Автоматтандыруда

 

63

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кодты  дұрыс  орнатпаған  жағдайда  т‰сініксіз  белгілерді 

көруге  болады. “Файл  форматы”  аймағында DOS немесе 

OS/2(PC8)  кодтарын  орнатса,  дұрыс  оқылған  мәтінді  көруге 

болады (6.2.-сурет).  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.1.-сурет 

6.2.-сурет 

 

64

“Ары қарай” батырмасын басып, ашылған терезеде бөлгіштің 

т‰рін  орнату  қажет.  Мәтін  ‰шін  бұл  н‰кте  ‰тірімен: «;». Бөл-

гіштің  т‰рін  көрсеткеннен  кейін  сұхбаттасу  терезесі 3-сурет-

тегідей т‰рде болады (6.3.-сурет). 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

“Ары қарай” батырмасын басып, «Мəтін шебері» терезесімен 

жұмысты  тоқтатуға  болады,  бірақ  бағандарда  мəліметтер 

форматын  орнату  қажет.  Бұл  үшін  əр  бағанның  атын  шертіп,  

«Баған мəліметтері форматы» аймағында мəніне қарай мəлімет-

тердің  түрін  орнату  керек.  Бұдан  басқа  керек  емес  бағандарды 

өткізіп жіберуге болады. 6.4.-сурет, 6.5.-суреттерде көрсетілген-

дей мəліметтер түрін орнату жəне керек емес бағандарды өткізіп 

жіберу  қажет.  Таңдалған  мəліметтер  түрі  бағандарда  тақырып 

ретінде жазылады.  

 

 

 

 

 

 

 

6.3.-сурет 

 

65

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.4.-сурет 

6.5.-сурет 

 

66

«Дайын» батырмасын басса, Excel форматында қайта құрыл-

ған  файл  шығады.  Бұл  файлды  сақтап  қалу  ‰шін  Файл-Қалай 

сақтау командасын орындау керек. Құжатты сақтау терезесінде 

“Microsoft Excel кітабы”  файл  т‰рін  міндетті  т‰рде  көрсету 

керек.  

Қалау  бойынша  файлдың  атын  өзгертуге  және «DOStext1» 

қалпында қалдыруға болады.  

2-тапсырма  

Тұрақты  енді  мәліметтер  /файл  с  данными  фиксированной 

ширины/ файлын ашу. Мысал ретінде 1С-бухгалтерия програм-

масымен құралған DOS форматындағы файл қолданылады.  

Excel-ді іске қосу  

Файл  менюіндегі  Файл-Ашу  командасын  орындап,  ашылған 

терезенің  төменгі  сол  жақ  таңдау  тізімінде  «Барлық  файлдар» 

файл  т‰рін  орнату  керек.  Жоғарғы  сол  жақ  тізімінен  зертха-

налық  жұмыстарды  сипаттайтын  бумаға  көшіп,  файлдар  тізімі 

бар  терезеде DOStext2. txt таңдап, «Ашу»  немесе «Enter» 

батырмаларын  басса, ”Мәтіндер  шебері”  атты 1-ші  сұхбаттасу 

терезесі ашылады: 

 

 

 

 

 

 

6.6.-сурет 

 

67

Файлдың форматын көрсетіп және бөлгіштері бар мәліметтер 

форматының аударғышын таңдау қажет.  

Содан кейін, «Ары қарай» батырмасын басу керек.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тышқанды шертіп, бағандардың бөлінуін белгілеуге болады. 

«Ары қарай» батырмасын басып, қалған орындалатын əдістерді 

алдыңғы сияқты орындау қажет.  

 

2.7. № 7 өзіндік жұмыс  

 

7.1.-тапсырма. (База) 

1.  Кәсіпорын  қызметкерлері  туралы  кесте  құру  (Мәліметтер 

базасы);  

2.  Бағандардың тақырыптары: № п.п; Табелдік нөмір; Фами-

лия; Аты; Тегі; Бөлім (Тарату, Бақылау, Жабдықтаушы); Маман-

дық  (Бастық,  Менеджер,  Инженер,  Аудитор,  Экспедитор,  Хат-

шы);  Жұмысқа  алу  к‰ні;  Жұмыстан  босату  к‰ні;  Жынысы;  Кө-

ше; ‡й;  Пәтер; ‡йдің  телефоны;  Туылған  к‰ні;  РНН;  Балалар 

саны; Кіріс салығы бойынша жеңілдіктер; ‡здіксіз стаж; 

3.  Мәліметтер  базасын 10 қызметкерлер  туралы  ақпаратпен 

толтыру;  

6.7.-сурет 

 

68

4.  Данные  менюінде  Мәліметтер-С‰згі  арқылы  Автос‰згі 

командасын орнату.  

