Экспанциондық ақша-несие саясаты

Соңғы жылдардағы ақша-несие саясатының басты көздеген бағыты: инфляцияны төмендету және теңгені тұрақтылығын қамтамасыз ету. Бұл мақсатқа жетуде Ұлттық Банк қатаң ақша-несие саясатын жүргізуде.

Қазақстан Ұлттық Банкі мемлекеттің ақша-несие саясатын (бұдан әрі — АНС) жүргізуші болып табылады. Нақтырақ айтсақ ақша-несие саясатының бағдарламасын және қайта қаржыландыру мөлшерлемесін ҚҰБ Басқармасы анықтайды, ал Директорлар кеңесі оны жүргізеді және өзге ресми мөлшерлемелерді белгілейді. Сонымен қатар АНС-ның жүзеге асырылуына ҚҰБ-нің ақша-несие саясаты жөніндегі Техникалық комитеті тікелей жауап береді. Техникалық комитет әр апта сайын АНС-на байланысты мәжіліс өткізеді және ұсыныстар жасайды. Оның құрамы 13 мүшеден: басшы, екі орынбасары, төрт департамент директорлары, төрт басқарма бастықтары, Төрағаның кеңесшісі және Қаржылық қадағалау агенттігінен бір өкіл кіреді.

АНС-ның мақсаты — инфляцияны төмендету және теңгені тұрақтылығын қамтамасыз ету. 2004 жылдан бастап, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қолданып отырған ақша-несие саясатының құралдары екі топқа бөлінеді. Тікелей құралдар (несие бағасы мен немесе сомасына тікелей бақылауға арналған):

• 
  несиенің бағасын (Р — сыйақы мөлшерлемесін) не санын (Q) белгілеу немесе шектеу;
  
• 
  коммерциялық банктердің балансына қатысты несиелік лимиттер белгілеу.
  

• 
  ашық нарықтағы операциялар;
  
• 
  міндетті резервтік талаптар;
  
• 
  несиелеуге және вексельдерді қайта есепке алуға байланысты операциялар.
  

Ұлттық Банк өзінің жүргізетін операциялары бойынша мынадай ресми сыйақы мөлшерлемелерді белгілейді:

• 
  ресми қайта қаржыландыру мөлшерлемесі;
  
• 
  ресми есептік (дисконттық) мөлшерлеме;
  
• 
  РЕПО және кері РЕПО операциялары бойынша сыйақы мөлшерлемесі;
  
• 
  «овернайт» займдары бойынша сыйақы мөлшерлемесі;
  
• 
  овер драфт займдар бойынша сыйақы мөлшерлемесі.
  
• 
  банктерден тарайтын депозиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесі.