Қазақ тілі мен әдебиеті және журналистика кафедрасы пәннің ОҚУ-Әдістемелік кешені м6 kaoa 3302 -Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі/ Мамандық-6В01721 (5В011700) – «Қазақ тілі мен әдебиеті»
– 9 сыныптардағы сабақтан тыс оқулар
жүктеу/скачать 0,83 Mb.
|
keshen adisteme, 2022
| 8 – 9 сыныптардағы сабақтан тыс оқулар. Оқу бағдарламасында бұл сыныптарда төңкерістен кейінгі әдебиет үлгілері ұсынылады. Бұл сыныптарда да сабақты түрлендіріп, жандандырып отыру керек. Мұнда да сабақты өтіліп жатқан шығармалармен байланыстыру, тақырып, жанр, проблемалық мәселелерге байланысты жүйелі түрде өткізу басшылыққа алынады. Семинар сабақтары, пікірталас сабақтар, реферат қорғау сабақтары сияқты сабақтың маңызды формалары негізге алынуы керек. Сондай – ақ, бұл жоғары сынптарда шетел әдебиетінің озық үлгілерін оқыту, оқушылардың дүниетанымын кеңейту, әлем, адамзат әдебиетінің асылдарын таныстыру мүмкіндігі мол.
Көркем шығармаларды оқыту ғана емес, әдеби әдістер, дәстүр мен жаңашылдық, жанрлық, стилдік ерекшеліктер, поэтикалық талдаулар сияқты мәселелерге ерекше көңіл бөлінеді. Кабинетте, кітапханада жоғары сыныптар үшін “Әлем әдебиетінің асылдары ”, “Адамзаттың Айтматовы”, “М,Әуезов әлемді аралап кетті” сияқты кітап көрмелерін жасап қоюға болады. Сондай – ақ, осы кітап көрмесінің әр тақырыбына сабақ өткізу, оны баяндама, пікір, аннотация, дәріс оқу әдістерін пайдалану арқылы жүзеге асыру тиімді. Мысалы, “Адамзаттың Айтматовы” тақырыбын конференция – семинар түрінде өткізуге болады. Сыныптан тыс оқуларда да зерттеу еңбектерін жеңіл, қарапайым жолдармен талқыланып жатқан шығармаға байланысты пайдалануға болады. Түсіндірмелі оқу, дәйексөздер – үзінділер алу, баға беріп отыру тиімді тәсіл деп есептеледі. Қысқаша дәйексөздерді, үзінділерді, бағаларды көрнекі етіп жазып қою да маңызды болмақ. Немесе мұғалім кіріспе сөзін өзі өткелі отырған суреткер не оның шығармасы туралы зерттеу еңбектерден алынған бағаларды жатқа айтып отырса, оқушыларды қызықтырар, сабаққа ынтасын арттырар еді. Кейде мұғалім зерттеу еңбектерінен үзінді, дәйексөз жаттатқызып, сабақты әдеби – монтаж типінде де өткізеді. Мектептегі оқу мен тәрбие, сыныптан тыс жұмыстардың барлығы да оқушылардың жас ерекшелігі, психологиясына байланысты ұйымдастырылады. Сондай – ақ, балаларға көркем шығарманы оқыту, кітапқа деген құмарлығы, сөз өнеріне деген ынтасы мен құлшынысын дамыту мектептерде әдебиетті оқыту, одан білім берудің аса маңызды әрі күрделі жұмыстарының бірі болып табылады. Бұл мәселелерде де оқушылардың психологиялық ерекшелігі жасы, оқып жүрген сыныбы ескеріледі. Тиімділік идеялары, саралап, даралап оқыту, оқушылардың бүкіл ой еңбегін, оқу еңбегін оған ерекше күш түсірмейтіндей, қонымды, қолайлы, нақтылы белгілі бір уақыттарда нәтижелі, жемісті болатындай етіп ұйымдастыру, жүргізу туралы сөз етеді. Көптеген ғалымдар, психологтер, мұғалімдер зерттеулері, пікірлері бойынша оқушыларды көркем шығарманы оқытуға баулу, оны оқырман ретінде қалыптастыру бірнеше сатыдан тұрады. Факультативтік сабақтар қалыпты оқу жүйесі мен жоспарын өзгертпей – ақ оқушыларға әдеби білім берудің жаңа формасы, қосымша резерві міндетін атқаруда. Ол оқушылардың негізгі бағдарлама көлемінде алатын білімдерін бір жүйеге түсіре отырып, әрі қарай тереңдетуді көздейді, сол арқылы білім мазмұнын байытады. Сонымен бірге әдебиеттің факультативтік сабақтары оқушының кітап оқуға деген ынтасын арттыру үшін де, оқырмандық талғамын дұрыс қалыптастыру үшін қажет. Оқушының әсемдікке деген сезімін дамыту, жоғары эстетикалық талғамын қалыптастыру ісінде де әдебиеттің факультативтік курстары зор танымдық және тәрбиелік рөл атқарады. Факультативтік сабақтар - әр оқушының қалауы бойынша, қабілетіне сәйкес таңдап алатын сабақтың еркін формасы. Бұған көркем сөз өнеріне деген икемі мен ынтасы бар оқушылар қатысады. Факультативтік сабақтар оқушының қызығушылығы мен қабілетін әрі қарай дамытып, баулиды, кәсіптік бағдар беруді мақсат етеді. Факультативтік сабақтарда оқушылардың мәтінмен, қосымша сын - зерттеу әдебиеттерімен практикалық, танымдық, шығармашылық түрлі тапсырмалар орындауы олардың өзіндік ой дербестігі қалыптасуына, ауызша, жазбаша тілін дамытуға, шығарманы талдау икем дағдыларының жетіле түсуіне, шығармашылық дарын көзінің ашылуына көмектеседі. Факультативтік сабақтардың бүкіл мазмұны, ондағы оқу – тәрбие процесінің барлық элементтері оқушыларға идеялық – саяси тәрбие беру ісіне, жас жеткіншектерді бүгінгі қоғам талабын қорғай білуге, адамгершілік қасиеті мол саналы, парасатты азамат болып шығуына, интернационалдық тәрбие беруге қызмет етуге тиіс. Қазақ әдебиетінен факультативтік сабақтарды ұйымдастыру мен оны жүргізудің өзіндік ерекшеліктері бар. Факультативтік сабақтар оқу, тәрбие жұмысының жаңа формасы, ерікті түрі. Алайда, белгілі бір факультативті қалаған оқушы сол циклды тұтастай оқуы тиіс. Мұның өзі білім тұтастығын сақтауға да керек. Мұндай сабақтарды ұйымдастыру формалары жағынан дәстүрлі сабақ формаларымен қатар дәрістік сабақтар, семинарлық сабақтар, пікірсайыс, конференциялар т.б. болып келеді. Факультативтік сабақтар негізгі бағдарламалы сабақтар мазмұнымен өзектестіріле, тығыз байланыстырыла жүргізілуін қамтамасыз ету керек. Факультативтік сабақтардың ғылыми теориялық мазмұнын тереңдету, нәтижелілігін арттыру оны жүргізудің әдіс – тәсілдерін түрлендіріп отыруды қалайды. Бағдарламада көрсетілген сағат саны да, жеке шығармалар да мөлшермен ғана алынады. Нақтылы жағдайда мұғалімдер оларды өз ыңғайына сәйкес өзгертулеріне, жеке шығармаларды ауыстыруына еркі бар. Тек факультативтік бағдарламаның жалпы бағыты мен негізгі принципін бұзуға болмайды. Факультативтік сабақтар бойынша оқушы білімін бағалау және есепке алудың тәжірибеде қалыптасқан өзіндік ерекшелігі бар. Мұнда негізгі сабақтағыдай орындалған әрбір тапсырмаға оқушының сабақ үстіндегі ауызекі жауабы мен жазба жұмысына т.б. баға қойылмайды. Алайда факультативтік топтағы әр баланың білімі мен икемін, дағдыларын есепке алу мен бағалауға оқушы психологиясы тұрғысынан келу қажет. Сондықтан факультативтік сабақта оқушы білімі, икем – дағдылары курстың белгілі бір тақырыбын, тарауын меңгеруіне не белгілі бөлігін жинақтауына қарап, сол сияқты семинарлық сабақтардағы жасаған хабарламасы мен баяндамаларына, жазған шығармалары мен рефераттарына қарап бағаланады. жүктеу/скачать 0,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|