Сангвиник-ширақ: Мінезі жайдарлы, іскер, қызу қанды, пысық, көпшіл, көңілшек адам.Мақсатына жетуде жігерлілік, қажырлылық көрсетеді, өзін-өзі ұстай біледі. Сыртқы әсерлерге тез бейімделеді,көңілсіз жағдайларды оңай жеңеді.Организмде қан көп.
Флематик-салғырт: Сабырлы, байсалды, сылбыр мінезді,шабан қимылды келеді. Мұндай адамдар зор жұмыскерлігі жігерлігімен көзге түседі. Басқа кісілермен қиын ұласады, күнделікті өзгерістерге қиындау бейімделеді.Әдеттері қатаң, көңіл-күйі түрақты келеді.Организмде ірің көп.
Холерик-ұстамсыз: Қызба, ашушаң, көңіл- күйі көтеріңкі, қимылдары қайратты келеді. Тіршілікке қатысты жағдайларда тынымыз жұмыс істей алады. Бірақ тіпті аздаған тітіркендіргіш оларда жиі ашу, қызба сезімін тудырады. Кейде едәуір аяқталып қалған ісі зая кетеді, сондықтан ол соңында оған өкінеді.Организмде сары өт көп.
Меланхолик-саудайы: Жұмсақ мінезді, әлсіз, өкпешіл, жасқаншақ, дегенін орындата алмайтын, шалалық қасиеті бар адамдар. Өмірдің өзгерістеріне қиын бейімделеді. Сәздік және сезімділік белсенділігі төмен келеді.Организмде қара өт көп.
Жады және оның түрлері
Жады дегеніміз бұл жүйке жұйесінің ақпаратты код түрінде сақтап, нақтылы бір жағдайда оны қайта еске түсіріп қайта жаңғыртуы болып саналады. Ол 3кезеңнен тұрады.
Есте сақтау
Еске түсіру
Есте қалдыру
Есте сақтау мерзіміне қарай 2түрге бөлінеді:
Қысқамерзімді-яғни ағымды өтіп жатқан ақпарат сақталады ал ұзақмерзімді- маңызды ақпарат сақталады.
Қысқамерзімді жады жуырдағы яғни бір неше секундтан минуттар ішінде сақталады және оперативтік минуттан сағаттар ішінде сақталады.
Адам ағзасындағы барлық жады түрлері мағыналық және бейнелік болып екіге бөлінеді.
Олардың біріншісі ұғымдарға ал екіншісі елестетуге сүйеніп іс жүргізеді. Адам үшін мағыналық жады маңызды келеді.
Еске түсіру негізінен 3түрге бөлінеді
Бейнелік –бұл ағзаның тітіркендіргіштердің ұнамды немесе зиянды түрінде еске тусіруі.
Эмоциялық- Бұл ағзаның алдында болған эмоционалдық жағдайлар арқылы еске тусіруі
Шартты рефлекстік- Ағзаның сыртқы ортамен байланысы кезінде уақытынша еске тусіруі.
Көбінесе бұл жады жануарлардың мәлімет сақтауында маңызды келеді.
Есте қалдыру негізінен 3 кезеңнен тұрады. Ол көбінесе ақпараттың түр –сипатына байланысты болады. Ауызша мәлімет көбінесе есте қалдыру барысында секундтардан басталып есте қалдырудың біріншілік кезеңін бастайды. Осылайша адамда мәліметтен сезімдік туындап, есте қалдырудың біріншілік кезеңі екінші кезеңге ауысады. Бұл кезде мәлімет бір неше минуттан жылдарға созылады.
Ал есте қалдырудың үшінші кезеңі арнайы хабарлар, жазу қабілеті тәрізді мәліметтерді өмір бойы сақталуын қамтамасыз етеді.
Адамдарда жады 20-25 жас аралығында жақсарады, 40-45 жас аралығында бір қалыпты сақталады кейін біртіндеп әссірейді.
Достарыңызбен бөлісу: |