1.2 Республика қалалары ауасының әр түрлі заттармен ластану деңгейі
Атмосфералық ауаның ластануын бақылау үлкен қалаларда және өндіріс орындарында жүргізілді.
Қазақстанның атмосферасының ауасында зиянды заттектердің құрамы 2007 жылы жоғары деңгейде қалуда.
Республика қаласында орташа концентрациялы қалқыған шаңның Шекті рауалы концентрациясы 1,2. Алматы, Астана, Қызылорда, қалаларында қалқыған заттың орташа концентрация 2-ге жоғарылады. Ақтау, Атырау, Балқаш, Риддер, Семей, Теміртау, Өскемен, Шымкент, қаларында ШРК 1,0-1,8.
Астана қаласында максималды бір жолғы қалқыған зат концентрациясы 65,2 ШРК –ға жетті. Қызылорда қаласында -14 ШРК, Балқаш -11,6 ШРК, Атырауда-3,4 ШРК, Ақтау, Алматы, Жезқазған, Теміртау, Шымкент, Екібастұз, қалаларында орналасқан шекті 2,0-2,8 ШРК. Қарағандыда және Глубокое кентінде 1 ШРК жоғарылаған.
Орта концентрациялы күкірт диоксиді республика қаласы бойынша ШРК-дан көтерілмеген. Балқаш қаласында күкірт диоксидінің орташа концентрациясы 2,2 ШРК құрайды. Қызылорда, Риддер, және Өскемен қалаларында 1,0-1,8 ШРК. Балқаш қаласында белгіленген максималды бір жолғы концентрация 21,3 ШРК. Өскеменде -3,1 ШРК, Жезқазғанда-1,0 ШРК.
Сульфаттың орташа концентрациясы 0,006 мг/м3 құрайды. Балқаш қаласында сульфаттың 0,25 мг/м3 үлкен біртекті концентрациясы белгіленген.
Көміртегі оксидінің орташа концентрациясы республика қаласы бойынша шекті мөлшерден жоғарылаған, ШРК 0,5 құрайды. Алматы қаласында көміртегі оксидімен 0,9 ШРК, ауаның ластану деңгейіне бақылау жүргізілді. Максимальды бір жолғы көміртегі оксидінің концентрациясы Алматы, Тараз, Қостанай қалаларында ШРК-сы 5-ке жоғарылаған. Павлодар, Теміртау, Шымкентте 4,0-4,8 ШРК құрайды. Қарағанды қаласында -3,0 ШРК. Астана, Ақтөбе, Балқаш, Жезқазған, Петропавл, Семей, Өскемен, және Екібастұз қалаларында 1,0 -2,4 ШРК.
Азот диоксидінің орташа концентрациясы республика қалалары бойынша ШРК-1. Алматы қаласында азот диоксидінің орташа концентрациясы 2,2 ШРК құрайды. Ақтау, Ақтөбе, Астана, Қызылорда, Қостанай, Петропавл, Риддер, Семей, Тараз, Теміртау, Шымкент, Өскемен, және Глубокое кенті қалаларында шекті 1,0-1,7 ШРК табылған. Астана қаласында максимальды бір жолғы азот диоксидінің концентрациясы ШРК 23,8 тең екендігі бақыланды. Өскеменде – 5,4 ШРК, Алматыда, Қарағанды, Павлодар, Семей, және Таразда ШРК 3 жоғары Ақтау, Риддер, Қостанай, Теміртау, Шымкент және Глубокое кентінде ШРК 2,0-2,9. Ақтөбе, Балқаш, Жезқазған, Қызылорда, Петропавл қалаларында 1 ШРК .
Азот оксиді орташа максимальды бір жолғы концентрациясы ШРК жоғарылаған. Ақтөбе қаласында азот оксидінің үлкен орташа ШРК - 0,5 бақыланды.
Фенолдың орташа концентрациясы 1,2 ШРК құрайды. Теміртау қаласында орташа концентрация 0,3 ШРК жеткен. Жезқазған, Қарағанды, Риддер қалаларында ШРК 1,7. Семей, Өскеменде ШРК 1,0 Теміртау қаласында максималды бір жолғы фенол концентрациясы 4,8 ШРК – ға теңдігі бақыланған. Семей ШРК 4,0 Өскемен ШРК 3,9 Глубокое кентінде ШРК 2,8 Алматы, Жезқазған, Қарағанды, Павлодар, және Риддер қаласында ШРК 1,1-2,0.
Формальдегидтің орташа концентрациясы республика қаласы бойынша ШРК 2,7 құрайды. Формальдегидтің орташа концентрациясы Ақтөбе, Алматы және Шымкент қаласында ШРК 4,0-4,3. Қарағанды және Таразда ШРК 2,7, Өскеменде ШРК 2,0, Петропавлда 1,3 ШРК. Шымкент қаласында максималды бір жолғы формальдегидтің ШРК 2-ден жоғары тіркелген. Ал Алматы, Тараз, Өскемен қалаларында ШРК 1-ден жоғары.
Күкіртті сутегінің максимальды концентрациясы Теміртау қаласында 2 ШРК жоғарылаған. Ақтөбе, Шымкент, Павлодар қалаларында 1 ШРК.
Теміртау қаласында аммиактың орташа концентрациясы 2,0 ШРК. Шымкентте 1,1 ШРК. Аммиактың максимальды бір жолғы концентрациясы Павлодарда, Теміртау қаласында 2 ШРК жоғарылаған. Шымкентте 1 ШРК. Астана, Тараз, Өскемен қалаларында Фтор сутегі шекті мөлшерде табылған. Астана қаласында максималды бір жолғы фтор сутегінің концентрациясы 4 ШРК құрайды. Өскеменде 2,6 ШРК.Павлодарда 1,8 ШРК
Хлорлы сутегінің максималды бір жолғы концентрациясы Павлодар қаласында 2,9 ШРК жеткен. Өскемен қаласында хлор 1,9 ШРК.
Риддер, Өскемен және Глубокое кенттінде мышьяктың ауаны орташа ластау деңгейі шекті рауалы мөлшерде табылды.
Астана қаласында хромның құрамы, Павлодарда хлор, Ақтауда, Өсеменде күкірт қышқылы ШРК – дан жоғарыламаған.
2007 жыл мен 2006 жылды салыстырғанда Актөбе, Алматы, Атырау, Астана, Жезқазған, Қостанай, Петропавл, Павлодар, Риддер, Семей, Тараз, Теміртау, Орал, Өскмен, Шымкент және Екібастұз қалаларының атмосфералық ауасының ластануы өзгермеген, Ақтау және Балқаш қаласында жоғарылаған, Караганды және Глубокое кентінде төмендеген (3-кесте ).
Ал 2007 жыл мен 2005 жылды салыстырғанда Актау, Актөбе, Атырау, Жезказган, Костанай, Павлодар, Петропавл, Семей, Тараз, Теміртау, Орал, Шымкент және Екібастұз қалаласының атмосфералық ауасы өзгермеген. Алматы, Карағанды, Риддер, Өскемен және Глубокое кентінде ауаның ластану деңгейі белгіленген. Астана және Балқашта – жоғарылаған .
Достарыңызбен бөлісу: |