Негізгі физикалық тұрақтылар
Жарықтың вакуумдағы жылдамдығы
|
c = 2,998·108 м/с
|
Гравитациялық тұрақтысы
|
G = 6,672·10–11 Н·м2/кг2
|
Авогадро тұрақтысы
|
NA = 6,022·1023 моль–1
|
Универсал газ тұрақтысы
|
R = 8,314 Дж/моль·К
|
Больцман тұрақтысы
|
k = 1,380·10–23 Дж/К
|
Массаның атомдық бірлігі
|
1 а. е. м. = 1,660·10–27 кг
|
Идеал газдың 1 моль көлемі (Т0 = 273,15 К(0°С), p0 = 1 атм = 1,013·105 Па)
|
V0 = 2,241·10–2 м3/моль
|
Атмосфералық қысым
|
p0 = 101 325 Па
|
Еркін түсу үдеуі
|
g = 9,80665 м/с2
|
Элементар заряды (электрон заряды)
|
e = 1,602·10–19 Кл
|
Фарадей тұрақтысы
|
F = NA · e = 9,648·104 Кл/моль
|
Электрон массасы
|
mc = 9,109534·10–31 кг
|
Электрон зарядының оның массасына қатынасы
|
e / me = 1,759·1011 Кл/кг
|
Протон массасы
|
mp = 1,6726485·10–27 кг
|
Нейтрон массасы
|
mn = 1,6749543·10–27 кг
|
Электронның тыныштық массасы
|
mec2 = 0,5110034 МэВ
|
Протонның тыныштық массасы
|
mpc2 = 938,2796 МэВ
|
Нейтронның тыныштық массасы
|
mnc2 = 939,5731 МэВ
|
Стефан-Больцман тұрақтысы
|
σ = 5,670·10–8 Вт/м2·К4
|
Вин тұрақтысы
|
b = λmaxT = 2,89782·10–3 м·К
|
Ридберг тұрақтысы
|
R∞ = μ02mec3e4/(8h3) =
= 1,097373143·107 м–1
|
Планк тұрақтысы
|
h = 6,626176·10–34 Дж·с
ħ = h/2π = 1,054·10–34 Дж·с
|
Электр тұрақтысы
|
ε0 = 0,885·10–11 Ф/м
|
Магнит тұрақтысы
|
μ0 = 1,257·10–6 Гн/м
|
Бор радиусы
|
rБ = 0,529·10–10 м
|
Электронның классикалық радиусы
|
re = 2,82·10–15 м
|
Электронның комптондық толқын ұзындығы
|
Λ = h/(mec) = 2,4263089·10–12 м
|
1 м.а.б.-не сәйкесті энергия
|
931,5016 МэВ
|
Сутегі 1H атомының массасы
|
1,07825036 а. е. м.
|
Дейтерий 2H атомының массасы
|
2,014101795 а. е. м.
|
Гелий-4 4He атомының массасы
|
4,002603267 а. е. м.
|
Электронвольт
|
1 эВ = 1,602·10–19 Дж
|
1 эВ лайықты температура
|
11606 К
|
Кесте 2
Кейбір заттардың тығыздығы
Зат
|
Тығыздық,
г/см3
|
Зат
|
Тығыздық,
г/см3
|
Алюминий
|
2,70
|
Мыс
|
8,9
|
Бериллий
|
1,83
|
Никель
|
8,9
|
Бетон
|
3,2 – 2,35
|
Қорғасын
|
11,3
|
Ауа
|
0,001293
|
Куміс
|
10,5
|
Вольфрам
|
19,3
|
Шыны
|
2,4 – 2,6
|
Графит
|
2,3
|
Торий
|
11,3
|
Дюралюмин
|
2,79
|
Уран
|
18,7
|
Темір (таза)
|
7,87
|
Хром
|
7,1
|
Кадмий
|
8,64
|
Шойын
|
7,2
|
Кобальт
|
8,6
|
|
|
Кесте 3
Неон спектрінің сызықтарының кейбір толқын ұзындықтары
№ р/р
|
Сызықтар түсімен орналасуы
|
Салыстырмалылық жарықтық
|
Толқын ұзындығы, ммк
|
1
|
Ашыққызыл
|
10
|
640,2
|
2
|
Қызыл-қызғылт, екі жақын сызықтың сол жағы
|
10
|
614,3
|
3
|
Қызғылт сары, алғашқы белгілісі солға қарай 4-ші
|
5
|
594,5
|
4
|
Сары
|
20
|
585,2
|
5
|
Акшылжасыл, алғашқы белгілісі оңға қарай 4-ші
|
4
|
476,0
|
6
|
Жасыл, басты желілердің сол екі жалғызы
