Алматы №1 (135) 2012

Вестник КазНУ. Серия филологическая, №1(135).2012 259 
А. Ж. Курманаева 
Особенности и основные виды официально-делового стиля 
В данной статье анализируются особенности официально-делового стиля казахского языка, его основные 
виды, в частности язык административно-канцелярского подстиля. 
A. J. Kurmanaeva 
Features and major types of official-business style 
This article analyzes the features of the official-business style of Kazakh language, its basic types, in particular, the 
language of administrative-clerical sub-genre.
 
Ж. Қ. Құлмамырова, 
ЕҰУ Халықаралық қатынастар факультеті, 
Шығыстану кафедрасының доценті, ф.ғ.к. 
АНЫҚТАУЫШ ҚұРЫЛЫМЫНЫҢ ҚАЗІРГІ АРАБ ЖӘНЕ
ҚАЗАҚ ТІЛ БІЛІМІНДЕГІ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
 
Тілдік даму оның қолданылыс аясы мен 
аймағының кеңдігінде. Алғашқы деректері 
б.з.д. 3-2 мың жылдықта жатқан тіл – табиғат 
әлемі секілді санқырлы зерттеуді қажет ететін 
құрылым. Араб әдеби тілінің классикалық 
т‰рі V-VІ ғ. қалыптаса бастап, VІІ ғ. Құран 
тілінде қаланса, т‰ркологияның Отаны – араб 
халифаты. Өйткені араб халифатындағы ғы-
лымның т‰рлі саласының дамуына т‰ркі тек-
тес ғалымдардың да қосқан ‰лесі мол болған. 
Қазақ тіл біліміндегі әлемге әйгілі тұңғыш 
ғылыми еңбек т‰ркілік зерттеулермен байла-
нысты ХІ ғасырдағы М. Қашқаридің «Диуани
луғат әт-турк» еңбегінен бастау алып, ХІХ ға-
сырда қазақ тіл білімінің ғылыми ж‰йесін 
қалаған реформатор А. Байтұрсынұлы еңбек-
тері негізінде орныққаны мәлім.
Қазіргі қазақ тілі мен он төрт ғасырлық та-
рихы бар классикалық араб тілі грамматика-
лық ж‰йесіндегі وحنلا ملع синтаксис – сөз 
таптарының сөйлемдегі орын тәртібін, қыз-
метін, өзара байланысу амалдарын зерттейтін 
ғылым. Ал «синтаксистік категория тілдегі 
сөздердің бір-біріне тәуелділігі, байланысты-
лығы туралы белгілер жиынтығы» [1, 93 б.]. 
Қазақ тілі грамматикасында анықтауыш болу 
– сын есімнің негізгі қызметі екендігі дә-
лелденген. Ал қазіргі араб лингвистері тілдегі 
анықтауыш – ол сын есім деп,
لا
ةفص - сын 
есім (сипат) мен تعنلا - анықтауыш термин-
дерін абсолюттік синонимдер, яғни олар ма- 
ғынасы және қолданылуы жағынан бір-біріне 
толық сәйкес келетін сөздер екендігін атап 
көрсетеді. Тілші-ғалым М. Ризқ: «Сын есім
(сипат) мен анықтауыш терминдері Си-ба- 
уайһидің «әл-Китаб» еңбегінде синоним ре-
тінде қолданылғанын көреміз. Алайда сын 
есім термині морфологияда туынды сөз тап- 
тарға қатысты, ал анықтауыш термині синтак-
систе қолданылуына қарағанда, грамматикада 
анықтауыш термині сын есім (сипат) термині-
нің жалпы мағынасын білдіреді» [2, 43, 194 
.ص], – деген ғылыми тұжырым жасайды.
Қазақ тілінде «анықтауыш, біріншіден, 
анықтайтын сөзінің заттық не пысықтауыш-
тық сапасын қосымша, жанама қасиет ретінде 
айқындауына байланысты айқындауыш болып 
бөлінеді. Анықтауыш анықтайтын сөзінің 

жүктеу/скачать 4,15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: