7.1.2.1 «Бағдарламалау жүйесін» және «бағдарламалау тілдері» ұғымдарын ажырата білу
Бағалау критерийі
Білім алушы
«Бағдарламалау жүйесі» және «бағдарламалау тілдері» түсініктерінің айырмашылығын анықтайды
Бағдарламалау тілдері және жүйелері арасында байланыс орнатады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну
Тапсырмалар
1. Бағдарламалау тілдері және бағдарламалау жүйелері түсініктерінің сипатын анықтаңыз. Шаршыны “✔” белгісімен белгілеңіз.
Сипаты
Бағдарламалау тілдері
Бағдарламалау жүйелері
Өзінің интерфейсі бар
Өзінің алфавиті, синтаксисі, семантикасы бар
Бұл бағдарламалық қамтамасыз ету
Жаңа бағдарлама жасақтауға арналған
Алгоритмді компьютерге түсінікті формада сипаттау үшін құрылған
Әдетте олардың өзіндік стандартты бағдарламалар кітапханасы, машиналық кодқа айналдыратын трансляторы, бағдарлама кодын жазатын мәтіндік редакторы болады
Дескриптор
Білім алушы
• бағдарламалау жүйесінің қызметін түсінеді;
• бағдарламалау тілдерінің қызметін түсінеді.
2. Байланыс орнатыңыз.
Бағдарламалау тілдері
Бағдарламалау жүйелері
Дескриптор
Білім алушы
бағдарламалау тілдері және жүйелерін сәйкестендіреді.
3. Берілген тізімнен бағдарламалау тілдеріне және бағдарламалау жүйелеріне 3 мысал таңдаңыз: Microsoft Power Point, C#, Paint, Borland Delphi 7, Object Pascal,Winrar, Java, Dr.Web, Microsoft Word, Visual Studio, PascalABC, Google Chrome.
Дескриптор
Білім алушы
бағдарламалау тілдері және бағдарламалау жүйелері түсініктерінің сипатын ажырата алады;
бағдарламалау тілдерін атап шығады;
бағдарламалау жүйелерін атап шығады.
Тақырып «Деректердің типі»
Оқу мақсаты
7.3.3.1 Деректердің типін жіктеу
Бағалау критерийі
Берілгендерді типтерімен сәйкестендіреді
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну
Тапсырма Берілгендер типін сәйкестендіріңіз.
Берілгендер
Берілгендер типі
Мирас Касымов: ______
Жалған: _____
7: _____
3.78: _____
Ақиқат: _____
?: _____
‘9’: _____
Көк: _____
Бүтін тип
Нақты тип
Символдық
Қатар
Логикалық
Дескриптор
Білім алушы
берілгендер және берілгендер типі арасында сәйкестікті анықтайды.
2. Берілгендер типіне мысал келтіріңіз.
____________
______________
____________
____________
Дескриптор
Білім алушы
берілгендер типіне мысал келтіреді.
Тақырып «Деректердің типі»
Оқу мақсаты
7.3.3.1 Деректердің типін жіктеу
Бағалау критерийі
Білім алушы
Берілгендер типін таңдайды
Әртүрлі есептерге сәйкес берілгендер типін таңдайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Қолдану
Тапсырмалар 1. Көлік мінездемесінен берілгендер типін анықтаңыз. Дұрыс жауапты дөңгелекшемен белгілеңіз.
Мысалы: Кузовтың типі – седан: нақты/қатар/логикалық
№
Мінездемесі
Берілгендер типі
1
Көлік атауы - KIARio (комплектация –Luxe)
бүтін/қатар/логикалық
2
Двигатель көлемі, күші (л ) – 1,6
логикалық/нақты/бүтін
3
Кондиционер – ✔
нақты/ қатар/логикалық
4
Шығарылған жылы -2015
символдық/бүтін/нақты
5
Күштілігі (л.с.) -123
бүтін/логикалық/ символдық
Дескриптор
Білім алушы
сипатына сәкес берілгендер типін таңдайды.
2. Алмас бағдарламалауды бірінші жылы үйреніп жатыр. Алмасқа келесі есептерге бағдарлама құратын болса, шығарылатын берілгендерге қандай берілгендер типін таңдау керек, ұсыныс беріңіз:
Үшбұрыштың қабырғалары 3 см, 4 см, 5 см, периметрін табу:
_______________________
Үш санның арифметикалық ортасы: ________________________
Өлшемдерін енгізген кезде бағдарлама енгізген санның 5-тен үлкен немесе жоқ екенін анықтайды
Мысалы,
ввод x
y=x>5
вывод y ________________________
Ағылшын әліпбиінің кіші әріпін енгізген кезде, сол әріптің үлкенін шығарып береді: ___________________
«Hello, World!» мәтінін енгізген кезде, үтірден бастап 7 символды өшіреді және «Hello!» сөзін шығарып береді: ________________
Дескриптор:
Білім алушы
берілгендер типінің айырмашылығын түсінеді;
есептегі шығарылатын берілгендер үшін дұрыс типті ұсынады.
Бөлім «Шешімдерді программалау»
Тақырып «Жобаның интерфейсі»
Оқу мақсаты
7.4.1.1 Дайындалатын жобаның интерфейсін құру талаптарын орындау
Бағалау критерийі
Білім алушы
Жасалатын жүйенің интерфейсі үшін ұсыныстар береді
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма Марат 4-7 жас аралығындағы балаларға арнап оқытатын жаңа компьютерлік бағдарлама жасақтауда.
7.4.1.1 Дайындалатын жобаның интерфейсін құру талаптарын орындау
Бағалау критерийі
Білім алушы
Жаңа жоба үшін интерфейс құрады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Қолдану
Тапсырма Марат 4-11 жас аралығындағы балаларға арнап математикадан жаңа оқытатын компьютерлік ойын жасақтауда.
а. Интерфейсті безендіруге қойылатын талаптарды жазыңыз.
математикалық формулаларды бағдарламалау тілінде жазады;
бағдарламалау тілінің амалдарын анықтайды.
Тақырып «Шешімдерді бағдарламалау»
Оқу мақсаты
7.3.2.1 Бағдарламалау тілінде алгоритмді жазу
Бағалау критерийі
Білім алушы
Бағдарламалық код жазады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Келесі есеп үшін бағдарлама жазыңыз.
Шамамен үшбұрыштың a, b, c қабырғалары берілген. Егер мұндай үшбұрыш бар болса, онда периметрін есептеңіз, әйтпесе «мұндай үшбұрыш жоқ» деген хабарлама шығарыңыз.
Үшбұрыштың бар болу шарты: Үшбұрыштың бар болуының қажетті шарты, келесі теңсіздіктерді орындау арқылы анықталады: a+b>c, a+c>b, b+c>a, (a>0, b>0, c>0)
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
Дескриптор
Білім алушы
айнымалыларды жариялайды;
сызықтық алгоритм қолданады;
тармақталу алгоритмін қолданады;
нәтижесін шығарады.
Тақырып «Шешімдерді бағдарламалау»
Оқу мақсаты
7.3.2.1 Бағдарламалау тілінде алгоритмді жазу
7.3.3.2 Сызықтық және тармақталу алгоритмдерін визуалды ортада (мысалы, Lazarus) бағдарламалау тілінде жазу
бағдарлама кодында тармақталу операторын қолданады.
4 тоқсан
Бөлім «Нысандар мен оқиғаларды модельдеу»
Тақырып «Үш өлшемді модельдер»
Оқу мақсаты
7.3.1.1 Нысандар мен оқиғалардың 3D моделін құру
Бағалау критерийі
Білім алушы
Үш өлшемді фигураларды модельдеудің дұрыс тізбегін құрады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Қолдану
Тапсырма Қабырғалары 30 см және 40 см, бүйір қабырғасы – 50 см болатын тікбұрышты параллелепипедті салудың дұрыс тізбегін көрсетіңіз.
а. Маратқа параллелепипед құруға көмектесіңіз.
b. Параллелепипед құрудың дұрыс әрекеттер тізбегін орнатыңыз.