7.2.-тапсырма. (Айлықтар) 

1.  Таза бетте кәсіпорын қызметкерлерінің жалақысы туралы 

кесте құру; 

2.  Баған  тақырыптары:  Бөлім,  Мамандық,  Фамилия,  Табель-

дік нөмір, Айлық; 

3.  Айлықтың қосындысын есептеп шығару.  

7.3.-тапсырма. (Қызметкерлер санын есептеу) 

1.  «Айлықтар» кестесін таза бетке көшіру;  

2.  Жаңа кестелер құру: № 1(Бөлім, Саны) және № 2 (Маман-

дық, Саны); 

3.  СЧЕТЕСЛИ  функциясының  көмегі  арқылы  әр  № 1 бө-

лімнің санын және № 2 мамандық санын есептеу. Кестелер қо-

рытындысы бойынша бөлімдердің және мамандық бірліктерінің 

жалпы санын есептеу керек.  

7.4.-тапсырма. (Айлықтардың өзгерулері) 

1.  Кестені таза бетке көшіру;  

2.  “Жаңа айлық” деген бағанды қосу керек;  

3.  Айлықтарды 1,0777 ретке (7,7 %) көбейтіп, ОКРУГЛ фун-

кциясы арқылы жаңа бағанды толтыру керек;  

4.  Қорытынды қосындыны есептеу керек.  

7.5.-тапсырма. (Сәйкестікке кестелерді тексеру) 

1.  Таза бетке Айлықтар, База кестесінің келесі бағандарын: 

Табельдік нөмір, Фамилия, Бөлім, Мамандық, Жұмысқа алу к‰-

ні, Жұмыстан босату к‰нін көшіру керек;  

2.   Жұмыстан босатуды тексеру, Табельдік нөмірлерді тек-

серу,  Фамилияларды  тексеру,  Барлық  жағдайларға  сәйкестік 

деген  бағандары  бар  жаңа  «Сәйкестік  кестелерді  тексеру»  кес-

тесін құру керек;  

3.  ЕСЛИ функциясы арқылы кестелердің мәліметтерін (Ақи-

қат және Жалған) сәйкестігіне тексеру.  

7.6.-тапсырма. (Қабатталған формулалар кестесі) 

1.   Таза бетке (Табельдік нөмір, Фамилия, Бөлім, Мамандық, 

Жұмысқа  алу  к‰ні,  Жұмыстан  босату  к‰ні  бағандарын, «База-

лар» кестесін және «Айлықтар» кестесін көшіру керек;  

2.  Мынандай жаңа кесте құру керек; 

 

69

Шарттар  

К‰ні  

31.12.2006 

Стаж  

Сыйлық өлшемі 

1  

3 10% 

5 20% 

10 30% 

10 40% 

 

 

3.  ОТБР  функциясы  арқылы  әрбір  қызметкердің 31.12.2006-

ға дейінгі жұмыс стажын есептеу керек; 

4.  ЕСЛИ,  И,  ОТБР  функциялары  арқылы  сыйлық  өлшемін 

есептеп  және  бастапқы  «Айлықтар»  кестесіне  «сыйлық»  баға-

нын қосу қажет.  

 

2.8. № 8 өзіндік жұмыс  

   

8.1.-тапсырма. (Апта к‰нін жазба т‰рінде жазу) 

1. ЕСЛИ, ДЕНЬНЕД функциялары арқылы келесі т‰рде апта 

к‰нтізбесін құрастыру керек: 

 

К‰ні  

Апта к‰ні 

06. 02. 2006 

Д‰йсенбі 

07. 02. 2006 

Сейсенбі 

08. 02. 2006 

Сәрсенбі 

09. 02. 2006 

Бейсенбі  

10. 02. 2006 

Жұма  

11. 02. 2006 

Сенбі  

12. 02. 200 

Жексенбі  

 

8.2.-тапсырма. (К‰нді жазба т‰рінде көрсету) 

1.  А 1 ұяшығында б‰гінгі к‰нді енгізу; 

2.  А 2 ұяшығында ДЕНЬ функциясы арқылы А 1 ұяшығының 

ішіндегіні көрсету;  

3.  А 3 ұяшығында ГОД функциясы арқылы А 1 ұяшығының 

ішіндегіні көрсету; 

 

70

4.  А 4 ұяшығында  МЕСЯЦ  функциясы  арқылы  А 1 ұяшы-

ғының ішіндегіні көрсету;  

5.  А 5 ұяшығында ЕСЛИ, МЕСЯЦ функциялары арқылы тап-

сырманың мамырдан желтоқсан айына дейін шарттарын тексеру 

керек;  

6.  А 6 ұяшығында  СЦЕПИТЬ,  ЕСЛИ,  ДЕНЬ,  МЕСЯЦ,  ГОД 

функциялары  арқылы  к‰нді  енгізіп  және  жазба  т‰рін  тексеру 

керек.  

 

8.3.-тапсырма. (Қосындыны жазба т‰рінде жазу) 

1.  А 1 ұяшығына 1111111, 11 санын жазу керек.  

2.  Келесі тақырыптардан тұратын қатарды құрастыру керек: 

 

Милли-

ондық-

тар 

Ж‰з 

мың-

дықтар 

Он 

мың-

дықтар

Мың-

дық-

тар 

Ж‰з-

дікер

Он-

дық-

тар 

Бір-

лік-

тер 

Тиын 

 

3.  Миллиондықтар  ұяшығының  астына  ОТБР  (А1/1000000, 

0)  формуласын,  Ж‰з  мыңдықтар  ұяшығының  астына  сәйкес 

ОТБР (А1/100000, 0) формуласын, Бірліктер ұяшығының астына 

сәйкес — ОТБР (А1/1, 0) формулаларын енгізу керек;  

4.  В3-А3*10  формуласы  арқылы  төменгі  қатарға  Миллион-

дықтар,  Ж‰з  мыңдықтар,  Бірліктер  санының  соңғы  цифрын 

шығару керек; 

5.  ЕСЛИ  функциясы  арқылы 4. бөліктегі  цифрдың  (санның) 

көмегімен  Миллиондықтар  мен  Мыңдықтардың  мәнін  жазба 

т‰рінде шығару керек; 

6.  СЦЕПИТЬ  функциясы  арқылы  жазба  т‰ріндегі  Миллион-

дықтар мен Мыңдықтардың мәнін біріктіру керек; 

7.  1111111, 11 санының орнына басқа санды енгізіп, жазбаша 

т‰рінде жазылуының дұрыстығын тексеру керек; 

8.  Енгізілген  сан  мен  оның  жазба  т‰рін  көру  ‰шін,  оның 

қажетті бояу мен шрифт т‰сін белгілеу керек.  

 

2.9. № 9 өзіндік жұмыс  

 

9.1.-тапсырма  

1. 1-ші  бетте  келесі  форматтағы  «Мейрамдар»  кестесін  құру 

қажет;  

 

71

Жыл                 2006 

Мейрам аты 

 

Ай 

Сан 

Ай 

Мейрам к‰ні қысқа 

форматта 

 

2. ‡ш бағаннан тұратын кесте құру керек;  

 

Ай 

Норма (сағат) 

Айдағы к‰ндер саны 

 

 

3.  Демалыс  және  мейрам  к‰ндерін  есепке  ала  отырып,  әр 

айдың  сағаттар  нормасын  есепте.  Бір  айдағы  жалпы  норма, 

мейрам к‰ндерін есептемегенде, егер бір айда 30 к‰н болса, онда 

175 сағат болады;  

4. Жылдық ж‰ктемені сағатпен есептеп шығу керек.  

 

9.2.-тапсырма  

1.  2-ші бетте келесі форматтағы «Табель» кестесін құру керек.  

 

Жұмыс сағ. барлығы  

(алдыңғы 

тапсырма- 

ның п. 2 

кестесінің 

Барлық к‰ндер      

мәліметтері) 

Ай 

к‰ндері

№ 

п/п 

Ф

. И

. О

. 

Таб

. нө

м

ір

 

Мамандық 

 

Б

арлық

 жұмыс

 к

‰ндер

і 

Д

емалыс

 к

‰ндер

і 

А

уы

рғ

ан

 к

‰ндер

 

Демалыс

 

 

Барлық

 к

‰ндер

 

 

Б

арлық

 саға

тт

ар

 

коэ

фф

ициент

 

 

2.  БАЗА  кестесіндегі  қызметкерлердің  жұмысы  туралы  мә-

ліметтермен кестені толтыру керек;  

 

72

3.  СЧЕТЕСЛИ  функциясы  арқылы  әрбір  ұяшықты  есептеу 

керек;  

4.  Кәсіпорын  қызметкерлерінің  жалпы  айлық  ж‰ктемесін 

есептеу керек.  

 

2.10. № 10 өзіндік жұмыс  

 

Мәліметтер базасы 

 

10.1.-тапсырма  

1.  Атын қойып, Мәліметтер базасын құру;  

2.  Бұл  Мәліметтер  базасында 1-ші  кестенің  құрылымын  Құ-

растыру  тәртібінде  нұсқаға  сәйкес  жасау  қажет.  Мәліметтердің 

енгізуін Формалар-Автоформа тәртібінде бағанға енгізу;  

3.  Алғашқы  екі  кестенің  керекті  аймақтарын  біріктіретін 3-

ші  Кесте-Сұранысын  құрастыру  ‰шін  құрылған  екі  кестенің 

арасында байланыс жасап, бұл Мәліметтер Базасында 3-ші кес-

тені құру. Есептелетін аумақты құру;  

4.  Жұмысты рәсімдеу.  

1-кесте  

 

Номенклатура-бағалық 

 

Артикул 

Матаның аты 

Өлшем бірлігі 

Бағасы 

12345 

Сәтен 

М  

44, 15 

12346 

Габардин  

М 345, 

00 

12347 

Крепдешин 

М 288, 

70 

12343 

Драп  

М 645, 

78 

12300 

Велюр 

М 900, 

00 

12401 

Ситец 

М 65, 

56 

12307 

Штапель 

М 150, 

50 

12301 

Шифон 

М 500, 

90 

12340 

Вельвет 

М 120, 

00 

12346 

Жібек  

М 155, 

45 

 

 

 

73

2-кесте  

 

Өндіріске жіберілді 

 

Шеберхана нөмірі 

Артикул 

Саны 

1 12345 

1050 

3 12346 

1000 

4 12347 

2500 

2 12343 

7000 

1 12300 

2000 

5 12401 

2750 

4 12307 

2850 

3 12301 

3050 

2 12340 

4500 

1 12346 

5750 

 

3-кесте  

 

Т‰скен маталарды есептейтін құжат 

 

Шеберха-

на нөмірі 

Арти-

кул  

Мата 

аты 

Өлшем 

бірлігі 

Бағасы 

Саны  Сомасы  

 

Сома =Баға*Саны 

 

10.2.-тапсырма  

1.  Атын қойып, Мәліметтер базасын құру;  

2.  Бұл  Мәліметтер  базасында 1-ші  кестенің  құрылымын  Құ-

растыру  тәртібінде  нұсқаға  сәйкес  жасау.  Мәліметтердің  енгі-

зілуін Формалар-Автоформа тәртібінде бағанға енгізу;  

3.  Алғашқы  екі  кестенің  керекті  аймақтарын  біріктіретін 3-

ші  Кесте-Сұранысын  құрастыру  ‰шін  екі  құрылған  кестелердің 

арасында  байланыс  жасап,  бұл  Мәліметтер  базасында 3-ші 

кестені құру. Есептелетін аумақты құру;  

4.  Жұмысты рәсімдеу.  

 

 

74

1-кесте   

Материалдардың бөлшектік нормаларының  

шығынының анықтамасы 

 

Бөлшек коды 

Бөлшек аты 

Өлшем бірлігі

Шығын 

нормасы 

1725 

Поршень 

Тал 120 

1870 

Кольца 

Кг 2780 

1900 

Гильза 

Т 157, 

80 

1727 

Втулка 

Ц 130, 

70 

1802 

Граната 

М 290, 

90 

1500 

Колодка 

М 100, 

70 

1700 

Шайба 

Т 575, 

00 

1950 

Амортизатор 

Тал 800, 

00 

1726 

Пружина 

Кг 905, 

00 

1877 

Сальник 

Ц 455, 

00 

 

2-кесте  

Бөлшектерді өндіретін материалдардың шығыны 

 

Бөлшек коды 

Саны 

1725 2, 

80 

1870 10, 

40 

1900 640, 

80 

1727 451, 

10 

1802 188, 

90 

1500 974, 

80 

1800 200, 

00 

1850 38, 

80 

1778 18, 

00 

1870 165, 

00 

 

3-кесте 

Бөлшектерді шығаруға материалдардың  

тұтынушылық кестесі 

 

Бөлшек 

коды 

Бөлшек 

аты 

Өлшем 

бірлігі 

Саны

Шығын 

нормасы 

Тұтынушылық  

 

Тұтынушылық =Шығын нормасы*Саны 

 

75

10.3.-тапсырма  

1.  Атын қойып, Мәліметтер базасын құру;  

2.  Бұл  Мәліметтер  базасында 1-ші  кестенің  құрылымын  Құ-

растыру  тәртібінде  нұсқаға  сәйкес  жасау  керек.  Мәліметтердің 

енгізуін Формалар-Автоформа тәртібінде бағанға енгізу;  

3.  Алғашқы  екі  кестенің  керекті  аймақтарын  біріктіретін 3-

ші  Кесте-Сұранысын  құрастыру  ‰шін  екі  құрылған  кестелердің 

арасында байланыс жасап, бұл Мәліметтер базасында 3-ші кес-

тені құру. Есептелетін аумақты құру;  

4.  Жұмысты рәсімдеу.  

1-кесте   

Материалдар анықтамасы 

 

Материал коды 

Материал аты 

Өлшем бірлігі 

Бағасы 

111367 

Трубалар д20 

М 700 

111385 

Кірпіш к-30 

Тал 900 

124536 

Трубалар д30 

М 900 

124815 

Плитка 

Тал 800 

124857 

Бетон 

Т 950 

176101 

Кірпішк-40 

Тал 750 

176198 

Цемент 

Т 500 

202196 

Вагонка №3 

Тал 950 

115367 

Доскалар 

М 800 

124816 

Кафель 

Тал 700 

 

2-кесте 

Қоймалардағы бар материалдар туралы ақпарат 

 

Қойма нөмірі 

Материал коды 

Саны 

1 111367 

3500 

2 111385 

5400 

3 124536 

3600 

4 124815 

16000 

5 124857 

1900 

6 176101 

6000 

7 176198 

1500 

8 202196 

1900 

9 115367 

12000 

10 124816 

6000 

 

76

3-кесте  

 

Қоймалардағы бар материалдар туралы құжат 

 

Қой-

ма № 

Матери-

ал коды 

Матери-

ал аты 

Өлшем 

бірлігі 

Бағасы 

Саны  Сомасы  

 

Сома=Баға*Саны 

 

10.4.-тапсырма  

1.  Атын қойып, Мәліметтер базасын құру;  

2.  Бұл  Мәліметтер  базасында 1-ші  кестенің  құрылымын  Құ-

растыру  тәртібінде  нұсқаға  сәйкес  жасау.  Мәліметтердің  енгі-

зілуін Формалар-Автоформа тәртібінде бағанға енгізу; 

3.  Алғашқы  екі  кестенің  керекті  аймақтарын  біріктіретін 3-

ші  Кесте-Сұранысын  құрастыру  ‰шін  екі  құрылған  кестелердің 

арасында байланыс жасап, бұл Мәліметтер базасында 3-ші кес-

тені құру. Есептелетін аумақты құру;  

4.  Жұмысты рәсімдеу.  

 

1-кесте  

 

Қолда бар ақша ‰лесінің құжаты 

 

Бөлімшенің 

коды 

Аты-жөні 

Мамандығы бойынша 

айлығы 

1111 

Антонов В. В.  

10000, 00 

1112 

Иванов О. Б.  

10000, 50 

1113 

Нигай Р. А.  

7000, 00 

1114 

Сидоров Е. А.  

4800, 89 

1115 

Ахметова Д. Х.  

5600, 00 

1116 

Оспанов М. Р.  

15000, 00 

1117 

Досжанов М. Г.  

15000, 00 

1118 

Нам Н. Н.  

4800, 59 

1119 

Петров А. А.  

2000, 90 

1120 

Сидоров Р. Н.  

2450, 90 

 

 

 

77

2-кесте  

Ақша ‰лесінен ұстап қалу құжаты 

 

Бөлімшенің 

коды 

Аты-жөні 

Тамақтануға 

ұстап қалу 

Басқаға ұстап 

қалу 

1111 

Антонов В. В. 250 

200 

1112 

Иванов О. Б. 500 

100 

1113 

Нигай Р. А. 300 

45 

1114 

Сидоров Е. А. 200 

100 

1115 

Ахметова Д. Х. 355 

250 

1116 

Оспанов М. Р. 750 

250 

1117 

Досжанов М. Г.

750 50 

1118 

Нам Н. Н. 200  20 

1119 

Петров А. А. 100 

20 

1120 

Сидоров Р. Н. 100 

20 

 

3-кесте  

жүктеу/скачать 1,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: