Алимхан Жунисбек verstka 19 06 18 indd indd


[ілүу] сөзінің құрамындағы құрақтардың жасалым сипаты (7.11-су- рет). Бірінші (дауысты) құрақ



Pdf көрінісі
бет114/221
Дата13.02.2023
өлшемі10,2 Mb.
#67422
1   ...   110   111   112   113   114   115   116   117   ...   221
[ілүу] сөзінің құрамындағы құрақтардың жасалым сипаты (7.11-су-
рет).
Бірінші (дауысты) құрақ
І – тілдің тік қалпына қарай жоғарылы, ерін қатысына қарай қысаң 
езулік, тілдің көлденең қалпына қарай ілгерінді дыбыс. 
Үйлесім жасалым белгілері: ілгерінді, жоғарылы, қысаң езулік да-
уысты дыбыс.
Екінші (буын) құрақ
Л
ү
– тілдің тік қалпына қарай жоғарылы, ерін қалпына қарай доғал 
еріндік, тілдің көлденең қалпына қарай ілгерінді дауыссыз дыбыс.


174
Үйлесім жасалым белгілері: ілгерінді, жоғарылы, доғал еріндік 
дауыссыз дыбыс.
Сөз құрамындағы құрақтардың үйлесім әуезі біркелкі жоғарылы, 
ілгерінді болғандықтан, сөздің өне бойына тән үйлесім әуез де 
жоғарылы, ілгерінді болып шығады. Осы жасалым сипаттамаларға 
сүйене отырып, ілүу сөзінің жасалым тізбегін модельдейміз.
 
 
 
8.11-сурет. [Ілүу] сөзінің құрама желісі 
7.11-сурет. [Ілүу] сөзінің құрама желісі
Кейінді, жоғарылы, доғал еріндік үйлесім әуезді сөздердің жа-
салым желісі
Кейінді, жоғарылы, доғал еріндік 
[ұлұс] сөзінің құрамындағы 
құрақтардың жасалым сипаты (7.12-сурет).
Бірінші (дауысты) құрақ
Ұ – тілдің тік қалпына қарай жоғарылы, ерін қатысына қарай доғал 
еріндік, тілдің көлденең қалпына қарай кейінді дыбыс. 
Үйлесім жасалым белгілері: жоғарылы, доғал еріндік, кейінді да-
уысты дыбыс.


175
Екінші (буын) құрақ
Л
ұ
– тілдің тік қалпына қарай жоғарылы, ерін қалпына қарай доғал 
еріндік, тілдің көлденең қалпына қарай кейінді дауыссыз дыбыс.
Үйлесім жасалым белгілері: жоғарылы, доғал еріндік, кейінді 
дауыссыз дыбыс.
Ұ – тілдің тік қалпына қарай жоғарылы, ерін қатысына қарай доғал 
еріндік, тілдің көлденең қалпына қарай кейінді дыбыс. 
Үйлесім жасалым белгілері: жоғарылы, доғал еріндік, кейінді да-
уысты дыбыс.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   110   111   112   113   114   115   116   117   ...   221




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет