Авансцена негізгі шымылдық алдындағы сахна кеңістігі
жүктеу/скачать 22,84 Kb.
|
Глоссарий .
|
Авансцена – негізгі шымылдық алдындағы сахна кеңістігі. Аксессуар – қосымша бұйым: киім бөлігі, бутафория немесе реквизит. Актер – спектакльдерде роль орындаушы. Ансамбль – бір топ орындаушыдан құрылған көркем шығармашылық ұжым. Антракт – спектакль актлерінің, концерт бөлімдерінің арасындағы үзіліс. Антраша – қос аяқты ауада бірнеше рет айқастыру арқылы орындалатын балеттегі секіру түрі. Арлекин – 1)сахнаның жоғарғы бөлігіне бекітілген қатпарлы мата. 2) дель арте комедиясының кейіпкері. Атемпо – алғашқы жылдамдыққа оралу (тездету немесе баяулатудан кейін). Аэробика – музыканың сүйемелденуімен орындалатын ырғақты музыка. Әрекетті би - балет мазмұнымен табиғи байланыста астасып жатқан күрделі музыкалық би үлгісі. Балет спектакліндегі бір немесе бірнеше бишінің орындауындағы би кіріспесі. Балет – мазмұны хореографиялық образдар арқылы ашатын музыкалық театр өнерінің синтиздік түрі. Балетмейстер – балеттер мен билердің, хореографиялық қойылымдардың авторы және іске асырушы. Балетоман – балет өнерін сүюші. Балетте жеке әйелдер варияциясын бишінің аяқтың ұшымен өте шеберлікпен орындауы. Балеро – кастаньет немесе тамбуринмен биленетін испан биі. Батман – (ұру, соғу) классикалық би қимылдарының тобы. Би – дене қимылдары, кейіптері арқылы көркем образ жасайтын өнер түрі. Би теориясы – би мәдениетінің заңдылыққа сүйене отырып дамуын оқытатын ғылым. Би жазуы – биді қағазға түсірудің шартты белгілері. Би мектебі, би сабағы. Би костюмы – хореографиялық көркем образ ашуда үлкен роль атқаратын спектакль компоненті. Болаган - сайқы мазағы, мазақ күлдіргіші. Бір актілі балет – дивертисмент. Вальс – жәй шапшандықтан тез шапшандыққа дейінорындалатын ¾ өлшемдегі халық биі. Вариация – музыкалық, хореографиялық әуеннің немесе ырғақтың өзгеруі. Визави – бидегі орындаушылардың қарама-қарсы тұрған жағдайы. Гавот – ширақ ырғақта орындалатын француздың ежелгі халық биі. Галоп – ассиметриялық секіре биленетін жұптық бал биі.классикалық балеттегі көп бөлімді би үлгісі –классикалық би ережесіне лайық орындалатын жеке қимылдар классикалық би кепілі. Грим – сақал мұрт, шаш және арнайы бояу арқыл актердың бет пішінін өзгерту. Гротеск – қарама-қайшы, комедиялық негізде хореографиялық қойылымды орындау. Декорация – спектакльді көркемдеудің бір түрі Дель арте комедиясының кейіпкері. Дивертисмент – спектакль мазмұны кірмейтін билер. Дирижер – оркестрді басқарушы. Жанр – тарихи қалыптасқан тұрақты көркем шығарма түрі. Жатық башпай - қос табанның қалпы, өкшені көтеруі, дененің салмағын алға ауыстырады (төмен, орташа, биік түрлері болады) Идея – көркем шығарманың негізгі ойы. Кадриль – белгілі жұп санымен биленетін би. Карнавал – салтанатты ойын-сауықпен, билеп ашық аспап астында өтетін халықтық мереке. Классикалық би – тарихи қалыптасқан берік жүйесі хореографиялық өнердің мәнерлі құралы ретінде. Классикалық мұра – көркемдік деңгейі жоғары бүгінгі күнге дейін жеткен хореографиялық шығарма. Кейіп – бидегі бастың, дененің, аяқ-қолдың белгілі бір жағдайы. Контрданс – ХҮІІ-ХҮІІІ ғасырларда пайда болған ағылшын билері. Кордебалет – балет спектакліндегі көпшілік сахналар мен билерді орындаушы ұжым Концертмейстер – пианист-сүйемелдеуші. Котильон – ХҮІІІ ғасырда Францияда пайда болғанибалдық би. ХІХ ғасырдың ортасында вальс, мазурка, полька билерін біріктірген. Кулиса – сахна декорациясының тегіс түрі, сахнаның екі жағынан жұптасып параллель түрінде орналасады. Кульминация – бір заттың даму шыңы. Куранта – ХҮІ-ХҮІІ ғасырларда кең тараған Италияның сарай биі. Қалып – бидің негізгі аяқ және қол жағдайы. Қылымсу - қылмындау, қылықтану. Либретто – сценарий. Негізгі оқиғаны баяндап, кейіпкерлердің айтар ойы мен характерлерін береді. Людвик ХІҮ кезінде сарай биі болған Францияның ежелгі халық биі. Мазмұны – хореографиялық шығарманың мәні мағынасы. Мазурка – ХІХ ғасырда пайда болған ¾ музыкалық өлшемде екпінді жүретін жұптық поляк халық биі. Мареска – сахналық музыкалық би ойындары. Мәдениет – қоғамның даму деңгейін білдіретін адамзат қолынан шыққан материалдық, рухани дүниенің жиынтығы. Мизансцена – спектакль барысында актердың сахна кеңістігінде орналасуы. Миньон – ХІХ аяғы мен ХХ ғасырдың басында пайда болған ¾ музыкалық өлшемде жүретін, вальс биіне жақын орыс жұптық биі. Модерн биі – қазіргі заман хореография өнерінің бағыты. Музыка - әрекетті үн арқылы көркем образды ашатын өнер. Музыкалық ішекті аспапта саусақтың ұштарымен ойнап дыбыс шығару. Мюзикл – вокальдық, драмалық және хореографиялық өнердегі мәнерлі музыкалы-сахналық жанр. Мюзикл – музыкалы сахналық шығарма. Мюзик-холл – цирк, балет, музыка өнерлерін біріктіретін жеңіл жанрдағы эстрада театрының түрі. Ноктюрн – лирикалық шағын музыкалық пьеса. Нота – 1) белгілі біліктілігін, ұзақтықтағы үнді музыкалық шығармадағы жазуға арналған графикалық белгі: 2) ноты – музыкалық шығарманың мәтінін жазу. Орган – үрмелі – клавишті музыкалық аспап. Үн шығару жағынан симфониялық оркестрге пара-пар. Орнамент – ою. Октет – (латын сегіз) сегіз орындаушы арнап жазылған музыкалық шығарма. Оркестр - әр түрлі аспапта ойнайтын музыканттардан құралған үлкен ұжым (симфониялық шекті аспаптар, үрмелі аспаптар, ұлт аспаптар оркестрлері болады) Орындау техникасы – орындау шеберлігінің әдіс, дағды жиынтығы. Павана – баяу салтанаты ХҮІ ғасыр биі. Падеграс - әсем қимылдардан құралған белгілі композицияда биленетін баяу жұптық би. Падепатинер – қимылдарын көрсететін орыс жұптық бал биі. Падеспаль – байсалды орындалатын орыс жұптық бал биі. Па-де-де – классикалық балетте екі орындаушы билейтін би Па-де-труа – классикалық балетте үш орындаушы билейтін би. Па-де-катер - классикалық балеттегі төрт орындаушының биі. Пластика – 1) өнер түрлерінде көркем образ жасауда адам денесінің айқын мәнерлілігі. 2) хореографияда би мәнерімен характеріне сәйкес келетін дене қимылы. Полька – ХІХ ғасырдың басындағы чех халқының жұптық биі. Партер – 1) көрермен залының орны. /Театрдағы көрермен залындағы орын/. 2)хореографиядағы жаттығу бөлігі. /Хореографиядағы машықтанатын жаттығулар бөлігі/ Партитура – музыкалық шығармада бірнеше дауысқа жазылған ноталар (хорға, оркестрге, ансамбльге арналған). Партнер – спортта, т.б. ойын-сауықтарда қатысушы серіктес және сахнада бірге билейтін серіктес. Пастораль – ХҮІ-ХҮІІ ғ. Батыс европа театрының қарапайым бақташылар өмірін суреттейтін кішігірім қойылымы. Пауза – музыкалық шығармадағы дыбыс үзілісі. Пафос – шабыт сезім шаттығы. Пианиссимо - өте баяу, бәсең. Поза – дене тұрысы, кейіпі. Позиция – хореографиядағы белгіленген, нақтыланған аяқ, қол қалпы. Премьера – қойылымның алғашқы көрсетілімі. Рампа – жарық беретін театрлық аппаратура, сахнаның алдыңғы жағында еденінде орнатылады. Сахнаға алдынан және төменнен жарық түсіру үшін арналған. Рапсодия – ұлттық ән-би тақырыбындағы аспаптық музыкалық шығарма. Реализм - әдебиет пен өнердегі бағыттар, алдына мақсаттар қойып ақиқатты толық бейнелеу. Реверанс – 1) әйелдің толық тізесін бүгіп сәлем берудің ежелгі түрі; 2) құрмет көрсету, жағымпаздану. Режиссер – қойылымдарды іске асыратын театр өнер адамы. Реквизит – белгілі бір дәуірдің театр ойындарында кино түсіруде пайдаланылатын үй құрал-саймандары, киім- кешек. Релаксация – қандай да, бір жүйенің тепе-теңдік қалпына қайта келуі. Репертуар – эстрадалық концерттерде, театрларда орындалатын шығармалар жиынтығы. Репетиция - жеке қойылымдарды орындау, спектакль акттерін, эпизод тағы басқаларды дайындау, қайталау. Ритм, ырғақ – музыка негізін құрайтын дыбыстардың белгілі заңдылықпен алмасуы. Ритмика – ырғақ жөніндегі ілім, ырғақты түсінуі. Рок-н-ролл – экспрессиялылығымен ерекшеленетін америкада бастау алған импровизациялық түр алған би. Сахналық би – кәсіби би өнерінің пайда болуына байланысты жаңа түр алған халық биі. Соло – жеке биші орындауға арналған балет спектакліндегі варияция, концерттік номерлер. Спектакль – театрландырылған қойылым. Стаккато – музыкалық дыбыстың қысқа орындалуы. Сүйемелдеу – жұптасып билеудегі ауада, еденде әртүрлі кейіпте, қалыптарда көтеру тәсілдері. Сценарий – жоспар, пьесаның опера және балеттің сюжеттік схемасы. Сюита – 1) аспаптық музыканың циклдік формадағы негізгі бір түрі; 2) бір тақырып аясында бірнеше биден құрылған хореографиялық композиция. Сюжет – спектакльдердегі іс-әрекеттің, оқиға желісінің дамуы. Танго – фламенко биіне жақын ежелгі испан биі. (ХХ ғасырда Оңтүстік Америкада – аргентина тангосы) Танцмейстер – оқытушы, би ұжымдарында би қоюшы. Тарантелла – шапшаң, қарқынды итальян халық биі. Театр – театрландырылған қойылымдар көрсетілетін ғимарат. Тема – (тақырып) мазмұнды баяндау, зерттеу, көркемдік мәселе тақырыптары. Темп – шапшаңдық, даму қарқындылығы, хореографиялық және музыкалық шығармаларды орындау жылдамдығы. Трагедия – кейіпкерлердің қайғылы қайшылықтарына негізделген драмалық шығарма. Тренаж класс – орындаушының дайындығына арналған кешенді жаттығу. Трико – балет артистері киімінің бөлігі. Фестиваль - өнер түрлерінің жетістіктері бойынша өткізілетін көпшілік байқауы. Финал – қойылымның соңғы көрінісі Форма – белгілі бір заттың құрылымы (сабақ құру формасы). Халық биі – халық өнерінің ежелгі түрі, ұжымдық жұмыстың нәтижесі, өнердің басқа түрлерімен тығыз байланыста әр халыққа тән стилін, манерасын білдіреді. Халық биі - халықтық салт-дәстүрінің. Мерекесінің бір бөлігі. Характерлік би – халық биі негізіндегі сахналық бидің түрі. Хореографиялық дәстүр – хореографиялық өнердің бұрыннан қалыптасқан көркемдік тілімен үлгісін, композициялық және эстетикалық принциптерін ұрпақтан ұрпаққа жеткізу. Хореографиялық мәтін – би құрамына енетін қимылдар мен кейіптердің үйлесімді жиынтығы. Хореографиялық миниатюра – сахналық – би қойылымының кіші түрі. Хореографиялық образ – бидегі сана-сезімді тұтастықпен білдіру. Хореография режиссурасы - спектакль балетмейстер ойын іске асыратын өнер. Хореографиялық сюита – бір мазмұндағы бірнеше биден құралған композиция. Хореография училищесі – балет артистерін дайындайтын орта білім беретін оқу орны. Чардаш – ХІХ ғасыр ортасында пайда болған венгр халық биі. Шеберлік - хореографиялық шығарма орындаудың. Шоу - өнер жұлдыздарының қатысуымен өтетін үлкен сахналық көрініс. Эскиз – алғашқы нұсқа. Этюд – орындаушының шеберлігін шыңдауға арналған ықшам шығарма. жүктеу/скачать 22,84 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|