Саңғырық бөлу (дефекация). Химустың қорытылмаған қалдықтары тік ішектің соңғы бөліміне жылжиды да, кілегей қабықтың рецепторларын тітіркенеді. Осының нәтижесінде туындаған тітіркеніс орталыққа тепкіш жүйке арқылы жұлынның бел-құйымшақтық бөлімінде орналасқан дефекация орталығына бағытталады. Орталықтан тітіркеніс орталықтан тепкіш жүйкелермен тік ішек пен саңғуырдың (клоака) қысқыштарына (сфинктеріне) бағытталады да, олар босаңсытады. Одан саңғуыр еттері мен құрсақ еттерінің жиырылуы нәтижесінде саңғырық массасы сыртқа шығарылады. Саңғырық массасының шығарылуына құрсақтық ауа қапшығы да көмектеседі. Олар тыныс алынған кезде ауаға толады да, ішекті қысып, дефекация процесін жеңілдетеді.
Дефекация кезінде құс саңғырықпен бірге зәр де бөледі. Саңғырықтағы ақ түсті қабыршықтар зәр қышқылдарының кристалдарынан құралады. Құс саңғырығында 74% су, ал оның құрғақ затында - 4-9% азот болады.
Бақылау сұрақтары. 1. Құстың ауыз қуысындағы ас қорытуына қандай ерекшеліктер тән? 2. Бөтегенің ас қорытудағы рөлі қандай? 3. Ас қорытуда құстың безді және етті қарындары қандай рөл атқарады? 4. Құстарда ішектегі ас қорытуға қандай ерекшеліктер тән? 5. Функционалдық құрғыдан құстың бауыры мен ұйқы безі немен ерекшеленеді? 6. Құстарда қарсы толқынды қимылдардың маңызы неде? 7. Қоректік заттардың ыдырау өнімдері қалай сіңіріледі? 8. Саңғырық бөлу процесі қалай атқарылады?