Алынған ақпаратты ой елегінен өткізу, талдау және синтездеу үшін қолданылады
Үшінші жол – үш етістіктен тұратын, автордың тақырыпқа өз көзқарасын көрсететін фраза. Төртінші жол
жүктеу/скачать 0,61 Mb.
|
синквин
| Үшінші жол – үш етістіктен тұратын, автордың тақырыпқа өз көзқарасын көрсететін фраза. Төртінші жол – төрт сөзден тұратын, автордың тақырыпқа өз көзқарасын көрсететін фраза. Бесінші жол – тақырыптағы зат, нысанның мәнін сипаттайтын бір сөз. Синквейн ережелерінің қатаң сақталуы қажеттілік етпейді. Мысалы, төртінші жолда мәтінді жақсарту үшін үш, бес сөз қолдануға болады. Осындай пайдалану тәсілдерін басқа да жолдарда қолдануға болады[2].
Синквейн - бес жолды өлең әдісі 1 жолы - зат есім 2 жолы - етістік 3 жолы - сын есім 4 жолы - соған қатысты сөйлем 5 жолы бірінші жолдағы сөзге синоним
Қазіргі таңда логопедия ғылымы бала тілін дамыту жұмыстарын жетілдіру бағытында заман талабына сай әрдайым белсенді ізденіс үстінде. Педагогика, психология және медицина ғылымдарының қиылысқан нүктесінде тұрған логопедия өз тәжірибесінде дәстүрлі емес әдіс тәсілдерді өз жұмысына бейімдеп қолдана бастады. Дидактикалық синквейнді логопедиялық түзету сабақтарында тиімді пайдалану балалардың жалпы сөйлеу тілі дамытуда жақсы нәтиже берері сөзсіз.Синквейн баланың талдау қабілетін қалыптастыруда көп пайда келтіреді. Синквейн жазу сабақ уақытын үнемдейді, сонымен қатар баланың зиятын, шығармашылық қабілеттерін дамытуға мүмкіндік бередіСинквейн жазу түсініктерді және оның мағынасын меңгерту үрдісін әжептәуір жеңілдетеді, баланы өз ойын қысқа, әрі дәл айтуға үйретеді, сөздік қорын байытуға себептігін тигізеді.-өткен лексикалық тақырып бойынша синвейн жаз; -бір тақырыпқа сурет сал, сурет бойынша синквейн жаз;-синквейн тақырыбы бойынша қысқаша әңгіме құрастыр;Синквейн жазуды топпен немесе жеке сабақ кезінде де өткізуге болады. Үй жұмысы ретінде берілген синквейн ата-ананың да шығармашылық жұмысқа қатысуына себептігін тигізеді. Синквейн жазуды үйге берген жағдайда тапсырманы да күрделендірген тиімді:Тәжірибе көрсеткендей, оқу жылының аяғында оқушылардың көбі синквейн жазуға дағдыланады, сонымен қатар, сөздерді мағынасына қарай жинақтай алады, сөздік қорын байытады.- сөйлем құра білуі маңызды.-сөйлемдегі сөздерді байланыстыра білуі;- сөз мағынасын дұрыс түсініп, сұрақ қоя білуі;-жинақтай білуі;-тақырып бойынша сөздік қордың қажетті деңгейде болуы;Мысалдар көрсеткендей, синквейнді дұрыс жазу үшін:Жыл мезгіліМен қысты жақсы көремінТоңдырады, үсіреді,шынықтырадыАязды, суықҚысОйыншықМенің аюымның түсі ақТыңдайды, ұйықтайды, отырадыСүйкімді, әдеміАюҮй жануарыЛақ ешкінің төліЖүгіреді, секіреді, сүзедіКішкентай, пысықЛақМысалы,-Тек тіл байлығына ғана емес, баланың дамуына кешенді түрде есте сақтау қабілетінің, зейінінің, ойлау қабілетінің дамуына әсерін тигізеді.- Мұғалімге өткен материалды баланың қандай деңгейде игергенін бағалауға мүмкіндік беретін диагностикалық құрал бола алады;- Баланың сөздік қорын байытуға,белгілі бір түсініктің мазмұнын айқындауға себебін тигізеді;- Синквейнді пайдалану тіл дамуының бұзылуын түзетудегі жүргізілетін негізгі жұмысқа қайшылық келтірмейді, керісінше ол жұмысты қорытындылауға мүмкіндік береді;-Логопедия ғылымы мұғалім жұмысын ізгілендіріп, жаңа тиімді технологияларды іздестіріп, тәжірибеде пайдалануды іске асырады;-Жаңа технология- жаңа мүмкіндіктерге жол ашады; Логопедиялық түзету сабақтарында дидактикалық синквейнді пайдаланудың өзектілігін қарастырсақ:Бұл балалардың сөздік қоры шектеулі, сөйлемде сөздерді дұрыс байланыстыра алмайды, өз ойын анық және дәл жеткізе алмайды.Тәжірибе көрсеткендей жалпы сөйлеу тілінің дамуы тежелген балалармен түзету жұмысын жүргізгеннен кейін де, олар өз ойын жеткізуде ұзақ ойлануды қажет етеді. Сондықтан, сөз қорын байытумен қатар, баланың белсенді сөйлеуіне мүмкіндік беру маңызды. Бұл бағытта түзету сабақтарында дидактикалық синквейнді пайдалану жақсы нәтиже беріп келеді. Синквейн француз тілінен аударғанда «бес жол», бес жолдан тұратын өлең деген мағына береді. Дидактикалық синквейн әр жолдың мағыналы және синтаксистік байланыста болуына негізделген, еркін шығарма түрі.Оқушы синквейн жаза отырып ақпараттың негізгісін іріктеп алып, қорытынды жасап, өз ойын қысқа, әрі нақты білдіруді үйренеді. Бұл қазіргі заман жастарына өте қажетті қасиеттердің біріЖалпы сөйлеу тілінің дамуы тежелген балалардың сөздік қоры, лексика-грамматикалық жағы қалыпты дамыған өз құрдастарынан меңгерген лексиканың сандық және сапалық жағынан да қалыс қалады. -оқып-үйренуге арналған минимум сөздіктерге тілімізде жиі кездесетін және жаңа мәнге ие сөздерді сұрыптап ала білу. -сөздік қордағы лексикалық бірліктердің синонимдік қатарын толықтыру және меңгерілген лексиканың семантикасын және экспрессивтік мәндегі сөздердің мағыналарын айқындау; -ауызша тілді меңгерудің жүйесіз, ретсіз түрінен мектепте морфология мен лексиканы оқып-үйренудің жүйеленген үлгілеріне көшу;-меңгерілген лексиканың сандық және сапалық ерекшеліктері;Мектептегі оқытудың алғашқы кезеңіндегі бала тілінің дамуына енгізілетін өзгерістер:Заттар мен құбылыстарды және олардың арасындағы байланыстар мен қарым-қатынастарды атау және түсіндіру барысында ересектер баланың өз бетінше қалыптасатын таным-түсінігінен гөрі, күрделі әрі терең танымдық байланыстарды қалыптастырады. Тілді, оның дамуы мен жеке адамның қалыптасуындағы ролін зерттеу - адамның бүкіл таным қызметінің қалыптасуын қарастыруда ерекше маңызға ие болып отырған ғылымның басты мәселесіне айналды. Ал танымдық қызмет баланың таныс емес ортамен қарым-қатынас жасауы, яғни ұрпақтан-ұрпаққа бұрынғылардың тәлімі мен тәрбиесі, іс-тәжірибесінің берілу үрдісінде қалыптасады. Балғын шақтан есейіп, ересектер қатарына өту барысында баланың психикалық дамуының негізгі бір формасы - өзара сөйлесу, пікірлесу арқылы өзгелердің іс-тәжірибесін бойына сіңіру екені белгілі.Баланың қалыптасып, дамуындағы тілдің ролін, олардың сөйлесу қызметін зерттеу, ғылымның басты міндеттерінің бірі болып отыр. жүктеу/скачать 0,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|