ТОП—қоғамдағы адамдардың белгілі сипаттары мен ерекше-ліктеріне орай және бірлесіп атқаратын істеріне сәйкес бірлесуі.
ТОП ЖЕТЕКШІС1 — жора-жолдастары мен қатар құрбыларына өзінің беделімен, іс-әрекетімен, мінез-құлқымен ықпал етіп отыра-
тын адам
ТІТІРКЕНПШТІК—әсерленушілік, қозғыштық. Жүйке жүйе-сінің әр алуан сыртқы және ішкі әсерлерге тітіркенуі. Төменгі саты-дағы микроорганизмдердегі психнканың көрінісі — тітіркенгіштік. Тітіркенудің өте қарапайым түрі — тропизмдер, Тропизм —бұрылу” деген сөз.
Ұ
¥ҒÛМ — заттар мен құбылыстардың мәнді белгілері мен ерек-шеліктерін бейнелейтін жалпылаушы ойлау формасы. Ғылыми пән-дердің бәрі ұғымдар жүйесінен құралады. Кез келген ұғымның маз-мұны мен көлемі болады және ол қолдану ретіне қарай өзге ұғым-дармен түрліше байланыста болады. ¥ғым дерексіз ойлау нәтижесі арқылы жасалып, оның мазмұны мен көлемі анықталады.
ҰҒЫМТАЛДЫҚ— сезімталдық, әсер етуші нәрселер мен құбы-лыстарды сезім мүшелері мен ақыл-ой арқылы тез қабылдап, олар-дың мән-мағынасын жете түсіну қабілеті.
ҰЖЫМ — қоғамдық пайдалы іспен щұғылданатын, жоғары дең-
гейде дамыған адамдардың ұйымдасқан тобы Ұжымдардың адамдар-
217
дың өзара қарым-қатынасы олардың бірлесіп атқаратын қоғамдық--істері мен мақсат-муддесінің бірыңғай болуында.
Ү
ҮИЛЕСІМ, СЫЙЫМДЫЛЫҚ. Бұл — әлеуметтік психология-сындағы түсініктер, яғни сырт қарағанда дара адамның өзінің ішкі қарсылығына қарамастан топтың ырқына саналы түрде бейімделіп, көнбістік көрсету:
Ү ҮНСІЗ СӨИЛЕУ —сөйлеу әрекетінің ерекше түрі. Үнсіз сейлеуді кейде іштей сөйлеу дейді. Үнсіз сөйлеуде адамның ойы мен білдірмек болған пікірі дыбыссыз айтылады. Іштей сөйлеуде сейлем-нің баяндауышы не бастауышы айтылады да, оң жүйесі үзінді-кесінді сипатта болады. Қарым-қатынас жасауда дауыстан сөйлеу тәсіл: қолданылса, ал үнсіз, іштей сөйлеуде адамның ойлауы құрал қызметін атқарады да, ол өзінің іс-әрекетін реттейді.
Ф ФРЕЙДИЗМ — бұл ұғым Австрия ғалымы 3. Фрейдтін, атымен байланысты. Фрейдизм XX ғасырда психологияда кең таралған ағым Фрейдің зсрттеуі бойынша адам мінез--құлқының қозғаушы күші мен шешуші факторы жыныстық еліктеу болып табылады. Мұндай еліктеу мен сезім әрекеті санадан тыс табиғи қажеттілік деп саналады. Бұл адам тіршілігіндегі биологиялық процесс болса, ал писихиканың дамуы мен оны басқару әлеуметтік фактормен де айқындалатыны ескерілмейді.
