«Арнайы педагогика» сериясы Серия «Специальная педагогика»
жүктеу/скачать 1,61 Mb. Pdf көрінісі
|
|
Абай атындағы Қазақ ҧлттық педагогикалық университеті Казахский национальный педагогический университет имени Абая ХАБАРШЫ ВЕСТНИК
2 ( 37 ),
2014
Алматы
Абай атындағы Қазақ ҧлттық педагогикалық университеті ХАБАРШЫ «Арнайы педагогика» сериясы, №2(37), 2014 Шығару жиілігі — жылына 4 нӛмip. 2001 ж. бастап шығады
психол. г к, доцент Л.Х Макина Бас редактордың орынбасары психол. г. к, ага оқытушы. А.А. Хананян Редакция алқасы: проф. Е.М. Кулеша (Польша), проф. Л.Хоппе (Германия), психол.г.д., проф. Ж.И. Намазбаева, п.г.д., проф. З.А. Мовкебаева, психол.г.к., доцент А.А. Аутаева, п.г.к.,доцент А.К. Рсалдинова, п.г.к., ага окыт. З.Н. Бекбаева, п.г.к.,ага оқыт. А.А.Байтурсынова, психол.г.д., проф. Н.С. Ахтаева, (Ал-фараби ҚазҦУ), п. г п, ага оқыт. И.А. Денисова (жауапты редактор)
Қазахстан Республикасының мәдениет және ақпарат министрлігінде 2009 жылы мамырдың 8-де тіркелген №10107-Ж
Басуға 28.07.2014 қол қойылды. Пішімі 60x84 1/8. Кӛлемі 21,5 е.б.т. Таралымы 300 дана. Тапсырыс 160.
050010, Алматы каласы, Достық даңғылы, 13.
Абай атындағы КазҦПУ Абай атындағы Қазақ ҧлттық педагогикалық университетінің «Ҧлағат» баспасы
БОЛАШАҒЫ ПРОБЛЕМЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ ИНКЛЮЗИВНОГО ОБРАЗОВАНИЯ Аутаева А.Н., Бектаева З.Н. инклюзивті білім беру жҥйесімен 5в010500- «дефектология» мамандығы бойынша білім алатын бакалавр студенттерін даярлау............................................................................................................... 4
кадров в условиях становления инклюзивного образования в республике Казахстан ........................................................................................................... 7
сопровождения студентов с ограниченными возможностями в учебной деятельности.....................................................................................................12
общеобразовательный процесс ........................................................................15 Омирбекова К.К., Ибатова Г.Б., Тулебиева Г.Н. Формирование профессионального готовности будущего педагога-дефектолога .................19 Муминова Л.Р. концепция инклюзивного образования в Узбекистане .......21 Жигайло А.В. Как помочь необычному ребенку почувствовать себя, таким как все ...............................................................................................................24 Жевакина А.Ю. коррекция дисграфии у младших школьников с зпр через использование инновационных технологий в условиях инклюзивного образования ......................................................................................................27
окушыларының жазуындағы ерекше қателердің таралуы ..............................30 Макина Л.Х, Махметова А.А., Жетібаева К. Әлеуметтік топтың және тҧлға қарым-қатынасының теориялық талдау проблемасы ...........................35 МУМКІНДІГІ ШЕКТЕУЛІ БАЛАЛАРДЫ ЗЕРТТЕУ ИЗУЧЕНИЕ ДЕТЕЙ С ОГРАНИЧЕННЫМИ ВОЗМОЖНОСТЯМИ В РАЗВИТИИ (ОВР) Кошикова Ж.И. Особенности развития слухового восприятия у детей с кохлеарной имплантацией ............................................................................. 38 Жақыпбекова Н.Қ. Кӛмекші мектеп оқушыларының жазбаша сӛйлеу тілінің бҧзылуы және оның пайда болу себептері ........................................ 45 Даурамбекова А.А. Естімейтін оқушылардың дактилді сӛйлеу тілін меңгеру ерекшеліктері .................................................................................... 49 Ибатова Г.Б. Сӛйлеу тілі жалпы дамымаудың 3-ші деңгейіндегі балалармен жҥргізілетін логопедиалық жҧмыстың ғылыми-теоретикалық негіздері ..... 52 Аутаева А.Н., Бекбаева З.Н. Мҥмкіндігі шектеулі тҧлға әлеуметтенуінің әлеуметтік-психологиялық механизмдері ..................................................... 56 Байдосова Д.Қ. Житс-тің жҧғу кӛздері мен жҧғу жолдарының алдын алуының гигиеналық негіздері ....................................................................... 60
Редакционная коллегия: проф. Кулеша Е.М. (Польша),
д.психол.н., проф. Намазбаева Ж.И., д.п.н.,проф. Мовкебаева З.А., к.психол.н., доцент Аутаева А.Н., к.п.н., доцент Рсалдинова А.К., к.п.н.,ст.преп. Бекбаева З.Н., к.п.н.,ст.преп. Байтурсынова А.А., д.психол.н., проф. Ахтаева Н.С., (КазНУ им.Ал-фараби), к.п.н., ст.преп. Денисова И.А.
