Қансорғыш қосқанаттылардың және масаларының биологиялық маңыздылығы
жүктеу/скачать 9,31 Mb.
|
Лекция БГ 33
- Бұл бет үшін навигация:
- Москиттер
| Даму биологиясы.
Құмытылардың тіршілік ететін жерлері - өзендердің, көлдердің, батпақтың таяз жерлері, ағаш қуыстары және ылғалды орман қоқыстары. 3-6 күннен кейін жұмыртқалардан дернәсілдер шығып, 2-3 аптадан кейін қуыршаққа айналады. Қуыршақ фазасы 3-7 күнге созылады. Бір жыл ішінде тістейтін миджалардың 5 ұрпағына дейін дамуы мүмкін. Олар жұмыртқа және дернәсіл кезеңдерінде қыстайды. Ветеринариялық маңызы. Құмытылар - жануарлар мен адамдардың жаппай қансорғыштары. Олардың шағуы жануарлардың мазасыздануын, қышуын, терінің қабынуын, тері астындағы тіндердің ісінуін тудырады. Сілекей жалпы токсикоз белгілерін тудырады. Миджалар жылқының онхоцеркозы қоздырғыштарының аралық иелері, сонымен қатар бірқатар жұқпалы қоздырғыштардың механикалық тасымалдаушылары болып табылады. Москиттер -майда ұшатын қансорғыш жәндіктер, дене ұзындығы 5-3 мм, сары немесе қоңыр түсті, көздері қара, үлкен. Денесінде майда қара түктері бар, сондықтан үлкендеу болып көрінеді. Қанаттары тар үшкір.Қанды тек қана аналық түрі кешке және түнде сорады. 1 айға жуық өмір сүреді, 2-3 рет жұмыртқалайды. Даму кезеңдері: жұмыртқа-дернәсіл-қуыршақ-ересек москит. Москиттер лейшманиоз, флеботомды қызба ауруларының қоздырғыштарын таратады. Даму биологиясы. Қан сорғаннан кейін аналықтары кеміргіштердің ұяларына немесе ылғалды органикалық қалдықтарға жұмыртқа салады. 26°С температурада жұмыртқа 7 күнде, дернәсілдер 28-35 күнде, қуыршақ 12 күнде дамиды. Масалар дернәсілдің 4-ші сатысында қыстайды. Ересектері сәуір-мамырда пайда болып, қыркүйек-қазанда жоғалады. Масалар бір маусымда 1-3 ұрпақ береді. Бұл крепускулярлы (бұл таңертең және кеш батқанда белсенді болатын жануарларға арналған термин.) жәндіктер. Жәндіктердің шағу орындарында жануарлардың терісі қышиды және дерматит пайда болады. Жылқылар, иттер, құстар және адамдар олардың шағуына ең сезімтал. Масалар жануарлар мен адамдарда лейшманиоз қоздырғыштарының биологиялық тасымалдаушысы болып табылады. Мал шаруашылығында қан соратын жәндіктермен күресті ұйымдастыру кезінде жалпы шаруашылық іс-шаралар, оларды өсіру орындарын шектеу және жою жөніндегі іс-шаралар, личинкалар мен қанаттанған жәндіктерді жою, сондай-ақ жануарлардың әртүрлі түрлерінің құрттарынан топтық және жеке қорғауға бағытталған арнайы іс-шаралар көзделеді. Гнуспен күресу шаралары Жалпы шаруашылық шараларға мал фермаларын, жазғы лагерьлерді, жануарлардың демалуына пайдаланылатын қора-жайларды батпақтан, батпақты ормандар мен бұталардан алыс, биік, құрғақ, жел жақсы соққан жерлерде орналастыру жатады. Жайылымдық жануарлар үшін жәндіктердің ең аз әрекет ететін уақытын пайдалану қажет. Сона саны көп болған кезде мал түнде, таңертең және кешке жайылады. Маса, шаққан шыбын-шіркей, миджалар басым болса, мал күндіз-түні жайылады. Гнус белсенділігі жоғары кезеңінде жануарларды үй ішінде немесе арнайы жабдықталған көлеңкелі шатырларда ұстайды. Ашық қораларда және тұрақтарда демалыс кезінде жануарларды қорғау үшін түтін оттары қолданылады. Масалардың личинкаларын жою үшін су объектілерін инсектицидтермен жер үсті және авиациялық өңдеу қолданылады. Су айдындарын өңдеуге байланысты іс-шаралар СЭС-пен келісіледі. Өңдеу мерзімдері мен сақтық шаралары туралы халыққа баспа және теледидар арқылы хабарланады. Масалардың личинкаларымен күресу үшін ұсынылатын көптеген препараттардың ішінде қолданыстағы нұсқауларға сәйкес қолданылатын абат (дифос), байтекс, ДДВФ, дибром, дурсбан, карбофос, метатион, трихлорметафос-3 кеңінен қолданылады. Бактокулицидтің биологиялық өнімі, сондай-ақ кәмелетке толмаған гормондардың аналогтары (альтозид, димилин және т.б.) тиімді. Жалпы жайылым аумағының 15-20% -. аспайтын биотоптар болған жағдайда ғана шығындар өтелетінін есте ұстаған жөн.Іс-шаралардың тиімділігі келесідей бағаланады. Егер емдеуден кейін 24 сағаттан кейін личинкалардың 100% өліміне қол жеткізілмесе, 48-12 сағаттан кейін қайта тексеру қажет.болашақта әсердің сақталу ұзақтығын анықтау үшін су объектілері саны қалпына келгенге дейін 5-7 күнде 1 рет тексеріледі. Өңделген су объектілерін тексеру кезінде 24-72 сағаттан кейін масалардың 2 - 4 сатысының личинкаларының болуы сапасыз өңдеуді көрсетеді. Жәндіктердің личинкаларымен күресу үшін өзендердің, дренаждық арналардың және басқа ағынды сулардың шлюзі үлкен маңызға ие. Бұл жағдайда су деңгейі жоғарылайды, оның лайлануы артады және оттегімен қанығу азаяды, бұл жәндіктердің личинкалары мен қуыршақтарының жаппай өліміне әкеледі. Личинкалар мен қуыршақтардан босатуға жинақталған судың кейінгі ағуы да ықпал етеді. жүктеу/скачать 9,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|