№
Әрекет
жоғары тарту
төртбұрышты қажетті жаққа созамыз
Бастапқы нүктені басу (төртбұрыштың бірінші бұрышы)
1-ші фигураны салуға қолданылған құралды анықтайды;
2-ші фигураны салуға қолданылған құралды анықтайды;
3-ші фигураны салуға қолданылған құралды анықтайды.
Тақырып «Нысандардың үш өлшемді модельдері»
Оқу мақсаты
7.3.1.1 Нысандар мен оқиғалардың 3D моделін құру
Бағалау критерийі
Білім алушы
Нақты нысандардың үш өлшемді моделін құрады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Қолдану
Тапсырма Үш өлшемді модель құрыңыз
Пирамида
Негіздің бүйір қабырғасының ұзындығы - 230 м
Биіктігі – 138,75 м
Дескриптор
Білім алушы
модель құру үшін қарындаш құралын қолданады;
модель құру үшін тарту құралын қолданады;
модель құру үшін өшіргіш құралын қолданады;
модель құру үшін орын ауыстыру құралын қолданады;
модель құру үшін орбита құралын қолданады.
Тақырып «Нысаналардың үшөлшемді моделі»
Оқу мақсаты
7.3.1.1 Нысандар мен оқиғалардың 3D моделін құру
Бағалау критерийі
Білім алушы
Нақты нысандардың үш өлшемді моделін әзірлейді
Ойлау дағдыларының деңгейі
Қолдану
Тапсырма Рубик шаршысының моделін құрыңыз.
Ескерту*: Алты жақтың әрбірі тоғыз шаршыдан тұрады және көптаралған, бір біріне қарсы келетін (қызыл – қызғылт сары, көк – жасыл, ақ – сары) алты түстің бірімен боялған.
//
Дескриптор
Білім алушы
нысанды құру үшін фигураларды қолданады;
нысанды құру үшін палитраны қолданады;
нысанды өңдеу үшін құралды қолданады.
Тақырып «Нысандардың үш өлшемді модельдері»
Оқу мақсаты
7.3.1.1 Нысандар мен оқиғалардың 3D моделін құру
Бағалау критерийі
Білім алушы
Үшөлшемді моделдер болжамын талдайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма Суретті қарастырыңыз.
а. Суретті құру үшін әрекеттер алгоритмін құрыңыз.
Дескриптор
Білім алушы
құрал-саймандарды анықтайды;
әрекеттер тізбегін орнатады.
Тақырып «Оқиғалардың үшөлшемді моделі»
Оқу мақсаты
7.3.1.1 Нысандар мен оқиғалардың 3D моделін құру
Бағалау критерийі
Білім алушы
Екі жақты көрінісіне қарап үшөлшемді нысанды анықтайды
Анимацияны қолдана отырып, алынған моделдің сәйкестігін дәлелдейді
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырмалар 1. Нысананың үш өлшемді моделін құрыңыз.
Нысанды барлық қырынан көруге болатындай етіп анимация құрыңыз.
Дескриптор
Білім алушы
үшөлшемді моделді бейнелейді.
2. 3 кадрдан тұратын көлік қозғалысын көрсететін анимация құрыңыз.
1-кадр
2-кадр
3-кадр
Дескриптор
Білім алушы
анимация құру үшін редактордың мүмкіндіктерін қолданады;
анимациямен жұмыс кезінде кадрларды қолданады.
Тақырып «Оқиғалардың үшөлшемді модельдері»
Оқу мақсаты
7.3.1.1 Нысандар мен оқиғалардың 3D моделін құру
Бағалау критерийі
Білім алушы
Оқиғалардың және нысаналардың шындыққа жақын моделін құру үшін 3D редактор қолданады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Қолдану
Тапсырма Бірін бірі ауыстыратын «Күн» және «Айдың» үш өлшемді моделіне анимация құрыңыз.
Дескриптор
Білім алушы
шындыққа жақын үш өлшемді модельдерге анимация әзірлейді.