Аубакиров А. Б. Сүлейменова Ф. М


Терминдер Кеңістіктегі қарым-қатынастарды сипаттайтын терминдер



бет3/27
Дата25.10.2022
өлшемі7,58 Mb.
#45314
түріҚұрамы
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   27
Терминдер
Кеңістіктегі қарым-қатынастарды сипаттайтын терминдер
1 . sagittalis- сагиталді, сагиталді жазықтықта орналасады
4
Өзектің қабырғалары:
-----------------------------------------------------------------------------------
Медиалді-табан апоневрозынан сүйек аралық шандырға өтетін медиалді аралық;
Латералді-табан апоневрозынан сүйек аралық шандырға өтетін латералді аралық;
Жоғарыдан-табанның ұзын жалғамасы;
Төменнен-табанның терең шандырының табағы.
-----------------------------------------------------------------------------------
Өзектің бағыты дерлік сагиталді. Табан өзегінің құрамына in quadratus plantae, ұзын бүккіш (бәшпәйләрді және бірінші бәшпәйді) бұлшықеттердің сіңірі және өкше өзегінен түсетін екі қан тамыр нерв будасы (латералді және медиалді) кіреді. Табан өзегі проксималді өкше өзегімен, ал дисталді ортаңғы шандырлы орынның кеңістігімен байланысады.
Сонымен, аяқтың негізгі өзектері бір-бірін -жалғастырады. Сан өзегі сан-тізе асты өзегіне, сирақ-тізе асты өзегіне, тобық өзегіне, өкше-табан өзегіне жалғасады. Барлық өзектер санның, табанның медиалді беткейінде орналасады, себебі, оларың құрамына қан тамырлар кіреді, осы факті П.Ф.Лесгафтын ангиологиядағы негізгі заңдарын дәлелдейді.

61
9-латералді шандыр орны; 10-латералді қан тамыр нерв будасы; 11 -m. quadratus plantae.


Өзектің бағыты сагиталдірек.


Тобық өзегінде артқы үлкен жіліншіктік нервісі медиалді және латералді табан тармақтарына (aa.et nn. plantares medialis et lateralis) бүлініп, екі қан тамыр нерв будасын түзеді. Бұл тармақтар бәшпәйләрдің ұзын бүккіші мен бірінші бәшпәйді бүгетін ұзын бұлшықеттердің сіңір-лерімен бірге өкше өзегінен өтіп, табан өзегіне барады.


23. Табан өзегі, canalis plantaris
Табан өзегі тілерсектің терең қабатында жатады. Табан апоневрозы үшбұрыш тәрізді өкше сүйегінен бәшпәйләрдің негізіне дейін тартылып жатады. Табанның сүйек аралық бұлшықеттері сүйек аралық шандырмен жабылған. Табан апоневрозы мен сүйек аралық шандыр екеуі вертикалді аралақтарды қосады, олар апоневроз бен шандыр аралығындағы бүкіл кеңістікті үш бөлімге бөледі: медиалді, латералді, ортаңғы шандырлы орындарға бөледі. Сонымен бірге, ортаңғы орын табанның терең шандырының табағымен (горизонталді жазықтықта бәшпәйді бүгетін қысқа бұлшықет пен табанның шаршы бұлшықет аралығында өтетін) екі бөлімге төменгі (беткей) және жоғарғы (терең) кеңістіктерге бөлінеді. Ортаңғы орынның терең кеңістігін табан өзегі, canalis plantaris деп атайды. Ол өкше өзегінен басталып, бүйірінен апоневроздан сүйек аралық шандырға өтетін екі арапықпен шектеледі. Жоғарыдан оны тілерсектің сүйектерінен табанның ұзын жалғамасы, ал төменнен (табан жағынан) табан апоневрозынан табанның терең шандырының жоғарғы беткейімен бәшпәйләрді бүгетін қысқа бұлшықет бөліп тұрады.

60


немесе сагиталді бағытта болады.
2. transversalis- көлденең, көлденең бағытталған.
3. verticalis-вертикалді, вертикалді бағытталған
4. horizontalis-горизонталді, горизонталді жазықтықта жатады
5. medianus-орталық, орталық жазықтықта жатады
6. frontalis- маңдай, фронталді жазықтықта жатады
7. dexter-оң
8. sinister-сол
9. anterior-алдыңғы
10. posterior-артқы
11. ventralis-вентралді, алдыңғы (қарынға жақын)
12. dorsalis-дорсалді, артқы, арқаға жақын
13. superior-жоғарғы
14. inferior-төменгі
15. suprema-ең жоғарғы, ең биік
16. cranialis-краниалді, бас сүйегіне жақын орналасу
17. caudalis-каудалді, бас сүйегінен алыс орналасу
18.proximalis-проксималді, немесе орталыққа жақын
19. distalis-дисталді, немесе орталықтан алыс
20.internus-ішкі
21. externus-сыртқы
22.extremus- ең сыртқы
23. profundus-терең
24. superficialis-беткей
25. medialis-медиалді, орталық жазықтыққа жақын
26. lateralis-латералді, бүйір, орталық жазықтықтан алыс
27. medius-ортаңғы
28. intermedius-аралық
29. centralis-орталық
30. basalis-базальді, негізгі
31. apicalis-ұштық
32. parietalis-париеталді, қабырғалық
5
33. visceralis-виецералді, мүшені жауып тұрады. Бұл көбінесе ішперде немесе плевра табағын белгілеуге қолданылады.
34. peripheralis- перифериялық, шеттік
35. palmaris- алақандық
36. plantaris -табандық
37. flexor-бүккіш
38. extensor- жазғыш


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   27




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет