Жиілікті-импульстік модуляциясымн басқару жүйесінің

27 

Теория  принятия  решений  на  данный  момент  используется  практически  всеми  крупными  и 

средними  предприятиями,  что  дает  возможность  повысить  экономическую  ситуацию,  связанную  с 

выпуском  и  продажей  продукции.  Однако  в  сфере  предоставления  различных  услуг,  еще  не  везде 

используются  методы  ТПР  для  повышения  эффективности  выполняемых  работ,  особенно  это 

касается средних и мелких фирм, значительно конкурирующих между собой на рынке. Это говорит о 

том, что рассматриваемая проблема диссертационного исследования актуальна на сегодняшний день 

и решение поставленных задач имеет огромную практическую значимость.  

Инвестиционная  деятельность  в  той  или  иной  степени  присуща  любому  предприятию.  Она 

представляет  собой  один  из  наиболее  важных  аспектов  функционирования  любой  коммерческой 

организации.  Причинами,  обусловливающими  необходимость  инвестиций,  являются  обновление 

имеющейся  материально-технической  базы,  наращивание  объемов  производства,  освоение  новых 

видов деятельности. 

Значение  экономического  анализа  для  планирования  и  осуществления  инвестиционной 

деятельности  трудно  переоценить.  При  этом  особую  важность  имеет  предварительный  анализ, 

который  проводится  на  стадии  разработки  инвестиционных  проектов  и  способствует  принятию 

разумных и обоснованных управленческих решений. 

Степень  ответственности  за  принятие  инвестиционного  проекта  в  рамках  того  или  иного 

направления  различна.  Нередко  решения  должны  приниматься  в  условиях,  когда  имеется  ряд 

альтернативных  или  взаимно  независимых  проектов.  В  этом  случае  необходимо  сделать  выбор 

одного или нескольких проектов, основываясь на каких-то критериях. Очевидно, что таких критериев 

может быть несколько, а вероятность того, что какой-то один проект будет предпочтительнее других 

по всем критериям, как правило, значительно меньше единицы. 

Принятие  решений  инвестиционного  характера,  как  и  любой  другой  вид  управленческой 

деятельности,  основывается  на  использовании  различных  формализованных  и  неформализованных 

методов. Степень их сочетания определяется разными обстоятельствами, в том числе и тем из них, 

насколько  менеджер  знаком  с  имеющимся  аппаратом,  применимым  в  том  или  ином  конкретном 

случае.  В  отечественной  и  зарубежной  практике  известен  целый  ряд  формализованных  методов, 

расчеты,  с  помощью  которых  могут  служить  основой  для  принятия  решений  в  области 

инвестиционной политики. Какого-то универсального метода, пригодного для всех случаев жизни, не 

существует. 

Вероятно, управление все же в большей степени является искусством, чем наукой. Тем не менее, 

имея некоторые оценки, полученные формализованными методами, пусть даже в известной степени 

условные, легче принимать окончательные решения. 

Инвестиционный  портфель -  совокупность  ценных  бумаг  и  других  активов,  собранных  вместе 

для  достижения  определенных  целей.  Составляющими  вашего  инвестиционного  портфеля  могут 

быть любые активы, от золота и недвижимости, до акций и опционов.  

Для чего нужен портфель?     Как правило, портфель представляет собой определенный набор из 

корпоративных  акций,  облигаций  с  различной  степенью  обеспечения  и  риска,  а  также  бумаг  с 

фиксированным доходом, гарантированным государством, то есть с минимальным риском потерь по 

основной  сумме  и  текущим  поступлениям.  Портфельное  инвестирование  позволяет  планировать, 

оценивать,  контролировать  конечные  результаты  всей  инвестиционной  деятельности  в  различных 

секторах  фондового  рынка.  Основная  задача  портфельного  инвестирования — улучшить  условия 

инвестирования, придав совокупности ценных бумаг такие инвестиционные характеристики, которые 

недостижимы с позиции отдельно взятой ценной бумаги, и возможны только при их комбинации. В 

процессе  формирования  портфеля  достигается  новое  инвестиционное  качество  с  заданными 

характеристиками. Таким образом, портфель ценных бумаг является тем инструментом, с помощью 

которого инвестору обеспечивается требуемая устойчивость дохода при минимальном риске. 