(ответ, редактор)
© Казахский национальный педагогический университет имени Абая, 2014 Зарегистрировано в Министерстве культуры и информации Республики Казахстан 8 мая 2009 г. №10107-Ж
Подписано в печать 28.07.2014. Формат 60x84 1/8.
Объем 21,5 уч.-изд.л. Тираж 300 экз. Заказ 160.
050010, г. Алматы, пр. Достык, 13. КазНПУ им. Абая
Издательство «Ҧлағат» Казахского национального педагогического университета имени Абая
Серия «Специальная педагогика», №2(37), 2014 Периодичность - 4 номера в год Выходит с 2001 года.
к.психол.н., доцент., Макина Л.Х. Зам. главного редактора к.психол.н., ст. преп. А.А. Хананян
Казахский национальный педагогический университет имени Абая ВЕСТНИК
ЖӘНЕ ТӘРБИЕЛЕУ ОБУЧЕНИЕ И ВОСПИТАНИЕ ДЕТЕЙ С ОВР 67
Irina Denissova Modern means of organization of correctional-rhythmic upraising of children with sen (special educational needs) .................................
компетенций – новая задача образования детей с тяжелыми множественными психофизическими нарушениями .....................................
процесінің даму ерекшеліктері .......................................................................
білімдерін меңгеру ерекшеліктері ..................................................................
Балалар
ҥйінде тәрбиеленушілердің рухани қҧндылықтарын қалыптастырудағы қажеттілік ............................................. Ибатова Г.Б., Ерманова Г. Жалпы сӛйлеу тілі дамымаған балаларды суаттылыққа ҥйрету кезінде ескерілетін жағдайлар ...................................... Макина Л.Х., Махметова А.А. Жасӛспірім жастағы қимыл-қозғалыс аппаратының зақымдауына ҧшырған балалардың тҧлғааралық қарым-қатынасы ..............................................................................................
.72 64
.76
79 82
86
Қазакстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Білім және ғылым саласындағы бақылау Комитеті алқасынын (2008 жылғы 23 сәуірдегі №6) шешімі негізінде Абай атындағы КазҦПУ-дың Хабаршысы, «Арнайы педагогика» сериясы педагогика ғылымдары бойынша диссертациялардың негізгі ғылыми нәтижелерін жариялайтын басылымдар Тізбесіне енгізілген.
На основании решения коллегии Комитета по контролю в сфере образования и науки Министерства образован ии и науки Республики Казахстан (№6 от 23 апреля 2008 г.) Вестник КазНПУ им.Абая, серия «Специальная педагогика» внесен в перечень изданий для публикации основных научных результатов диссертаций по педагогическим наукам.
Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Специальная педагогика», №2(37) 2014 г.
