Атеросклероз ауруы кезіндегі мейіргерлік үрдісті ұйымдастыру
Орындаған: Үсен Балерке
Тексерген: Калыбекова А.А
Атеросклероз (atherosclerosіs; гр. athrа — ботқа және sklrsіs — қатаю) — қан тамырларының ішкі бетіне холестериннің сіңіп, жиналып, түйін тәрізді шоғырланып қалуы.
Этиологиясы
Гиперхолестеринемия
Липопротеидтердің басым болуы
Артериялық гипертензия
Этиологиясы
Темекі шегу
Гиподинамия
Семіздік
Атеросклероздың асқынуы
Органды немесе оның бөлігін қанмен қанықтырудың созылмалы жеткіліксіздігі ишемияларға әкеледі, гипоксия, дистрофиялық және атрофиялық өзгерістер, дәнекер тіннің өсуі және шағын склероздың дамуы.
Науқас шағымдары
Буындардың ауыруы
Әлсіздік
Иықтың, қолдың, мойынның ауырсынуы
Төсартының күйдіріп, батып ауыруы
Тамаққа тәбеті болмауы
Патогенезі
Атеросклерозда жоғарыда айтылған себептердің әсерінен тамырдың ішкі қабаты-интимаға зақым келеді. Эндотелий клеткалары жойылады. Қанның құрамындағы май тамшылары интимаға өтеді. Макрофагтар интимаға өтіп, май тамшыларын жояды. Макрофагтар өледі. Орнына көпіршікті клеткалар пайда болады. Май тамшылары бірігіп, көлшік түзеді. Тамырдың ішкі қабатынан көтеріледі ішке қарай өсе бастайды. Бірыңғай салалы бұлшықет клеткалары миграцияға ұшырайды. Интимаға өтіп,сыртынан атеросклероздың бляшкалары жабады. Атеросклероздың бляшкалары кальций тұзының тұрақтануымен сипатталады, яғни кальций тұзы жиналады. Сол себеgті де қатаяды.
Клиникалық көрінісі
Атеросклероздың клиникалық симптомдары зақымдалған артериялардың түріне байланысты. Коронарлық тамырлардың атеросклерозының көрінісі — бұл стенокардия, миокард инфарктісі және кардиосклероз, жүрек жеткіліксіздігінің кезеңдерін тұрақты көрсетеді.
Бүйрек артерияларының атеросклерозы реноваскулярлық симптоматикалық артериялық гипертензияның дамуына әкеледі. Эритроциттер зәрде анықталады, белок, цилиндрлер. Артериялардың бір жақты атеросклеротикалық зақымдалуы кезінде гипертонияның баяу прогрессиясы байқалады, несептің тұрақты өзгеруімен және артериалдық қысымның жоғары деңгейімен бірге жүреді. Бүйрек артерияларының екі жақты зақымдануы қатерлі артериялық гипертензияны тудырады.
Ми қан тамырларының атеросклерозы жадты азайтады, ақыл-ой мен физикалық өнімділік, ұйқының бұзылуы. Ми қан тамырларының атеросклерозы кезінде науқастың мінез-құлқы мен психикасы өзгереді. Ми қан тамырларының өткір бұзылуымен ми артерияларының атеросклерозы күрделі болуы мүмкін, тромбоз, қан кету.
Атеросклероздың диагностикасы
Қандағы холестерин концентрациясын анықтау және қанның липидтік балансын анықтау
Науқасты жалпы қарау: барлық артерияларды пальпациялау; аорта, сыртқы мықын артериялары және т,б
Кеуде қуысы мүшелерін рентгенологиялық зерттеу,
Жүрек және ішперде қуысы мүшелерін және ішперде артындағы кеңістікті ультрадыбыстық зерттеу;
Ангиография
ЭКГ
МРТ
Атеросклерозды емдеу Емінің басты тәсілі — диетотерапия.
Майлардын мөлшерін азайту.
Гиперлипидемияның дамуына септігін тигізетін қаныққан май қышқылдарының мөлшерін күрт азайту (мал етінің майын, сары майды, қаймақты, жұмыртқаны).
Қанықпаған май қышқылдарына бай тағамдарды кеңінен тұтыну.
Клетчаткаға бай және күрделі көмірсулары мол (көкөніс, жеміс) тағамдарды молынан тұтыну.
Тағам дайындағанда сары майдың орнына өсімдік майын тұтыну.
Холестеринге бай тағамдарды күрт азайту.
Ас тұзының тәуліктік мөлшерін 3-5 г дейін шектеу.
Атеросклерозды дәрілік препараттармен емдеу
Никотин қышқылы және оның туындылары – қандағы триглицеридтер мен холестериннің мөлшерін тиімді азайтады, липопротеиннің жоғары тығыздығын арттырады
Фибраттар (clofibrate) — дене майларындағы синтезді азайтады.
Есірткі тобының статиндері (lovastatin, симвастатин, правастатин) – холестеринді төмендету үшін ең тиімді, т. к. оның ағзасындағы өнімін азайтады.
Атеросклероздың алдын-алу
Атеросклероздың алдын алу үшін темекі шегуді тоқтату керек
стресс факторын алып тастау
аз май және төмен холестерол тағамдарына ауысу
жүйелі дене белсенділігі
салмақты қалыпқа келтіру
|