Основной принцип портфельного инвестирования. Идея этого принципа проста: не кладите все 

яйца в одну корзину. Применительно к инвестициям это означает - не вкладывайте все деньги в одни 

бумаги,  каким  бы  выгодным  это  вложением  вам  не  казалось.  Только  такая  сдержанность  позволит 

избежать катастрофических ущербов в случае ошибки. Диверсификация уменьшает риск за счет того, 

что  возможные  невысокие  доходы  по  одним  ценным  бумагам  будут  компенсироваться  высокими 

доходами по другим бумагам. Минимизация риска достигается за счет включения в портфель ценных 

бумаг  широкого  круга  отраслей,  не  связанных  тесно  между  собой,  чтобы  избежать  синхронности 

циклических  колебаний  их  деловой  активности.  Оптимальная  величина — от 8 до 20 различных 

видов ценных бумаг. 

28 

Один  из  самых  выгодных  методов  расчета  инвестиционного  портфеля  является  модель 

Марковица. Именно с этой моделью мы и будем работать.   

Гарри Марковиц – американский экономист, лауреат нобелевской премии по экономике, один из 

создателей  современной  теории  управления  портфелем  ценных  бумаг.  Основная  идея  модели 

Марковица  заключается  в  том,  чтобы  статистически  рассматривать  будущий  доход,  приносимый 

финансовым  инструментом,  как  случайную  переменную  то  есть  доходы  по  отдельным 

инвестиционным объектам случайно изменяются в некоторых пределах. Тогда, если неким образом 

случайно  определить  по  каждому  инвестиционному  объекту  вполне  определенные  вероятности 

наступления,  можно  получить  распределение  вероятностей  получения  дохода  по  каждой 

альтернативе вложения средств. Это получило название вероятностной модели рынка. 

Практика  показывает,  что  портфельным  инвестированием  сегодня  интересуются  два  типа 

клиентов. К первому относятся те, перед кем остро стоит проблема размещения временно свободных 

средств  (крупные  и  инертные  государственные  корпорации,  выросшие  из  бывших  министерств, 

различные фонды, создаваемые при министерствах, и другие подобные структуры, а также клиенты 

из тех регионов, где рынок не способен освоить  крупные средства). Ко второму типу относятся те, 

кто,  уловив  эту  потребность  "денежных  мешков"  и  остро  нуждаясь  в  оборотных  средствах, 

выдвигают идею портфеля в качестве "приманки" (не очень крупные банки, финансовые компании и 

небольшие  брокерские  конторы).  В  данное  время  усиление  клиентского  спроса  на  услуги  по 

формированию инвестиционного портфеля в последнее время очевидно. Именно с этой целью было 

проведено  исследование  инвестиционного  рынка,  проанализированы  модели  принятия  решений  в 

инвестициях,  их  значимость  и  рассмотрены  методы  принятия  решений  в  инвестициях.  Развитие 

информационных  технологий  активно  влияет  на  все  сферы  нашей  жизни,  в  том  числе  и  на 

способность  управлять  своими  финансами.  Принятие  правильных  решений  приведет  к  увеличению 

доходов, что в свою очередь, призвано улучшить качество нашей жизни. 

ЛИТЕРАТУРА 

1. Беляев М.И. Мировая экономика. М.: Дело и сервис, 2009.- 307с.

2. Абрамов Л.М., Капустин В.Ф. Математическое программирование Л.: ЛГУ, 1981 - 328 с.

3. Айвазян С.А., Мхитарян B.C. Прикладная статистика и основы эконометрики,-М.: ЮНИТИ, 1998,- 1022 с.

4. Аксаков  А.  Законодательное  обеспечение  инвестиционной  политики.//  Проблемы  теории  и  практики

управления. 2002.-№4. - С. 72-76. 

5. Алекперов В.Ю. Нефть России. Прошлое, настоящее, будущее-М.: Экономика. Бизнес, 2011.-488 с.

6. Алекперов В.Ю. Экономика и управление нефтегазовым комплексом.// Нефтяное хозяйство. 1997.-№9. -

С. 22-25 

7. Балабанов И.Т. Риск-менеджмент. М.: Страховое дело, 2007-139 с.

8. Балдин К.В. Риск-менеджмент. М.: Эксмо, 2006 - 366 с.

9. Барский А.Б.  Нейронные  сети:  распознавание, упраление,  принятие  решений.  М.:  Финансы  и

статистика, 2004. - 176 с. 

10. Беренс В., Хавранек П.М. Руководство по оценке эффективности инвестиций. М.: ИНФРА-М, 1995,- 298 с.

REFERENCES 

1. Belyaev M.I. Mirovaya Ekonomika. M.: Delo i servis. 2009-307s.

2. Abramov L.M. Kapustin V.F. Matematicheskoe programmirovanie L.: LGU, 1981-328s.

3. Aivazyan S.A., Mhitaryan V.S. Prikladnaya statistika I osnovy ekonometriki-M.: UNITI, 1998-1022s.

4. Aksakov A. Zakonodatel’noe obespechenie investicionnoi politiki. Problemy teorii I praktiki upravleniya.

2002.-№4. - S. 72-76. 

5. Alekperov V.U. Neft’ Rossii. Prowloe, nastoyawee, budushee. M.: Ekonomika. Biznes 2011.-488 s.

6. Alekperov V.U. Ekonomika i upravlenie neftigazovym kompleksom. Neftyanoe hozyaistvo. 1997.-№9. - S.

22-25 

7. Balabanov I.T. Risk-menedzhment. M.: Strahovoe delo. 2007-139s.

8. Baldin K.V. Risk-menedzhment. M.: Eksmo/ 2006-366s.

9. Barskii A.B. Neironnye seti: raspoznavanie, upravlenie, prinyatie reshenii. M.: Finansy I statistika. 2004- 176s.

10. Berens V. Havranek P.M. Rukovodstvo po ocenke effektivnosti investicii. M.: INFRA-M. 1995-298s.

Алипбаев А.A., Ескендирова Д. М. 

Шешімдерді қабылдау теориясын инвестицияларда қолдану 

Түйіндеме. Бұл мақалада «Шешімдерді қабылдау теориясы» жайлы қысқаша теориялық мағлұматтар 

жазылған. Инвестициялық портфельді қалыптастырудың негізгі принциптері мен əдістері келтірілген. 

Марковиц моделінің үлгісі берілген.  

Түйін сөздер: Шешімдерді қабылдау теориясы, инвестиция, инвестициялық портфель, Марковиц моделі. 

29 

Alipbaev A. A., Yeskendirova D. M. 

Using the theory of decision-making in investments 

Summary. The article is written brief theoretical part of the "decision theory". The basic principles and methods 

of formation of an investment portfolio. An example of the Markowitz model. 

Key words: Decision theory, investment, investment portfolio, Markowitz model 

ƏОЖ 378.147.:004.738.5 

Аллабергенова Н.А. магистрант, Ауелбеков О.А. 