3 Қҧрметті оқырмандар! Абай атындағы ҚазҦПУ-нің Хабаршы жинағының «Арнайы педагогика» сериясы, арнайы педагогиканың теориясы мен тәжірибесінің ӛзекті мәселелерін қарастыруға бағытталған материалдарды жариялауды жалғастырады. Хабаршының бҧл санында Қазақстанның, Ресейдің арнайы білім беру мекемелерінің мамандарының, жоғары оқу орындарының оқытушыларының, магистраннттардың мақалалары қамтылған. Басылымда қарастырылған рубрикалар аясында тӛмендегідей ӛзекті мәселелер қарастырылды: Дамуында ауытқуы бар балаларды зерттеу; Мҥмкіншілігі шектеулі балаларды оқыту және тәрбиелеу; Мҥмкіншілігі шектеулі балалардың ата-аналарымен жҧмыс ҧйымдастыру; Балалармен психокоррекциялық жҧмыс ҧйымдастыру; Арнайы мектепте оқу ҥрдісін жоспарлау, т.б.
Сіздердің мақалаларыңызды және ҧсыныстарыңызды кҥтеміз. Сіздердің жолдаған мақалаларыңыз Қазақстандағы дефектология ғылымының теориясы мен тәжірибесін дамытуға ықпалын тигізеді деген сенімдеміз.
Вестник КазНПУ имени Абая серия «Специальная педагогика» продолжает публиковать материалы, раскрывающие различные аспекты актуальных проблем специального образования В Сборнике публикуются статьи практических работников- педагогов, психологов, методистов и руководителей специальных и общеобразовательных организаций образования, преподавателей высших учебных заведений, магистрантов Республики Казахстан, России и других государств. В рамках специальных рубрик рассматриваются такие важные направления как: Изучение детей с ограниченными возможностями в развтии (ОВР); Вопросы образования и воспитания детей детей с ОВР; Работа с родителями детей с ОВР; Организация психокоррекционной работы с детьми; Планирование образовательного процесса в специальной школе, и др. Очередной номер Вестника КазНПУ имени Абая серии «Специальная педагогика» посвящен одной из актуальных на современном этапе проблем нашего государства в сфере обучения, воспитания и развития детей - проблеме инклюзивного образования, а именно – включению детей с различными отклонениями в развитии в единый общеобразовательный процесс. В русле данной проблемы представлены материалы Республиканского он-лайн семинара (вебинара) на тему : «Проблемы подготовки педагогических кадров для инклюзивного образования в свете реализации Государственной программы развития образования в РК до 2020г.», с участием преподавателей педагогических вузов, педагогов общеобразовательных школ и детских садов, специальных организаций образования РК. Кроме того, по традиции, публикуются статьи, посвященные вопросам обучения и воспитания детей с ограниченными возможностями развития. Ждем Ваших статей и пожеланий. Надеемся, все Ваши материалы будут способствовать дальнейшему развитию теории и практики дефектологической науки в Республике Казахстан. С уважением главный редактор: к.психол.н. доцент Макина Л.Х.
Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Специальная педагогика», №2(37) 2014 г.
4 Инклюзивті білім берудің мәселелері мен болашағы Проблемы и перспективы инклюзивного образования УДК 378.091:376-056.26
Бекбаева З.Н. – п.ғ.к., аға оқытушы, Абай атындағы ҚазҰПУ
Мақалада инклюзивті білім беру жҥйесінде 5В010500-Дефектология мамандығын даярлау мәселелері қарастырылады. Сонымен қатар инклюзивті білім беруде және оның негізгі қағидаларына талдау жасалып, жалпы білім беретін мектеп әкімшілігі мен мектеп педагогтарының мҥмкіншілігі шектеулі балалардың әлеуметтік, физикалық, эмоционалдық және зият дамуын тәуелсіз қабылдауы, оларға қажетті жағдай жасауы туралы айтылады. Инклюзивті білім беруді ҧйымдастыратын және басқаратын маман бҧл – инклюзивті білім беруді мақсатқа бағытталғын процесс ретінде кӛретін және басқаратын маман. Ӛзінің қызметінде инклюзивті білім беру маманы міндетті тҥрде келесі аспектілерді: экономикалық аспект, қҧқықтық, медициналық, психолого- педагогикалық , әдістемелік және т.б. меңгеруі тиіс. Экономикалық жоспарда аталмыш маман инклюзивті білім беруді жҥзеге асыруға қажетті қаржылық бағытын қарастыруы шарт. Бҧл материалдық-техникалық жабдықтау, қосымша мамандарға ӛтемақы тағайындау, тамақтануы, арнайы қҧралдармен жабдықтау, оқу-әдістемелік жағдай жасау және т.б. Қҧқықтық жоспарда мҥмкіншілігі шектеулі балалардың кҧқтарын қорғау туралы баяндалады. Жҧмыс ата-аналармен және педагогтармен кеңес беру және қҧқықтық сатысын атқару мақсатында жҥргізіледі.
тҧлға, Саламандық декларация, ҚР Білім туралы заңы.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 2014ж. 17 қаңтарындағы «Қазақстандық жол –2050: Ортақ мақсат, ортақ мҥдде, ортақ болашақ» атты Қазақстан халқына Жолдауында: «Ҧлт денсаулығы –біздің жетістікті болашағымыздың негізі», деп ерекше кӛрсетілген. Сонымен қатар, білім беру саласындағы басымдықтарды аша келе, «жоғары оқу орындар білім беру жҧмысымен ғана шектелмеулері керек» [1], деп айтылған. Болып жатқан әлеуметтік-экономикалық ӛзгерістер қазіргі адамның психикасына және оның бейімдік қабілеттеріне жоғары талаптар қояды. Инклюзивті білім беру – бҧл жалпы білім беру процесінің дамуы. Ол барлық балалардың білім алуына қолжетімділік пен мҥмкіншілігі шектеулі балаладың білім алуына жол ашу. 1994 жылы қол қойылған Саламандық дикларация, 92 мемлекеттік және 25 халықаралық ҧйымның 300 астам ӛкілдері инклюзивті білім беруді жалпы мектепке енгізу мҥмкіндігі шектеулі балаларды оқшаулаумен кҥресу әдістерінің бірден бір жолы, ол мектеп қоғамының жылы қарым-қатынасқа бейімделуін, барлығына қолайлы және жалпы білім беру жағдайын ҧйымдастыруды белгілейді. Инклюзивті білім беру мен оның негізгі қағидалары, жалпы білім беретін мектеп әкімшілігі мен мектеп педагогтарының мҥмкіншілігі шектеулі балалардың әлеуметтік, физикалық, эмоционалдық және зият дамуын тәуелсіз қабылдап, оларға қажетті жағдай жасауды талап етеді. Дегенмен, мектеп әкімшілігі мен педагогтар алдында мынандай мәселелер туындайды: мамандар мен педагогтардың ауыртпалықты ҥлестірудегі таңдау; білім беру кеңістігін ҧйымдастыру; сыныпта психологиялық ахуалды ҧйымдастыру; сыныпта ықпалдастық пен әрекеттестікті ҧйымдастыру; ата-анамен жҥргізілетін жҧмыс; мҥмкіншілігі шектеулі балалардың жҧмысын бағалау және т.б. Айта кететін жайт, инклюзивті білім беру субъектісіндегі балық сҧрақтар тізбегі толық қарастырылмаған. 5В010500-Дефектология мамандығының жалпыға міндетті білім беру стандартында (ГОСО РК 6.08.061-2010) кәсіби қызметтік бакалавр дайындау, толыққанды әлеуметтік, интеграциялық және мҥмкіншілігі шектеулі балалардың жеке дамуына бағытталған жалпы білім беру және арнайы (коррекциялық) оқытуды ҧйымдастыру болып табылады.
Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Специальная педагогика», №2(37) 2014 г.
5 Қазіргі уақытта, жалпы мәдени, кәсіптік орнын толтыру және т.б талап ету, бҥгінгі дефектолог маманы психология-педагогика аумағында мҥмкіншілігі шектеулі балаларды коррекциялық инклюзивті білім беруге жетелеуге дайын болуы қажет. «Білім беру» туралы ҚР заңы; Жалпы адамзаттық қҧқық (1948); БҦҦ зияты зақымдалған тҧлғалардың қҧқығы туралы декларациясы (1971); БҦҦ мҥгедектердің қҧқықтарын қорғау туралы декларациясы (1975); Әлемдік мҥгедектерге қарым-қатынас бағдарламасы (1989); Әлемдік жалпыға білім беру декларациясы (Джомтьен 1990); БҦҦ мҥмкіншілігі шектеулі жандардың теңдігі туралы стандартты ережелері (1993); Саламандық ерекше мҧқтаждықтары бар жандардың білім алу процесінде саяси және тәжірбиелік қағидалар декларациясы (1994); БҦҦ мҥгедектер қҧқығы туралы конвенциясы (2006), Республикалық және халықаралық нормативтік қҧжаттар бірінші кезекте мҥмкіншілігі шектеулі жандардың білім алу қҧқықтарын қарастырады. Жалпы білім беретін мектептерде инклюзивті білім беруді басқару мен ҧйымдастыру және осы аймақта арнайы мамандар әзірлеу сҧрақтары қҧқықтық қҧжаттарда бейнеленбеген. Жалпы мектептерде инклюзивті білім беруді енгізу процесі, бҧл кӛп қырлы процесс, ол әртҥрлі экономикалық, қҧқықтық, медициналық, педагогикалық, психологиялық, әдістемелік және ғылыми бағытты ӛзіне қосады. Осы тҧрғыда инклюзивті процесті қарастыруды мҧғалім де, педагог-психолог та, мектеп директоры да қарастыра алмайды. Олардың әр қайсысының ӛзіндік компоненттері бар. Кәсіби компенсацияны мҥмкіншілігі шектеулі балаларды психолого-педагогика аумағында жҥзеге асыру тек ӛзінің «жауапкершілік аймағы» жағдайында ғана мҥмкін. Аталған мәселені шешудің бір жолы ретінді педагогикалық кадрлардың клавиикациясын кӛтеру және дамыту қажет. Сонымен қатар инклюзивті білім беруде кәсіби дефектологты дайындау мазмҧмнының қажеттілігі маңызды болып табылады. Инклюзивті білім беруді ҧйымдастыратын және басқаратын маман бҧл – инклюзивті білім беруді мақсатқа бағытталғын процесс ретінде кӛретін және басқаратын маман. Ӛзінің қызметінде инклюзивті білім беру маманы міндетті тҥрде келесі аспектілерді: экономикалық аспект, қҧқықтық, медициналық, психолого- педагогикалық , әдістемелік және т.б. меңгеруі тиіс. Экономикалық жоспарда аталмыш маман инклюзивті білім беруді жҥзеге асыруға қажетті қаржылық бағытын қарастыруы шарт. Бҧл материалдық-техникалық жабдықтау, қосымша мамандарға ӛтемақы тағайындау, тамақтануы, арнайы қҧралдармен жабдықтау, оқу-әдістемелік жағдай жасау және т.б. Қҧқықтық жоспарда мҥмкіншілігі шектеулі балалардың кҧқтарын қорғау туралы баяндалады. Жҧмыс ата-аналармен және педагогтармен кеңес беру және қҧқықтық сатысын атқару мақсатында жҥргізіледі. Медициналық аспект – мамандардың денсаулық сақтау аймағында (психоневролг, окулист, отоларингог, сурдолг, физиотерапев, терапев, реабилитолг және т.б.) әрекеттесік орнатуды талап етуімен айқындалады. Мҥмкіншілігі шектеулі оқушылардың жалғаспалы ауыртпалығы бар екенін және ол мектеп медбикесімен тығыз қарым-қатынаста жҥретінін жоққа шығаруға болмайды. Балалар, бірге оқитын сыныптастарымен «не болады және не болмайды» жағдайларын жақсы білуі тиіс, олардың «ерекше кҥтімді қажет ететінін», егер олар ӛздерін нашар сезінсе, не істеу керектігін жақсы білулері қажет. Есте сақтайтын жайт, мҥмкіншілігі шектеулі балалар соңғы қҧрылған топ, бҥгінде оларға сыныпқа байланыты жіктеуде арнайы классификация қҧрылмаған. Сонымен қатар біріктіру топтары процесінің ӛзі ашық болып қалуда, айталық, Италияда инклюзивті қҧрылымда сынып критерилері нақты анықталған: сынып оқушылар саны 20, максималды дамуында ауытқуы бар бала саны 2. Біздің мектеп жағдайына аталмыш кӛрсеткіштер сай келе бермейді. Инклюзивті енгізу психологиялық қолдау мен ҥрдіске қатысатындарды: балалар, ата-аналар, сынып жетекшісі, пән мҧғалімдері және т.б. бағдарлау. Соңғы он жылдықта ғалымдар балалар мен жасӛспірімдерді, сонымен қатар мҥмкіншілігі шектеулі балалардың қоғамдық сҧрақтарын белсенді зерттеуде. Дегенмен дамына бҧзылысы бар балалардың жалпы білім берудегі қоғамдасуы туралы әлі айқындалмады. Мектеп қоғамына «ерекше баланы» қосу, біріншіден қалыпты баланың ӛзіне қарапайым мәселе емес. Жаңа ортаға баланы енгізу баланы жаңа талаптарға, жаңа жағдайларға итермелейді, ол баланың психологиялық және әлеуметтік денсаулығына әсер етпей қоймайды. Осылайша, бала кҥйзеліс жағдайына тҥседі және осы кезде балаға және оның ата-анасына кешенді психолого- педагогикалық кеңес қажет. Кӛп жылдан бері ӛздерінің кәсіби қызметінде оқытушылар оқушыларының сәтті жемістерін кӛріп, ӛздерінің шеберлігін кӛресетіп келеді. Сыныпқа ерекше мҥмкіншілігі жоқ оқушының кіріктіруі педагогтың ӛзіне де кері әсер етуі мҥмкін. Жалпы білім беретін мектеп педагогтары кӛп жылдан бері қалыпты
Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Специальная педагогика», №2(37) 2014 г.
6 балаларға білім беріп келеді, сондықтан ол мҥмкіншілігі шектеулі балалардың психолого–педагогикалық және физиологиялық ерекшеліктерін біле бермейді. Аталмыш мәселені шешу ҥшін педагог жалпы мектепте білім алатын мҥмкіншілігі шектеулі оқушының ӛзіндік және халықаралық қҧқықтық қҧжаттарымен толық танысуы қажет. Бҧл орайда педагогты жемісті нәтиже кӛрсетіп жҥрген халықаралық серіктестердің тәжірбиесімен таныстырусыз, психологиялық, педагогикалық қолдаусыз жҥзеге аспайды. Сонымен қатар балаларға деген эмпатия, толеранттық, пазитивті бағыт сапаларын дамытуға кӛмектесу де қажет. Сондай-ақ психологиялық кӛмекке дамуында бҧзылысы жоқ қалыпты балалар мен олардың ата- аналары да мҧқтаж, себебі инклюзивті білім беруге кӛп қарсылық білдіретін тараптың бірі – солар болып саналады. Ата-аналар ӛз балаларының физикалық және психикалық дамуында бҧзылыстары бар балалармен бірге оқуын қҧптамайды. Тек мҥмкіншілігі шектеулі балаларды оқыту процесі ғана ашық кҥйде қалады. Біріншіден, оқу жоспарына ӛзгерістер енгізу қажет, екіншіден бағдарламалық-әдістеме қҧрастыру, ҥшіншіден жҧмыс формасын педагог қалыпты және бҧзылыстың әртҥріндегі балаларға қолдана білуі және т.б. Ерекше назарды маман мен медбикенің жҧмысын есепке ала отырып сабақ кестесіне аудару қажет. Сабақты ҧйымдастыру дәстҥрлі ықпалды талап етеді, балалар материялды меңгеру ҥшін әрбір балаға қалыпты және дамуында бҧзылысы бар балаға да ықпал жасалуы тиіс. Ең негізгі қажеттілік алған білімдерін бағалау. Бҧл жерде қалыпты бала мен мҥмкіншілігі шектеулі бала білімін бағалауда кӛрсеткіштерді анықтап алу қажет. Дамуында бҧзылысы бар балалардың кӛп бӛлігі шығармашылыққа белсенді болып келеді. Педагог баланың жеткен жетістіктерін ескере отырып, жаңа білім беру стандартына сай баламен сабақтан тыс уақытта кӛп уақытын жҧмысайды. Қосымша білім беру мекемелерімен тығыз қарым-қатынаста болу балаға қиындық туғызбайды. онымен қатар инклюзивті білім беру әрдайын бақылауды талап етеді. Егер мҥмкіндігі шектеулі бала қҧптарлық нәтиже бермесе, бала дамуына сай әдістер мен ықпалдар қарастырылып, жеке бағдарлама жасалуы керек. Бҧл орайда АҚШ жеткілікті жоспарлы нәтиже кӛрсетуде, мысалы баланың білім алуына жеке жоспар қҧрылымы мен мазмҧнын Миннесота штатында арнайы білім беру жоспары заңды тҥрде бекітілген. Аталған заңға сәйкес жеке бағдарлама жазбаша тҥрде қҧрылып, кӛшірмесі ата-анаға беріледі. Жеке бағдарламаға бір жылдық мақсат пен оқу процесінде балаға берілген әрбір тапсырманың қысқа мерзімдік міндеттері кіріктіріледі. Бағадарлама баланың жасерекшелігіне, оның мҥмкіндіктерін ескере отырып және оның жҥйелі дамуына арналып әзірленеді. Егер баланың мінез- қҧлқында ерекшелік болса, бағдарламаға ол да кіргізіледі. Егер ата-ана жоспарды қолдаса, ол ӛз кҥшіне енеді. Ата-ананың келісімінсіз жоспар іске аспайды. Егер ата-аналар жеке жоспардың талаптарын мақҧлдамай, оған ӛзгерту енгізгісі келсе, мектеп ҧжымымен ортақ келісімге келуіне болады. Ата-аналар баланың бағаларының тізімінің кӛшірмесін ала алады, егер қойылған бағаға келіспеген жағдайда жеке сараптамаға беруіне болады. Сараптама тек баланың туындаған мәселерін ғана емес, сонымен қатар потенциалдық мҥмкіндіктерін де анықтайды. Егер қҧрастырылған бағдарлама оң нәтиже бермесе, педагог жаңа әдістерді қолданады. Ата-ана бағдарлама қҧрылғаннан кейін онымен 10 кҥн кӛлемінде танысуға қҧқылы, ата-ана бағдарламамен танысып, оны қҧптағаннан кейін шешім қабылданады. Бала ҥлгерімін ата- ана бір жылда бір рет ғана емес, ӛзі қалаған уақытында кӛре алады. Инклюзивті білім беру процесі тігінен және кӛлденеңінен басқаруды қажет етеді. Қазіргі уақытта бҧл процесті ҧйымдастыратын, басқаратын, сонымен қатар аталмыш процесті бақылайтын мамандар ӛте аз, тіпті мҥлдем жоқ. Инклюзивті білім беру процесіне қатысаты мамандар бір мақсатта тізілген шынжыр тәрізді әрекеттестік және функционалды жҥйелі: педагогикалық талдау, мақсаттылық және жоспарлау, ҧйымдастыру, бақылау, орнықтыру және тізбектеу болуы тиіс. Жаңа оқу процесіне сапалы ӛту ҧзақ әрі кҥрделі ҥрдіс. Жаңа инклюзивті білім беру процесіне ӛту жаңа дамуды талап етеді және оның жауаптарынан гӛрі сҧрақтары басым. Аталған жағдайды бәсеңдету тек «инклюзивті білім беруді ҧйымдастыру мен басқару» кескіні арқылы ӛзіне экономикалық және қҧқықтық модульді қосатын және инклюзивті білім туралы ҧшқыр ойлы магистрларды дайындау арқылы жҥзеге асады. 1. Н.Ә.Назарбаевтың 2014ж. 17 қаңтарындағы «Қазақстандық жол –2050: Ортақ мақсат, ортақ мҥдде, ортақ болашақ» атты Қазақстан халқына Жолдауы
2. Борисова Н.В., Прушинский С.А. Инклюзивное обр.: право, принципы, практика. М.: 2009 г. С. 7-8. 3. Верещагина Е.А. Социально – профессиональные и ценностные ориентации педагогов общеобразовательных школ в условиях модернизации социального института образования. Вестник Адыгейского государственного университета. Серия: «Социология», 2011 г. Выпуск 2. URL: http://www.vestnik.adygnet.ru// 4. Государственным общеобязательным стандартом образования РК специальности 5В010500 - Дефектология ГОСО РК 6.08.061-2010
Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Специальная педагогика», №2(37) 2014 г.
7 жүктеу/скачать 1,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|