Алматы мектегь 1989

тің, қ а й с а р л ы к т ы ң , м ы қ т ы л ы қ т ы ц с и м в о л д а р ы р е т і н д е е ж е л д е н
қ о л д а н ы л ы п к е л е ж а т қ а н п о э т и з м д е р . С о н д ы қ т а ң М а х а м б е т те 
өзіне дейінгі п о э т и к а д э с т ү р і н с а қ т а п , « Т а р қ а м а у » а т т ы ө л с ці н-
де: Т а ғ ы д а й т а ң д а п су і шке н, Т а р п а ң д а й  т і зе с і н бүгі п от ж с г е н
Т а ғ ы с ып д ы ж а п е ді к — дейді . М ү н д а г ы тагыдай, тагы с ы н д ы  
с ә з д е рі а р қ ы л ы б і л д і р і л г е н « т а г ы л ы қ » п д е я с ы — е р к і п д і к ндея- 
сы. Ал е р к і н д і к , б о с т а п д ы қ — М с а т а й — М а х а м б е т б а с т а г а п ха- 
л ы қ к ө т е р і л і с і н і ң м а қ с а т ы . Д ә л ос ы м а қ с а т т ы б і л д і р у ү ші н а қ ы н
тарпаң сөзін ә з і н і ц т у р а м а ғ ы н а с ы н д а
емес, а у ы с п а л ы мәнд е,
м е т а ф о р а р е т і н д е ( «бі з т а р г і а ң д а й е р к і н ж а н д а р еді к, с о л а й бо- 
л у ғ а т иі с т і мі з, сол ү ші н к ү р е с е м і з » ) ж ү м с а п түр.
О с ы н д а й қ ы з м е т т е М а х а м б е т б ү л а н  с е з і н де п а й д а л а н а д ы .
Б ү л а н — о р ы с ш а «л о с ь » деп а т а л а т ы н б ү ғ ы т е к т е с ірі ж а н у а р -
д ы ң а т ау ы. Б ү л а н д а е р т е д е Қ а з а қ с т а н ж е р і н д е көп б о л ғ а н . Б ү л
а т а у д ы д а ілгергі ғ а с ы р л а р д а ғ ы қ а з а қ п о э з и я с ы б ел г і л і бір об- 
р а з д ы б ер е т і н п о э т п з м г е а й н а л д ы р ы п а л ғ а н ы н к ө р е м і з . X V — XVI 
ғ а с ы р л а р д а ж а с а п ө т к е н Ш а л к и і з ( І І І ә л г е з ) , Д о с п а м б е т ж ы р а у -
л а р д ы ң т е к с т е р і н е н: Е м е н ш а й н а і і , т а л қ а й з а р , Қ ү л а н , б ұ л а н  ба- 
ласы..., Б ү л д і р г е с і б ү л а н  терісі... д е г е н ж о л д а р д ы к е з д е с т і р е м і з .
Б ұ л сөзді кейінгі а қ ы н д а р д а н д а т а б а м ы з . М ы с а л ы , X I X ғ а с ы р -
д ы ң о р т а с ы н д а ж ы р л а п ә т ке н Д у л а т Б а б а т а й ү л ы : Б о з д а ж ү р -
ген б ү л а н д а й ,  Үйде т ү р м а с
о й қ а с т а п
деп 
к е л т і р ед і .
Б ү л сөз 
« Б ү л а н ғ а е р г е н ш е ш е к к е а у н а р , д о ң ы з ғ а ерг ен б а л ш ы қ қ а а у н а р »
д ег ен көне м ә т е л д е д е қ о л д а н ы л ы п , е р к і н д і к т і ң , м ы қ т ы л ы қ т ы ң
с и м в о л ы б о л ы п көрі н еді . М а х а м б е т « М ұ н а р күн » а т т ы ө л е ң і н д е :
Ь ү л а н д а й  ерді к е ск е н күн, Б у у л ы т е цді ш е ш к е н күн деп, а з а т т ы к -
ты, е р к і н д і к т і сүйг еи х а л қ ы н ы ң а з а м а т т а р ы н ( е р л е р і н ) б ұ л а п ғ а
т еңейд і .
М а х а м б е т ө л е ц д е р і т е к с т е р і н д е к е з д е с е т і н к е р і с к е н , тарлан, 
ң а б ы л а н , қ ү м а й  а т а у л а р ы д а т ү с і н і к т і к е р е к етеді. Б ұ л а р д а аң- 
қ ұс а т а у л а р ы , б і р а қ
о л а р д ы ң б ү л к ү н д е
н а қ т ы қ а й а ң - қ ү с т ы
б і лд і р е т і н і н б і р д е н а йт ы п б ер е а л м а й м ы з , өйт ке н і не б ү л а р м е н
а т а л а т ы н а ң - қ ұ с т ы ц өзі ж о қ , не ме с е б үл с е з д е р д і ң б і р қ а т а р ы
б і р н е ш е м а ғ ы н а л ы о б р а з д ы э л е м е н т к е а й н а л ғ а н .

жүктеу/скачать 4,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: