛ—қозғаушы, жандандырушы әсер. Тітіркендіргіштер-дің тікелей таным мүшелеріне (рецепторларға) әсер етуі нәтижесін-де сыртқы және ішкі органдарда қыздыру тудыратын әсер, Оның қуаты әр алуан тітіркенулер тудырады
Т ТЕМПЕРАМЕНТ — жоғары жүйке қызметінің типтік ерекше-ліктеріне сәйкес адамның даралық сипатын білдіретін психология-лық ерекшелік. Темперамент адам мінезінің табиғи негізін анықтай-ды. Жоғары жүйке қызмет типтерінің күшіне, теңдігіне (қозу мен тежелу) және ауысу әрекшеліктеріне сәйкес темпераменттік төрт түрі сипатталады. Олар: холернк, флегматик, сангвиник, мелаңхолик. Темпераменттердің түрлері жоғары жүйке қызметінің типтеріне негізделгенімен, олар адамның тіршілік бейнесі мен әлеуметтік жағдайына орай өзгеріп, жаңа қасиет-сипаттарға ие болады. Темпераменттік ерекшеліктер адамда туа пайда болатын қасиет, ал мінез-құлық сипаттары өмірде жүре-тұра қалыптасады. Психологиядағы темперамент жайлы ғылыми көзқарастар әр түрлі. Дегенмен, темпераменттердің табиғи-ғылыми негізі жоғары жүйке қызметінің типтері екеніші ғылыми тұрғыдан ашып көрсеткен физиолог ғалым И. П. Павлов
ТЕСТ — сынақ. Пснхологияда адамның дара басындағы психо-логиялық ерекшеліктері меи қабілетін, ақыл-ой деңгейін белгілі пор-малар тұрғысынан іздестіретін әдіс. Тест (сынақ) әдісі арқылы адам-ның меңгерген білім деңгейі мен ықылас-ынтасы да зерттеліп, оның нәтижелері салыстырмалы түрде қорытылады. Қазіргі кезде тест әдісі кеңінен қолданылып отыр. “Тест”— ағылшын сөзі. Мағынасы “сыкақ” дегенді білдіреді
