13 – 14 лет қолтық астындағы түктердің өсуі , тұрақты емесетеккір 14 – 15 лет - бөкселер мен жамбас пішінінің өзгеруі 15 – 16 лет - безеудің пайда болуы, тұрақты етеккір 16 – 17 лет – қаңқа өсуінің тоқтауы
Балалардың биологиялық дамуы
қыздарда екіншілік жыныстық белгілердің даму дәрежесін бағалау
J.Tanner бойынша:
Ма-сүт бездері (1-4 кезең)
P-Шаптың түктенуі (1-4 кезең)ң)
Ме-менархе (жасы))
Өсудің пубертанттық үдеуі (жылына см)
М.В. Максимова бойынша:
Ма-сүт бездері (1-4 кезең)
P-Қыликөздік (1-4 кезең)
Ме-менархе (жасы)
Өсудің Пубертантық үдеуі (жылына см)
Адамның психосексуалдық дамуы оның өмірінің алғашқы айларынан басталады. Оның процесінде жыныстық өзін-өзі тану, жыныстық рөл және психосексуалдық бағдар қалыптасады. Адамның жеке даму үдерісінде жыныстық динамиканың қалыптасуының келесі жас кезеңдерін шартты түрде атап өтуге болады:
Парапубертатты кезің (1-7 жас), Жыныстық сана-сезім қалыптастырылады
Препубертатнты кезең (7-13 жас) - жыныстық рөлдік мінез-құлық стереотипін таңдау және қалыптастыру.
Пубертатнты кезең (12-18 жас) - жыныстық жетілу, жыныстық либидоның платоникалық, эротикалық және бастапқы фазасының қалыптасуы.
Жыныстық қатынастың қалыптасуының өтпелі кезеңі (16-26 жас) - жыныстық өмірдің басталуы.
Жетілген жыныстық қатынас кезеңі (26-55 жас) тұрақты серіктеспен тұрақты жыныстық өмірмен, жыныстық белсенділіктің шартты физиологиялық ырғағының жолағына енуімен сипатталады.
Инволюциялық кезең (55-70 жас) - либидо регрессиясымен үйлесетін жыныстық белсенділіктің төмендеуі және жыныстық өмірге деген қызығушылықтың әлсіреуі.