Қ.И. Сатпайев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті 

Алматы қ., Қазақстан Республикасы 

Nursiya_allabergenova@mail.ru  

БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫ КРЕДИТТІК ЖҮЙЕ БОЙЫНША ДАЙЫНДАУДЫҢ 

ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ МЕН ƏДІСТЕМЕСІ 

Аңдатпа. Бұл мақала күннің талабына сəйкес білім алушыларды кредиттік жүйе бойынша дайындаудағы 

қашықтықтан  оқыту  технологиясы  мен  əдістемесіне  арналған.  Жалпы  білім  беруде  қашықтықтан  оқытудың 

белсенді əдіс-тəсілдерін ақпараттық технологияларды оқу процессінде қолдану қарастырылады. 

Түйін сөздер: кредиттік жүйе,  қашықтықтан оқыту технологиясы, интернет, кейс- технологиялар. 

Жаңа  ғасырда  қоғамның  өркениетті  дамуы  білім-ғылымға  негізделген  жаңа  технологиялар  мен 

стратегияларды  қажеттілікке  айналдырып  отыр.  Білім  берудегі  негізгі  мақсат – жаңаша  таным  мен 

көзқарас қалыптастыру арқылы білім сапасын арттыру. 

Жоғарғы  кəсіби  білім  беру  жүйесінде  жоғары  талаптар  қоя  отырып,  білім  берудің  дəстүрлі 

əдістеріне  өзгерістер  енгізу  арқылы  білім  беру  қызметін  ауқымдандыру,  яғни,  ақпараттық  қарым – 

қатынас технология негізінде қашықтықтан оқыту жүйесіне қол жеткізу керек. 

Қашықтан оқыту білім беру саласында Мемлекеттік саясаттың негізгі қағидасын практикада жүзеге 

асыруға, арақашықтыққа қарамастан кез келген бұқара топтардың білім алуына мүмкіндік береді. 

Қашықтықтан оқыту формасы бүгінде, уақыт жəне кеңістік белдеулерінен тəуелсіз, көпшіліктің 

өз бетінше үздіксіз жалпы білім алу жүйесін, өзара ақпарат алмасуын қалыптастырады жəне жүзеге 

асырады. 

Қазіргі  таңда  еліміздің  білім  беру  жүйесінде  қолданылып  жүрген  білім  беру  технологиялары 

отандық  білімнің  жаңа  талаптары  мен  республиканың  саяси-экономикалық  таңдауына  сай 

қолданылып  келеді.  Осындай  өмірдің  өзі  талап  етіп  отырған  технологияның  бірі  –  қашықтықтан 

оқыту  технологиясы.  Соңғы 10-15 жылдың  ішінде  телекоммуникациялық  технологияның  жəне 

гипермедияның қарқынды дамуына байланысты оқытуда компьютерді қолданудың тиімділігі артып 

отырғаны  мəлім.  Бүкіл  əлемді  қамтитын  «Интернет»  желілік  байланысы  қашықтықтан  білім  беру 

жүйесінің пайда болуына негіз болды. Ғылым мен техниканың дамуы білімді ақпараттандыру үрдесін 

жетілдіруді талап етті.  

Қашықтықтан  оқыту  тəсілімен  оқытатын  оқытушыларға  жəне  осы  істе  мүдделі  басқа  да 

адамдарға бірнеше талаптар қойылады: 

–

қытушы компьютермен жоғары дəрежеде сауатты жұмыс істей білуі қажет.

–

қашықтықтан    оқытудағы    мақсаттары    мен    міндеттері,    оның    алдағы    уақытта

ақпараттық технология жəне коммуникация құралдарының негізінде дамуы туралы білуі  қажет. 

–

қашықтықтан  оқыту  технологиясын  жетік  білетін,  білім  саласындағы  қызметкерлерді,

оқушыларды таныстыра білуі қажет. 

–

оқытушының ақпараттық құралдармен жұмыс істеуге іс жүзінде дағдылануы қажет.

–

оқытудың   телекоммуникациялық  құралдарын  қолдану   ісіне   дағдылануын қалыптастыру,

атап  айтқанда:  тұтынушылар  арасында  ақпараттар  алмастыру  жəне  ақпараттық  жүйелердегі 

ресурстарды пайдалануға дағдылануын қалыптастыруы қажет. 

–

жинақталған түрде оқу бағдарламасын құрайтын белгілі бір тəртіптегі модульдік курстардың

əдістемелерін баяндай жəне курстарды өткізуді ұйымдастыра білуі қажет. 

Оқу  үрдісін  қашықтықтан  оқыту  шеңберінде  жүргізу  ісіне  жан-жақты  даярлау,  қашықтықтан 

оқыту жүйесі бойынша сабақ өткізу үрдісінде үйлестіруші болуы қажет. 

Қашықтықтан  оқыту  технологиясы  бойынша  оқытушының  негізгі  міндеті  білім  алушының 

келесі түрдегі орындалатын өз бетінше жұмысын басқару болып табылады: туындайтын мəселелерді 

30 

қарастыру;  мақсат  пен  міндеттерді  қою;  білім,  тəжірибелерді  беру;  ұйымдастыру  қызметі;  білім 

алушылардың  арасында  өзара  байланысты  ұйымдастыру;  оқу  процесін  бақылау.  Тыңдаушылар 

қашықтықтан оқыту кезінде білім беру процесінің негізін  қолайлы уақытта, ыңғайлы орында, тиімді 

темптегі  өз  бетінше жұмыс құрайды. Сондықтан тындаушылар өз бетінше жұмыстың техникасы мен 

əдістемесін,  жоғарғы  деңгейде  білімді  өз  бетімен  толықтыру  негіздерін  меңгеруі  қажет. 

Қашықтықтықтан оқыту нысаны негізгі үш технологиялар бойынша жүзеге  асырылуы  мүмкін: 

–

желілік технология (автономды желілік курстар немесе виртуалды кафедралар,

–

Интернетті пайдаланатын университеттер);

–

кейс-технологиялар негізінде қашықтықтықтан оқыту;

–

ТВ-технологиялар негізінде қашықтықтықтан оқыту.

Сонымен бірге нəтижелі түрде оқу үшін жаңа ақпараттық  технологияның кұралдарымен жұмыс 

істей білуі тиіс. 

Сонымен,  қашықтықтан  оқыту — адамның  білім  алуға  жəне  ақпарат  алуға  деген  құқықтарын 

іске  асыратын  үздіксіз  білім  беру  жүйесі  нысандарының  бірі  ретінде  мамандардың  негізгі  қызметін 

атқара  жүріп  білімін,  біліктілігін  арттыруға  мүмкіндік  береді.  Қашықтықтан  оқытуды 

ұйымдастырудағы  маңызды  кезең  виртуальдық  (синхрондық  немесе  асинхрондық)  өзара  іс-қимыл. 

Синхрондық  өзара  іс-қимыл  студент  пен  оқытушының  нақты  уақыт  режиміндегі  қатынасты 

қарастырады.  Бұл  үшін   қашықтықтықтан  оқыту  жүйесінің  чаттары  немесе   бейне  конференциялар 

қолданылуы  мүмкін.  Асинхрондық  өзара  іс-қимыл  студент  пен  оқытушы  нақты  уақытта  қарым-

қатынаста  болмаған  жағдайда  жүзеге  асырылады,  бұл  жағдайда  қашықтықтықтан  оқытудағы 

байланыстар  жіберу  тізімдерінің  немесе  телеконференциялардың  көмегімен  электрондық  пошта 

бойынша  хат  алмасу  арқылы  ұйымдастырылады.  Оқытушының  кеңесі  (синхрондық  немесе 

асинхрондық) – қашықтықтан оқытуды орындаудың міндетті шарттары. 

Сонымен  қатар,  білім  алушыларды  жаттықтыратын  жəне  тестілік  жинақтардың  кемшіліктеріне 

қарастырайық. Оларды келесі түрдегі 3 топқа бөлуге болады: 

1. Білім  алу  интерфейсінің  кемшілігі  (Интерфейс-бұл  жалпақ  тілмен  айтқанда,  адам  мен

машинаның  арасында  мəліметтер  алмасуды  орындайтын  аппараттық-бағдарламалық  құралдар 

жиынтығы):  

–

өз бетінше білім алу режимінің жоқтығы;

–

сайыс түріндегі компоненттің жоқтығы;

–

ақпаратты берудегі біркелкілік

2. Тестілік тапсырмаларды құру интерфейсінің кемшілігі:

–

ақпаратты енгізу мен тапсырмаларды құруға кететін уақыттың ұзақтығы;

–

графикалық ақпаратты енгізуде туындайтын қиындықтар;

–

анимациялық құралдардың жоқтығы.

3. Экзаменатор интерфейсінің кемшілігі:

–

материалды игеруде туындайтын қиындықтар;

–

білім алушылар жетістіктерін оперативті бақылайтын құралдардың жоқтығы;

–

əр  түрлі  пəндер  бойынша  топ  нəтижелерін  салыстыру  кезінде  туындайтын

қиындықтар. 

4. Оқу орнын басқарушы интерфейсінің кемшілігі:

–

тестілеу нəтижелерін сақтау жəне оларды бір жүйеге келтіру

 құралдарының жоқтығы; 

–

əр  пəн бойынша оқу топтарының үлгірімін салыстыру құралдарының жоқтығы;

–

оқу орны студенттерінің үлгірімін оперативті бақылау мүмкіндігінің жоқтығы.

Білім беру жүйесінде ақпараттық жəне телекоммуникациялық технологияны дамытудың тиімді 

құрылымы – білім порталдары болып табылады. Порталдың негізгі міндеті жоғары технологиялы оқу 

процесінің  қолдауы  арқылы  бірыңғай  білімді  ақпараттандыру  ортасын  дамуына  өз  үлесін  қосатын 

маңызды  функциялармен  толықтырылады.  Порталдың  білім  жəне  технологиялық  саясаты,  сонымен 

бірге  оның  ағартушылық  қызметі  əдістемелік  жəне  технологиялық  арнаға  ақпараттандыру  процесін 

бірте-бірте ендіру əдісі болып табылады. 

Білім порталы келесі функцияларды ұйымдастыруға мүмкіндік береді: мамандарға ақпарат пен 

қатынас  құралдарын  ұсыну,  бөлімдер  мен  ресурстар  арасындағы  байланысты  жақсарту,  авторлық 

құқықты сақтау, оқу курстарына, білім технологияларына, білім қызметтеріне конкурстар жариялау, 

ақпарат алмасу мүмкіндігі, əртүрлі сервистерді ұсыну (ЧАТ, форум, пошталық таратулар). 

Білім порталы – бұл оқу порталы (білімді бақылау, беру, құру жəне қол жеткізген білім цензін 

дəлелдеуі). Егер де  порталда оқыту функциялары жоқ болса, онда мұндай портал білім жүйесінің тек 

31 

ақпараттық порталы болады. Порталды ақпаратпен толықтыру жөнінде сөз болған жағдайда, контент 

пен ресурс түсініктерінің айырмашылықтарын білу қажет. 

Контент – бұл  мəтін,  графика,  мультимедиа  жəне  басқа  да  ақпараттық  толықтырулар  жинағы 

(34.012-200, п.3.6 СТ  РК сəйкесті анықталған). 

Ақпараттық  ресурстар – бөлек  құжаттар  немесе  бөлек  құжаттар  массиві,  ақпарат  жүйесіндегі 

құжаттар  массиві  мен  құжаттар  жинағы  (кітапхана,  архив,  қорлар,  мəліметтер  базасы,  басқа 

ақпараттық жүйелер). Яғни, контент оқыту құралы емес. Контент – бұл электрондық басылымдарды 

құрайтын элементтер, яғни ақпараттық ресурстар. 

1-сурет. Контент: ақпаратпен толықтырылуы 

Оқу  орталарында  ақпаратты-білім  ортасын  құрудағы  негізгі  мақсат - интернет  ортасында 

ұйымдастырылған,  бірыңғай  типтік  технологияларды  қолданып,  білім  ресурстары  мен  қызметтерін 

білім алушы мен мұғалімдердің қай жерде орналасқанына тəуелсіз ақпаратты-білім ресурстары, оқу 

орындарында  білім  алу,  мамандық  игеру  қажеттіліктерін  максималды  қанағаттандыру  болып 

табылады. 

Базалық  жоғары  оқу  орны    мемлекеттік  жалпыға  міндетті  білім  беру  стандарттарының 

талаптарына  сəйкес  білім  сапасын  қамтамасыз  ететін    қашықтықтан  оқытудың  кез-келген 

технологиясын қолдануға құқығы бар. 

Білім  беру  ұйымы  қашықтықтан  оқыту  кезінде  əрбір  білім  алушыға  ақпараттық-білім  беру 

ортасына  кіруге  мүмкіндік  береді.  Білім  алушыда    қажетті  аппараттық-бағдарламалық  құралдар   

болмаған жағдайда  білім беру ұйымы оларды оған жалгерлік негізде беруіне болады. 

Тьюторлық сынып компьютерлік оқу жұмыс орнына  өткізу мүмкіндігі  кем дегенде 50 Кбит/сек 

болатын  Интернеттің  ғаламдық  желісіне  қосуды  қамтамасыз  ететін    коммуникациялық  байланыс 

арналары болуы керек. 

Компьютерлердің саны мен оларды орналастыру. Санитарлық ережелер мен нормаларға сəйкес 

белгіленеді.  Барлық  компьютерлер  локалдық  желіге  біріктірілуі  керек.  Компьютерлік  жұмыс 

орнының  конфигурациясы  оқу  қызметінің  тиісті  түрлерінің  орындалуын  қамтамасыз  етуі  тиіс. 

Оқытушыларға  арналған  жұмыс  орнының  саны    күніне 3 сағаттық  жұмыс  жəне    2  оқытушыға  бір 

жұмыс орны нормасына сəйкес анықталады.  

Білім  беру  ұйымы  білім  алушылардың  мүмкіндіктерін  есепке  ала  отырып,  телекоммуникациялық 

құралдарды  пайдаланумен  бірге  оқу  процесіне  қатысушылардың  өзара  іс-қимылы  арқылы  білім 

алушыларды  ғылыми  жəне  əдістемелік    көмекпен  қамтамасыз  етеді.  Сессиялар  арасындағы  кезеңде 

қашықтықтан  оқыту  нысаны  білім  алушыларға  теориялық  материалдарды  өз  бетінше  зерделеуді  жəне 

тьюторлардан  қашықтық  кеңестерін  алуды  ұсынады.  Студенттің  өзіндік  жұмысына  электрондық  оқу-

əдістемелік кешенімен жəне қосымша материалдармен атқарқан жұмысы жатады. Оқытушы–тьютордың 

жетекшілігімен жүргізілетін студенттің өзіндік жұмысына барлық оқу пəндерінің материалдары бойынша 

интерактивті консультация жатады (чат, форум арқылы). 

Қашықтықтан оқыту технологияларын қолдана отырып білім беру бағдарламаларын іске асыру 

кезіндегі консультациялар жүйесі  бірнеше түрдегі консультацияларды қарастыруы мүмкін: 

32 

  жеке күндізгі  (білім алушылардың бастамасы бойынша жекелеген жағдайда); 

  жеке қашықтықтан (бақылау жəне аттестаттау жұмыстарына арналған рецензиялар, телефон,  

e-mail, чат, форум бойынша); 

  топпен  қашықтықтан  (чат  арқылы, Web-сайтында  жиі  қойылатын FAQ айдары, 

телеконференциялар түрінде). 

Жоғары  оқу  орны  білім  берудің  компьютерлік  ақпараттық  жүйесінің  көмегімен  білім 

алушылардың  біртума  немесе  лицензияланған,  жетекші  электрондық  жеке  істерін  барлық  білім 

алушылардың оқу процесінің қорытындысын есепке алу мен мұрағаттық сақтауды жүргізеді. 

Қазіргі  қойылатын  талапка  сай  жаңа  технологиялар - берілетін  білім  деңгейінің  кенейтілуінің 

жəне студенттердің білім дəрежесінің артуын талап етіп отыр. 

Əсіресе қашықтықтан оқыту технологиясы білім берудің ортасында тұратын оқыту жүйесін құру 

мүмкіндігін  береді.  Бұл  жүйеде  оқытушы  студенттің  жүмыстарын,  жеке  қызығушылықтары  мен 

сұраныстарын ескереді. Білім беру жүйесінің ортасында студент тұратынын ескерсек, оқыту жүйесі 

тұтасымен  өзгереді.  Оқытушы  студентке  арналған  өзіндік  жұмыстарды  ұйымдастырумен 

шұғылданады.  Қашықтықтан  оқыту  технологиясын  қолдануда  оқытушының  рөлі  арта  түседі  жəне 

өзгереді. 

Осымен  байланысты  қашықтықтан  оқыту  технологиясын  қолданып  жүргізілетін  білім  беру 

сапасын бақылауды дүрыс жүргізу жəне жүзеге асыру мəселесі туындайды. 

Қашықтықтан оқыту ақпараттық мəдениет деңгейі дидактикалык бағдарламалар білім саласында 

оқытуды басқару мен бақылауды автоматтандыру, студентке өз бетінше қайталанбайтын көпнұсқалы, 

көпденгейді  дидактикалық  шарттар  негізінде  тапсырмалар  беру,  білім  мен  дағдыны  объективті 

бағалау, ерекше ақпараттық материалдарды мультимедиалық формада беру, виртуалды өмірге енгізу 

т.с.с. жаңа мүмкіндіктер ұсынылады. Сонымен қатар, мұндай бағдарламалар қашықтықтан оқытудын 

материалды  өз  бетінше  игеру  жетілдірілген  психологиялық  педагогикалык  əдістерді  пайдалану, 

қашықтықтан  оқытуды  студенттің  жеке  психофизиологиялық  ерекшеліктеріне  қарай  таңдауға 

мүмкіндік береді.  

Қорыта келе айтарым, қашықтықтан оқыту жүйесінің рөлі білім саласы үшін өте жоғары, себебі 

бұл  жүйе  арқылы  мұғалімдеріміз  бен  окушыларымыз  əлемдік  ақпараттармен  байланысуга,  ғылыми 

жəне  шығармашылық  жұмыстарын  жетілдіруге,  əлемдік  ақпарат  кеңістігінде  өздерінің  білімдерін 

шыңдауга зор мүмкіндік береді. 

ƏДЕБИЕТТЕР 

1. Сайт: www.edu.gov.kz.

2. Туенбаева  Х.,  Куленов  Ж.,  Қоғабай  Ш.,  Нұрбеков  Б.//  Еркін  бағдарламалық  жасақтама.  Білім  беруге,

мəдениетке жəне ақпаратқа қатынас құруға арналған қосымшалар.  Алматы, -119 б. 

3. Воронина Т.П., Кашицин В.П., Молчанова О.П. Жаңа ақпараттық технологияларын білім заманында. //

М.: Информатика, 1995. 

4. Қашықтықтан оқутудың педагогикалық технологиялары/Баспасөз Е.С. Полат – М., 2005.

Аллабергенова Н.А., Ауелбеков О.А. 

жүктеу/скачать 19,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: