Атты республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары

143 
 
болып  табылады.  Себебі  сұрақ  дұрыс  қойылған  жағдайда   ғана 
танымдық  сұрақ  сабақ  берудің  тиімді  құралына  айналады  және  де 
оқушылардың  ізденуіне   қолдау  көрсетіп,  ізденушілік,  зерттеушілік 
қабілеттерін   жақсартады  және  білім,  ақпарат  алу  көкжиектерін 
кеңейте  түседі.  Сондықтан  да  өткізілген  сабақтар  барысында 
қойылған  сұрақтар  баланың   санасына  қойылатын  талаптар 
тұрғысынан  ойластырылса  нұр  үстіне  нұр  болады.  Ашық  сұрақтар 
балалардан 
ақпаратты 
белгілі 
дәрежеде 
қолдануды, 
қайта 
ұйымдастыруды,  дамытуды,  бағалауды,  талдауды,  яғни,  ойлау 
операцияларына  дайын  болуды  талап  ететін  сұрақтар.  Ашық 
сұрақтарды  көбірек  пайдалану  оқушыларға  әлдеқайда  жоғарырақ 
деңгейде ойлануға көмектеседі. 
Жоғарыда  көрсетілген  әдістерді  студенттер  өте  тез  меңгеріп 
алды,  сонымен  қатар  осы  әдістермен  жұмыс  жасау  сабағымның 
сапасын  арттырды.  Тағы  бірер  мысал  келтірер  болсам,  «Жаңа 
технологиялар  туралы  түсінік»  деген  тақырыптағы  дәрісімді 
түсіндірмес  бұрын  мен  студенттерге  «Улыбка  Моно  Лизы»  фильмін 
көріп  келуге  тапсырғанмын,  студенттер  дәріске  келген  кезде  мен 
оларды  топтастырып,  фильмді  талқылауға  бердім,  олар  талқылап 
болған соң осы фильм төңірегінде сұрақтар дайындады. Содан соң әр 
топ  өз  сұрақтарын  ортаға  тастады  да  әр  топ  осы  сұрақтарға 
жауаптарын  ортаға  тастады.  Олардың  жауаптарын,  ой-пікірлерін 
ескере отырып, мен оларға «инновация», «технология» терминдерінің 
ережесін  түсіндірдім,  содан  соң  олар  инновация  және  технология 
терминдерін  әрі  қарай  ашу  мақсатында  постер  құрып,  оны  қорғады.  
Сабақты бекіту мақсатында студенттерге ашық және жабық сұрақтар 
қойылды.  Олар  бүгінгі  дәрістің  мәтінін  оқып  шығып,  жабық 
сұрақтарға  жауап  берді,  ал  ашық  сұрақтарға  өз  ойларын  айтып, 
пікіралмасты.  Сабақ  соңында    студенттер  өз-өздерін  бағалап,  яғни 
стикерге  бүгінгі  сабақта  белсенді  болған,  ең  жақсы  ой  айтқан, 
немқұрайлы  отырған,  еңбекқор    студенттердің  аттарын  жазып 
тапсырды.  Осы  бағалау  арқылы  мен  белсенді  және  белсенді  емес 
студенттерді, ойы ұшқыр, еңбекқор, ұмтылған, мақсатқа жете білген, 
көшбасшылық танытқан студенттерді айыра білдім.  
Диалогтік  оқытудың  стратегияларын  пайдалана  отырып, 
студенттер  осы  сабақтың  нәтижесінде  үйренді:  терең  ойлану,  жеке 
рефлексиялық  қабілеттерді  дамыту;  өз  әрекеттері  мен  идеяларын 
талдау  және  оларға  баға  беру;  ақпаратты  өздігінен  түсініп,  оны 
сараптап, дұрыс таңдай білу; пікірталасқа қатысып, өз ойы мен пікірін 
дәлелдеу; шешім қабілдау және қиын мәселелерді шешу; басқалармен 
тиімді қарым-қатынас құрып, өзара бірлесе жұмыс атқару.  

144 
 
Әрине, сабақ толықтай сәтті болуы мүмкін емес, себебі біз дайын 
рецепті қолданып, әдемі, дәмді торт пісіргендей сабақты да дәл солай 
әдістерді қолдана отырып үлкен нәтижеге жете алмаймыз. Белгілі бір 
сәтсіздіктерге  ұшырап  отыруымыз  орынды.  Мен  өз  сабағымда 
мынадай  сәтсіздіктерді  кездестірдім:  тест  жүйесіне  үйреніп  қалған, 
дәстүрлі  стильді  әбден  меңгерген  студенттердің  шығармашылығын 
дамыту  шамалы  қиындықтар  тудырды;  бағалау  кезінде  дәстүрлі 
суммативті  бағалаудан  формативті  бағалауым  кейбір  студенттерге 
ұнамады. 
Сабақ соңында мен оларға осы дәріс барысында қандай әдістерді 
қолдандым  деп  сұрағанда,  олар  стратегиялардың  атауын  білмесе  де, 
бірақ әдіс түрлерін ажырата алды. Яғни, бұл сабақтың өзі әдістемелік 
сабақ  болғандықтан  оларға  сабақ  берумен  қатар  әдісімді  түсіндіріп 
отырдым. 
Сонымен  қатар  студенттер  түсінді:  әдіс  атауларын;  әдістердің 
тиімділігін; әдістерді пайдалануды. 
Қазіргі  білім  беру  жүйесі  бойынша 
университеттерде 
студенттердің  оқытушының  жетекшілігімен  өзіндік  жұмыстары 
жүргізіледі.  ОжСӨЖ  барысында  студенттерді  топтастырып,  оларға 
өткен  диалогтік  оқыту  стратегияларын    қолдана  отырып  сабақ 
жоспарын дайындауға берілді. Сабақ жоспарын дайындау барысында 
мен 
студенттердің  диалогтік 
оқыту 
стратегияларын 
жетік 
түсінгендігін аңғардым.  
Әр  оқытушы  үшін  оның  түсіндірген  сабағын  студенттер  өз 
тәжірибесінде қолдана білгені қажет, сонда ғана ол өзінің сабағының 
нәтижесін,  жемісін  көре  алады,  жетістікке  жете  алады.  Осы  орайда 
кейбір  мәселелерді  ескерген  жөн.  Мысалы,  диалогтік  оқытудың 
стратегияларын студенттер болашақта өз  практикаларында тиімді де 
дұрыс пайдалана ала ма? Осы мақсаттта біздер нені ескеруіміз керек? 
Міне,  осы  сұрақтар  міндетті  түрде  барлық  оқытушыны    мазалайды. 
Тізбектелген  сабақтарды  өткізу  кезінде  өз  зерттеуім  бойынша 
студенттер  стратегияларды  дұрыс  әрі  тиімді  қолдана  білу  үшін 
мынадай  нәрселерді  ескеру  керек  деп  есептеймін:  мұғалім  балалар 
ерекшеліктерін  – мінез, темперамент, ұжымшылдық, тәртіп,  ерік т.б. 
жағдайларын  ескеріп  ұйымдастыруы  қажет  және  сабақтың  мақсаты, 
міндеттері,  мазмұны  мен  жүрісін  анықтау  керек.  Мұғалім  сабақты 
ұйымдастырушы,  сабақтың  мазмұны  жөніндегі  ақыл-кеңесшісі, 
балалардың  даулы  нәрселерін  шешіп  беретін  әділ  төрешісі,  сонымен 
бірге оқу барысында олардың жолдасы болуы қажет. 
 

жүктеу/скачать 1,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: