Астана, 2015 КƏсіби қазақ тілі
жүктеу/скачать 3,93 Mb. Pdf көрінісі
|
Журналистика казак тил
| Кәсіби қазақ тілі
Туынды сөздер (Производные слова) Түбір сөзге жұрнақ қосылу арқылы жасалған сөзді туынды сөз дейміз. Мысалы: Ән+ші, оқу+лық, жұмыс+шы, дос+тық, сый+лық, та- лап+кер, қызмет+кер. Есім сөзден зат есім тудыратын жұрнақтар: 1. -шы, -ші: жазушы (писатель), аудармашы (переводчик), тілші (корреспондент). 2. -шылық, -шілік: адамшылық (человечность), адамгершілік (гуманность). 3. -лас, -лес, -дас, -дес, -тас, -тес: замандас (современник), құр- дас (ровестник), жерлес (земляк), сыныптас (одноклассник). 4. -лық, -лік, -дық, -дік, -тық, -тік: шеберлік (мастерство), орын- дық (табуретка, стул), достық (дружба), өсімдік (растение). 5. -хана: асхана (столовая), дәріхана (аптека), емхана (поликли- ника), перзентхана (роддом, родильный дом). Етістіктен зат есім жасайтын жұрнақтар: 1. -м, -ым, -ім: төзім (выдержка), ұғым (понятие), қысым (дав- ление). 2. -ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе: көрме, сүзбе, кеспе. 3. -қы, -кі, -ғы, -гі: шалғы (коса), бұрғы (сверло, дрель). 4. -с, -ыс, -іс: жеңіс (победа), талас (спор), айтыс (дискуссия), жүріс (ходьба, ход). 5. -қ, -к, -ық, -ік, -ақ, -ек: сұрақ (вопрос), қонақ (гость), тарақ (расческа), күрек (лопата), тілек (пожелание). 6. -ыш, -іш: қуаныш (радость), өкініш (сожаление), сүйініш (вос- торг). 7. -н, -ын, -ін: жуын (умойся), түйін (завязь). 8. -у: сабау (бить), жамау (заплата), көсеу (кочерга). 9. -ынды, -інді: шайынды (помои, ополоски), үйінді (глыба, на- нос). 10. -ғыш, -гіш, -қыш, -кіш: басқыш (ступенька), сүзгіш (фильтр), сыпырғыш (веник), білгіш (знаток). |