|
6
|
540,0
|
7
|
Екі жалғыз басты желілердің оң жасылы
|
8
|
533,01)
|
8
|
оң жақтағы жасылдың бес теңқашықтағы желілері
|
5
|
503,1
|
9
|
Жалғыз көк-жасылды
|
8
|
484,9
|
1) Бұл желі екі жақты (дублет). Мұнда екі компоненттің толқын ұзындықтарының орташа мәні берілген
|
Кесте 4
Иондаушы сәулердің туынды шамаларының бірліктері
Шамалардың атауы
|
Бірліктер
|
Анықтамасы
иондаушы сәулеленудің сіңірілген мөлшері
|
Атаулары
|
Белгісі
|
Халықаралық
|
дәстүрлі
|
Сәулеленудің жұтылу мөлшері
|
Грэй
|
Gy
|
Гр
|
Салмағы 1 кг сәулелену кезінде берілген энергиясы кез-келген иондаушы сәулеленудің 1 Дж жұтылған грэй мөлшеріне тең
|
Жұтылған сәулеленудің мөлшер қуаты
(сәулеленудің мөлшер куаты)
|
Грэй секундысына
|
G
y/s
|
Гр/с
|
Грэй секундына жұтылған мөлшердегі сәулеленудің қуатына тең, сондықтанда 1 с уақытта сәулеленген зат 1 Дж/кг сәулелену мөлшерін жұтады
|
Радиоактивтік көздегі нуклидтің белсенділігі
|
Беккерель
|
Bq
|
Бк
|
Беккерель нуклидттің белсенділігіне тең, осыдан 1 с уақытында бір ыдырау акты өтеді
|
Кесте 5
Кейбір радиоактивті изотоптардың гамма-тұрақтылары
Элемент
|
Изотоп
|
Толық
гамма-тұрақтысы, р·см2/(ч·мккюри)
|
Элемент
|
Изотоп
|
Толық
гамма-тұрақтысы, р·см2/(ч·мккюри)
|
Аргон
|
18Ar41
|
6,56
|
Криптон
|
36Kr85
|
3,16
|
Бром
|
35Br82
|
14,79
|
Мыс
|
29Cu64
|
0,1
|
Темір
|
26Fe59
|
6,25
|
Мышьяк
|
33As76
|
2,39
|
Алтын
|
79Au198
|
2,38
|
Натрий
|
11Na24
|
18,3
|
Иридий
|
77Ir192
|
4,97
|
Радий
|
88Ra226
|
9,53
|
Йод
|
53I131
|
2,23
|
Сурьма
|
51Sb122
|
2,64
|
Калий
|
19K40
|
0,86
|
Хлор
|
17Cl38
|
7,13
|
Калий
|
19K42
|
1,40
|
Цезий
|
55Cs134
|
9,88
|
Кобальт
|
27Co60
|
13,20
|
Цинк
|
30Zn65
|
2,73
|
Кесте 6
Сызықтық әлсіз коэффициенттері μ (см–1) γ-сәулесінің тар шоғырыны
Сәулелену энергиясы, МэВ
|
Қорғасын
|
Темір
|
Мыс
|
Алюминий
|
Бетон
|
Су
|
0,1
|
60
|
2,82
|
3,94
|
0,444
|
0,378
|
0,171
|
0,2
|
11,8
|
1,13
|
1,40
|
0,323
|
0,275
|
0,137
|
0,3
|
4,76
|
0,85
|
0,95
|
0,278
|
0,236
|
0,119
|
0,4
|
2,51
|
0,73
|
0,824
|
0,251
|
0,214
|
0,106
|
0,5
|
1,72
|
0,66
|
0,732
|
0,228
|
0,194
|
0,0967
|
1,0
|
0,79
|
0,47
|
0,522
|
0,166
|
0,141
|
0,0706
|
1,5
|
0,58
|
0,38
|
0,426
|
0,137
|
0,116
|
0,0576
|
2,0
|
0,51
|
0,33
|
0,371
|
0,117
|
0,100
|
0,0493
|
5,0
|
0,49
|
0,25
|
0,282
|
0,075
|
0,064
|
0,0302
|
Заттын тығыздығы, г/см3
|
11,34
|
7,89
|
8,9
|
2,7
|
2,3
|
1,0
|
Кесте 7
Газдың бірмерзімді ионизация энергиясы (молекулаға)
Газ
|
W, эВ
|
Азот
|
17
|
Сутегі
|
16
|
Гелий
|
24,5
|
Оттегі
|
15,5
|
Неон
|
21,5
|
Кесте 8
Ауадағы альфа-бөлшектердің орташа жүру жолы (см) олардың энергиясына байланысты
(15° C және қысымы 760 мм сн. бағ.)
Энергия Eα, МэВ
|
,0
|
,1
|
,2
|
,3
|
,4
|
,5
|
,6
|
,7
|
,8
|
,9
|
3
|
1,670
|
1,747
|
1,826
|
1,906
|
1,987
|
2,071
|
2,156
|
2,243
|
2,331
|
2,421
|
4
|
2,512
|
2,605
|
2,700
|
2,797
|
2,895
|
2,994
|
3,095
|
3,198
|
3,302
|
3,406
|
5
|
3,514
|
3,622
|
3,732
|
3,844
|
3,956
|
4,070
|
4,184
|
4,300
|
4,418
|
4,537
|
6
|
4,658
|
4,780
|
4,903
|
5,028
|
5,145
|
5,282
|
5,412
|
5,543
|
5,675
|
5,808
|
Кесте 9
Ауадағы және алюминийдегі бета-бөлшектін энергияға тәуелді орташа жолы
Энергия Eβ, МэВ
|
Ауа, см
|
Алюминий, мм
|
0,01
|
0,13
|
0,0006
|
0,05
|
2,91
|
0,0144
|
0,10
|
10,1
|
0,0500
|
0,5
|
119
|
0,593
|
1,0
|
306
|
1,52
|
3,0
|
1100
|
5,50
|
5,0
|
1900
|
9,42
|
6,0
|
2300
|
11,4
|
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
1. Абдулаев Ж. «Физика курсы». – Алматы: «Білім», 1994.
2. Авотин Ю.П. Практикум по радиоактивности. Учеб. Пособие.-М.: «Высшая школа», 1974.-134с., с ил.
3. Агапов Б.Т. , Максютин Г.В., Островерхов П.И. Лабораторный практикум по физике: Учеб. пособие. – М.: Высш. шк., 1982. – 335 с., ил.
4. В.Акоста, Кован, Б.Грэм. Основы современной физики. М.: Просвещение, 1981.
5. Б.Ф.Алексеев. Лабараторный практикум по физике.- М., Высшая школа, 1988.
6. Детлаф А.А., Яворский Б.М. Курс физики: Учеб. пособие для втузов/А.А. Детлаф, Б.М. Яворский. – 4-е изд., испр. – М.: Высшая школа, 2002. (Гл. 45).
7. В.И.Иверова. Физический практикум. Электричество и оптика.М.: Наука, 1968.
8. А.В.Корнев, Г.В.Рублев, А.Н.Куценко. Практикум по физике.
9. Ливенцев Н.М. Курс физики. – М.: Высш. шк., 1978. – 366 с., ил.
10. Лабораторные занятия по физике: Учебное пособие /Под ред. Гольдина Л.Л. – М.: Наука. Главная редакция физико-математической литературы, 1983.–704 с
11. Лабoраторный практикум по физике под ред. К.А.Барсуков и Ю.И.Уханова.- М., Высшая школа, 1988.
12. О.С. Нұрсұлтанов Атомдық физика: Алматы 1980
13. Путиев И.Т. Лабораторный практикум по физике атома и атомного ядра КГПИ 2010
14. И.Т. Путиев. Лекции по курсу общей физики. Физика атома и атомного ядра. Учебное пособие. – Костанай, 2007 (лекция № 9, 14).
15. Трофимова Т.И. Краткий курс физики: Учеб. пособие для вузов. – 2-е изд. испр. – М.: Высшая школа, 2002 (Гл. 30).
16. Физический практикум. Электричество и оптика. Под ред. Ивероновой В.И. – М.: Наука, 1968.
17. «Физикалық тəжірибелер» жалпы редакциясын басқарған доцент Е.Аққошқарұлы. – Алматы: «Рауан», 239 бет, 1993ж.
18. Широков Ю.М., Юдин Н.П. Ядерная физика: [Учеб.пособие для физ.спец. вузов].-2-е изд., перереб.-М.:Наука, 1980.-727с.,ил.
19. И.В. Савельев. Курс общей физики: Учеб. пособие для втузов. В 5-ти кн. Кн. 5: Квантовая оптика. Атомная физика. Физика твердого тела. Физика атомного ядра и элементарных частиц. – М.: Астрель: АСТ, 2002 (Гл. 8, §8.6, Гл. 9, §9.5).
20. Гуртов В.А. Твердотельная электроника: Учеб.пособие/ В.А. Гуртов; ПетрГУ.- Петрозаводск, 2004.-213с.
Достарыңызбен бөлісу: |
