Гидрат-солъваттық механизм. Бұл механизм бойынша комплексті
металлқышқылдары және минералды қышқылдар экстракцияланады.
Экстрагент ретінде протонданатын еріткіштер қолданылады. Бұларға
спирттер, кетондар, күрделі және жай эфирлер жатады. Экстракцияланатын
қосылыс катион бөлшегінен тұрады (гидратталған және сольваттанған
протоннан) немесе аниондық бөлшектен (қышқыл анионынан). Бұл
механизммен Fe (III), Sb (III,V), Au (III) т.б. жоғары концентрациялы тұз
қышқылы ерітінділерінен экстракцияланады.
Иондық ассоциаттарды экстракциялау (иондық жұптар). Бұл әдіспен
көптеген органикалық еріткіштерде еритін аминдердің аниондармен (МnO
4
-
,
ReO
4
-
т.б.) жене бояғыштардың күрделі аниондармен [SbCI
6
]
3-
, [Zn(SCN)
4
]
2-
қосылыстары экстракцияланады.
Ішкі комплексті
қосылыстардың
көбі
суда
нашар ериді,
бірақ органикалық еріткіштерде жақсы ериді.
К
әкс
бұл шама экстракцияны дел сипаттайды. Егер су фазасындағы
комплекстер түрін ескермесе және су ертіндіде металл концентрациясы (М
n+
)
тең деп есептесе, онда:
Бұл
теңдеуден мынадай
қорытынды жасауға болады:
үлестірілу
коэффициенті,
экстракция
дәрежесі
органикалық қабаттағы экстракцияланатын қосылыстың мөлшерде, су
ертіндісінің рН-на тәуелді Хелаттардың экстракциясына рН-тың әсерін
металл иондарын бөлу үшш пайдаланады.
Жиі
пайдаланылатын
реагенттердің
бірі-
хлороформ ерітіндісіндегі
оксихинолин және
оның
туындылары.
Оксихинолин мен оның туындылары көптеген катиондармен комплексті
қосылыстар түзеді, мысалы
АІ
3+
, Ві
3+
, Cu
2+
, Ғе
3+
, Іп
3+
, Ni
2+
, Ве
2+
, Mn
2+
, Pb
2+
, Zn.
2+
т.б.
Олардың тұрақтылығы
ерітіндінің рН-ына тәуелді,
сондықтан оксихинолинді сандық және сапалық талдауда жиі пайдаланады.
Комплекстер валенттілік және координациялық байланыс арқылы түзіледі.
Олар көбіне түсті, түсі оны сандық жағынан сипаттайды, неғұрдым түсі қою
да қанық болса, концентрациясы соғұрлым жоғары болады.
Әр элементті түрлі
әдістермен
экстракциялауға болады.
Сондықтан экстрагентті
экстракцияның
жағдайын
таңдағанда
алдында қойылған
мақсаттардың
шарттарына
негізделу
қажет.
Экстракцияның нақты жағдайын табу үшін тәжірибелік экстракциялық
қисықтарын сызу қажет. Тәжірибелік экстракциялық қисықтар дегеніміз-бұл
экстракция дәрежесінің рН-қа немесе лиганд мөлшеріне тәуелділігін
көрсететін қисық.
Достарыңызбен бөлісу: