PISA (Programme for International Student Assessment) 15 жастағы білім алушылардың оқу жетістігінің деңгейін бағалайды. Нақты осы жастағы оқушыларды іріктеудің себебі, әлемнің көптеген елдерінде бұл жастағы балалардың мектепте міндетті білім алуы
- аяқталатындығымен түсіндіріледі. Жастар осы жаста өздерінің мамандықтарын таңдау мен болашақ білім алу траекториясын анықтай алады.
PISA жобасының басымдылығы қатысушы елдер санының артуымен (PISA-2000 – 32 ел) расталады. Ал PISA-2018 жобасына қатысуға әлемнің 80-нен астам елі өтініш білдірген.
Жоба үйлестірушісі Экономикалық Ынтымақтастық және Даму Ұйымы (ЭЫДҰ) болып табылады. PISA зерттеуі Консорциум арқылы алдыңғы қатарлы халықаралық ғылыми ұйымдардың қатысуымен іске асырылады. Олар: АҚШ педагогикалық тестілеу қызметі (EducationalTesting Service, ETS), WESTAT Америкалық ұйымы, Pearson EducationБритандық білім баспасы және бағалау қызметі, cApStAnLinguisticQuality Control Белгиялық лингвистикалық орталығы.
Оқушылардың математикалық, оқу және жаратылыстану сауаттылықтарын бағалайтын негізгі бағыттары болып қала береді. Сонымен қатар, PISA зерттеуінің әр кезеңінде үш облыстың біріне басымдылық беріледі. «Оқу сауаттылығы» 2018 жылы білім жетістіктерін бағалаудың басты бағыты болып табылады.
ЭЫДҰ мемлекеттерге PISA жобасын дамыту аясында білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалайтын әртүрлі опциларды ұсынып отыр. Аталған жобаның барлық бағыттары кестеде берілген (1.1 - кесте).
– кесте. PISA жобасының даму стартегиясы
Жаратылыстану
Математика
Оқу сауаттылығы
Мәселені бірлесіп шешу
Жаһандық құзыреттілік
Қаржы сауаттылығы
PISA негізінде әзірленген мектептерге арналған тест
Сауалнамалар
ЭЫДҰ қатысушы елдерге PISA-2015 циклінде жаңа «Мәселенібірлесіп шешу» опциін ұсынды. Бұл тапсырмалар тек компьютерлік форматта ғана қолжетімді және жағдаятты бірлесе отырып шешім қабылдау әрекетерін қамтиды.
Мысалға, виртуалды экзотикалық балықтар үшін аквариумдегі судың температурасы мен жарықтың тиімді параметрлерін таңдауға арналған тапсырманы бірлесіп шешу қажет. Халықаралық тестке қатысушы берілген мәселені шешу үшін басқа оқушымен онлайн режимінде бірге зерттеуі тиіс болады. Серіктесі ретінде адам орнына байланысқа компьютерлік бағдарлама «бот» түседі. Бірақ, оқушылар бұл жайында хабардар болмайды. Виртуалдық агент сұрақтар қояды, тапсырманы шешудің әртүрлі жолдарын ұсынады және пікірін айтады. Адам орнына бағдарламаны қолдану әртүрлі оқушылардың бір
«агентпен» қалай қарым-қатынас орната алатындығы туралы ақпарат алуға мүмкіндік береді.
Бір - бірімен байланыс жасау чат арқылы жүреді. Әрбір қатысушы тек өз жауабын көре алады, бірақ серіктесінің қандай жауап бергенін білмейді. Мұндай форматтағы тапсырмалар мәселені шешудегі бірігіп әрекет етуді ұйымдастыру, өзара түсінісу және бір - бірінен қолдау көрсете білу қызметі компоненттеріне диагностика жүргізеді.
ЭЫДҰ ұсынып отырған тағы бір бағыт - «PISAнегізіндеәзірленген мектептер үшін тест»*. Бұл - жеке білім беру ұйымдарына арналған опци. Тест - PISA зерттеуінің аналогы және компьютерлік форматта өткізіледі. Тестілеу уақыты 2 сағатқа созылады. Тапсырмалар математикалық, жаратылыстану және оқу сауаттылығы бағытындағы сұрақтарды қамтиды. Зерттеу нәтижесі бойынша қатысушы мектептер жеке есеп алады. Бұл опциге қатысу ақылы.
Алғаш рет PISA-2018 кезеңінде жаңа төртінші бағалау -