Қанның құрамы, мөлшері. Қанның қызметтері
жүктеу/скачать 58,1 Kb.
|
| Қан айналысы.
Жүректің жиырылу циклы, кезеңдері. Жүрек минутына 70-72 рет сокса , жүрек циклы 0,3-0,9 секундке тең болады . Жүрек соғуы жиілесе не сиресе , оған орай айналым уакыты не үзарады , не кыскарады . Айналым уакыты көбінесе диастолалын узактыгына байланысты , яғни жүрек соғуы жиілесе , оның дем алысы қысқарады.Жүрек оралымы 0,1 секундке созылатын жүрекше систоласынан басталады . Систоладан кейін жүрекше диастоласы және карынша систоласы бір мезгілде басталады . Қарынша систоласы 0,33 секунд созылады , ол ширығу және қан айдау кезендері болып екіге бөлінеді . Ширығу - 0,08 , кан айдау - 0,05 секунд созылады . Ширығудың өзі екі кезеңнен тұрады : 0,05 секундке асинхрондық жиырылу мен 0,03 секунд изометрлік жиырылу . Асинхрондық кезеңде қарынша еттерінің бәрі бірден жиырылмайды . Жиырылу козуға сәйкес ет талшықтар тобын біртіндеп камтиды . Карынша қуысында кысым онша өзгермейді , сондықтан атриовентрикулярлык какпакшалар ашык калпында калады . Изометрлік кезеңде қарынша еті түгелдей ширығады бірақ онын куыстары қанға толы болғандықтан жиырыла алмайды. Жүрек қақпақшалары жабык калпында калады . Сондықтан қан қысымы көтеріледі , ол қарыншалардан шығатын колқа мен өкпе сабауындағы қысымнан асып түскен соң айшық қақпақшалар ашылып , ширығу кезеңі қан айдау кезеніне ұласады . Ширығудың изометрлік кезеңінде , сол қарыншадан он карыншаға жетеді . Он карыншадағы кысым сол қарыншадағыдан төмен болатыны , оның кабырғасындағы еттің жұқа болуына байланысты . Карыншалар систоласынын кан айдау кезені айшық қақпақшалардың ашылу мезгілінен басталады . Бұл тез және баяу кан айлау кезендеріне бөлінеді . Тез кан айлау кезені – 0 , 12 , ал баяу кан айлау кезені 0,13 секунд созылады . Қан айдау кезеңінде айшык какпакшалар ашылғаннан кейін қаннын карыншалардан қантамырларына шығуына мүмкіншілік туып , ет талшыктары жиырылып қатты кыскарады қан қысымы арта түседі . Баяу кезен аяктала бастағанда миоциттер катты жиырылгандыктан кысым одан әрі көтеріледі . Қан айдау кезеңі аяқталысымен қарынша диастоласы басталады , ол 0,47 секундке созылады . Бұл 4 кезеңнен тұрады : протодиастола , изометрлік босау , қанға толу , пресистолалық 1. Протодиастола кезеңі карынша диастоласының алғашқы сатысы , оның ұзақтығы 0,04 секунд . Жүрек еттерінің бәрі бірдей бір мезгілде босай алмайды , біртіндеп топ - тобымен босайды айшык какпақшалар ашылған күйінде калады . 2. Изометрлік босау кезеңінде ( ұзақтығы 0,08 секунд ) айшық какпакшалар жабылады да , ал жактаулы қақпақшалар ашылмай жабык күйінде қалады . Ет талшықтары тұтас және бір мезетте босансуына байланысты карынша қуысында кысым азая бастайды . Бұл кысымның деңгейі жүрекшедегі кысымнан төмендеген сәтте кос жак таулы және үш жактаулы какпакшалар ашылады да , кан карыншаға куйыла бастайды . Одан әрі үшінші кезең басталады . 3. Жүректің канға толу кезеңі Бұл екі кезеңнен тұрады : тез толу ( 0,08 с ) , баяу толу ( 0,17 с ) ең үзак - 0,25 секунд созылады . үшінші кезеңінде жүрекше де , карынша да қанға толады . Екеуінің аралығындағы кос жактаулы және үш жақтаулы какпақшалар ашык күйінде қалады. 4. Пресистола кезеңінде ( ұзақтығы 0,1 с ) жүрек оралымының жаңа кезеңі басталады , яғни жүрекшелер жиырылады да карыншаға косымша қан күйылады Жүрек етінің физиологиялық қасиеттері мен ерекшеліктері. Қозғыштык , козуды өткізу , жиырылу - жүрек етінің негізгі касиеттері . Бүл касиеттер каңка еттеріне де тән . Жүрек етінің ерекшелігі оны автоматиялык касиеті яғни оз тінінде туатын козу үрдісіне байланысты. Жүрек автоматиясының пайда болуы жөнінде екі түрлі яғни миногендік және нейрогендік теория бар . Миогендік теория бойынша козу жүректін ауытқыған ет тіндерінде пайда болады , яғни жүректің автоматиялык касиеті оның ет тіндерінің козуына байланысты . Нейрогендік теория бойынша ол жүрек етiндегi козғыш нейрондардын әрекетінен туады . Жылы қанды организмде жүрек автоматиясы миогендік теория тұрғысынан далелдеуге болатынын көптеген тәжірибе көрсетеді . Солардың бірі – жоғарыда айтылған Кулябко тәжірибесі 20 сағат ішінде жүрек етіндегі нейрондар толық бұзылады , ал миоциттер бұзылмай ды . Демек , жүрек автоматиясы нейрондарға емес , миокардқа байла нысты . жүктеу/скачать 58,1 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|