Қазақ тілі мен әдебиеті кафедрасы
жүктеу/скачать 0,75 Mb. Pdf көрінісі
|
бағыттардың негізгі ерекшеліктерін айыру 4 курс
27.
Әдебиет теориясы «Әдебиет теориясы» пәні әдебиеттің түрлі
кезеңдердегі тарихынан жан-жақты хабардар ететін,студенттердің білімін жаңа теоиялық ұғымдармен толықтыратын сол арқылы ӛнер мен әдебиеттің ӛзекті теориялық мәселелерін қазіргі ғылымның озық жетістіктері негізінде жан- Кӛркем туынды. Әдеби туындының ерекшеліктері мен
функциялары Кӛркем шығарма және оның құрылысы Әдеби процесс
2
Әдебиеттануға кіріспе
Ауыз әдебиеті Ежелгі дәуір әдебиеті Шетел әдебиеті Қазақ әдебиетінің тарихы Қазіргі әдеби процесс Қазақ
әдебиетінд егі
модернизм және
постмодерн изм
Кӛркем шығармада ғы психологиз Пәнді оқу нәтижесінде студент: -әлемдік әдебиеттану ғылымындағы теориялық бағыттар мен мектептер, методологиялық ортақтастық мәселелері жӛнінде жан-жақты түсінік қалыптасады; -әдебиет теориясының философиялық, әдебиеттанушылық, педагогикалық, психологиялық, оқу- әдістемелік байланыстарын, негіздерін ажырата біледі;
жақты, тарихи тұрғыдан қарастыратын курс болып саналады. «Әдебиет теориясы» пәнінің мақсаты мен міндеттері: Пәннің мақсаты: Әдебиет теориясы пәні бойынша студенттердің кӛркемдік- эстетикалық білімін жетілдіру және пәннің
ғылыми- теориялық негіздерін, оны зерттеудің жаңа бағыттарын таныту, осы саладағы ғылыми тұжырымдарды саралауға, ӛздерінің ізденіс бағытымен үйлестікте зерделеуге баулу, әдеби-эстетикалық, теориялық танымын қалыптастыруға ықпал ету. Пәннің міндеттері: -«әдебиеттануға кіріспеден» алған теориялық білімдерін толықтыру; -әдебиеттану, эстетика, мәдениеттану салаларындағы ӛнерге қатысты
жаңа концепциялармен таныстыру; -әдебиет теориясына қатысты зерттеу еңбектерге талдау жасату; -кӛркем
шығарманың құрылымдық ерекшеліктерін танып-білуге баулу;
-әдеби-теориялық ұғымдарды ӛзіндік ерекшеліктеріне сай ажырата білуді меңгерту; -әдебиеттің тарихи және теориялық ой-
м Әдебиет
тарихын дәуірлеудің теориялық негіздері Роман теориясы Қазақ повесінің поэтикасы
-әдебиет теориясына қатысты зерттеу еңбектеріне ғылыми тұрғыда талдау жасай алады; -әдебиет теориясына қатысты ой- тұжырымдарды, аксиомаларды ӛз ой- пікірлерімен ұштастыра біледі; -кӛркем шығарманың құрылысындағы әдеби-теориялық ұғымдарды тани білуге тӛселеді; -кӛркем шығарманы талдауда әдебиет теориясынан алған білімдерін шығармашылықпен пайдалана алу дағдыларын меңгереді. тұжырымдарын ӛзіндік
ойларымен ұштастыра дәйектей білу дағдыларын дамыту;
-әдебиет теориясынан алған білімдерін қолдана білу
дағдыларын қалыптастыру.
Әдебиеттің ғылыми негіздері Әйгілі әдебиеттанушылардың негізгі еңбектерін; Кӛркем әдебиеттің ӛзіне ғана тән ерекшеліктерімен оның
эстетикалық құрылымын; әдебиеттануды оқытудың негізгі әдістерін; әдебиеттанудың негізгі философиялық мәселелерін; әдебиеттанудың ӛзекті
мәселелерін шешу жолдары мен әдееби құбылыстарды анықтаудың жаңа әдістерін меңгері
-Әдебиет теориясының негiзгi міндеттерi. -Әдебиеттанудың қазiргi жағдайы және даму беталысы. -Әдебиеттің тектік қасиеттерінің қалыптасу және даму тарихы,
оның фольклорлық ғұрыптық негізі. -Кӛркем
шығармашылық тектердің жанр бойынша жіктелуі. -Салыстырмалы әдебиеттану мен салыстырмалы-тарихи әдебиеттану. -Әдебиеттің түйіспелі- типологиялық байланысы.
Әдебиет теориясы Қазақ әдебиетін оқыту
әдістемесі Кӛркем
әдебиет психологиз мі Қазіргі
салыстырм алы
әдебиеттан удың
мәселелері Қазіргі ғылыми-зерттеу мето дологиясы туралы әдебиет тегі жаңа бағыт, соңғы сарындар, ұлттық рұхтың
қазақ әдебиетінде кӛріну сипаттары. Сӛз бостандығы ның
кӛркем шығармашылық тағы кӛріністері. Поэзиядағы жанрлық ӛзгерістер. Қазақ поэзиясының ӛткені, кешегі сі, бүгіні және ертеңі туралы толғаныстар. Жыраулар поэ зиясындағы ұлттық рух мәселесі. 28.
Жалпы тіл білімі - тіл туралы ғылымның ӛткен тарихынан, қазіргі күйінен, алда тұрған міндеттерінен, шешілген және әлі шешілмеген проблемаларынан жан- жақты мәлімет беру; - тіл білімінің даму тарихында қолданылған, қазір қолданылып жүрген және жаңадан туа бастаған арнаулы әдістер мен әдістемелердің сырларын Жалпы тіл білімінің зерттеу нысаны, Ежелгі заман лингвистикасы.Кӛне Қытайдағы тіл білімі. Кӛне Грециядағы тіл білімі. Кӛне Римдегі тіл білімі. Арменя тіл білімі. Ирандағы тіл білімі және парсы лексикографиясы. Жапониядағы тіл білімі. Түркі тілдерінің 2 7 Тіл біліміне кіріспе. Қазақ тілінің семантикасы.
Этнолингв истика. Психолинг вистика. Социолинг вистика. - жалпы тіл білімінің анықтамасын, тіл теориясының мән-мағынасы мен негізгі проблемаларын (тілдің табиғаты, тіл мен сӛйлеу, тіл мен ойлау проблемаларын, тілдің таңбалық, жүйелік, құрылымдық сипаттарын, тілдің даму заңдылықтарын), Тіл білімі тарихының қамту объектісін, тіл білімі тарихын дәуірге бӛлу проблемасын, тілді зерттеудің лингвистикалық негізгі әдіс-тәсілдерін білуі керек; - жалпы тіл білімінің қарауына жататын негізгі нысандарды және ашып беру; - тіл білімінің басқа қоғамдық, жаратылыстану және техникалық ғылымдар ішінде алатын орнын, олармен байланысын айқындау; - тіл білімін дамытуға ӛз үлестерін қосқан ғалымдармен, тіл білімі мектептерімен таныстыру.
зерттеле бастауы. XX ғасыр лингвистикасы
Тіл біліміндегі әлеуметтік бағыт
«Сӛздер мен заттар» бағыты. Тіл біліміндегі эстетизм бағыты Прага лингвистикалық мектебі. Копенгаген лингвистикалык, мектебі. АҚШ-тағы структуралық мектеп
мектебі Поэтикалық тіл теориясын зерттеу қоғамы (ОПОЯЗ). «Тіл туралы жаңа
ілім» бағыты. Фонологиялық мектептер бастауы. олардың мән-мазмұнын (тілге дұрыс анықтама берудің теориялық мәнін, тіл табиғаты мен мәнін ашуда болған ғылымдағы пікір қайшылықтарын, тіл білімі тарихында ӛмір сүрген лингвистикалық бағыттар мен мектептердің қалыптасу себептерін, тіл білімі тарихындағы негізгі кезеңдеріне тән ортақ сипатты және тіл білімі ғылымы дамуындағы олардың ерекшеліктерін меңгеруі керек.
Тіл білімінің жалпы теориясы Пән тіл біліміндегі мектептер мен бағыттарды, олардың ӛкілдері туралы теориялық мәлімет беруге бағытталған. Тіл білімі салаларындағы бағыттар қалыптастырған зерттеу жұмыстарының ішкі ерекшеліктері мен тілді зерттеудегі ұстанымдары қарастырылады.
Пәннің зерттеу нысаны, Ежелгі заман лингвистикасы. Кӛне Қытайдағы тіл білімі. Кӛне Грециядағы тіл білімі. Кӛне Римдегі тіл білімі. Арменя тіл білімі. Ирандағы тіл білімі және парсы лексикографиясы. Жапониядағы тіл білімі. Түркі тілдерінің зерттеле бастауы. XX ғасыр лингвистикасы
біліміндегі әлеуметтік бағыт
бағыты. Тіл біліміндегі эстетизм бағыты Прага лингвистикалық мектебі. Копенгаген лингвистикалык,
кіріспе. Қазақ тілінің
семантикасы.
Этнолингв истика.
Психолинг вистика. Социолинг вистика. -тіл теориясының мән-мағынасы мен негізгі проблемаларын (тілдің табиғаты, тіл мен сӛйлеу, тіл мен ойлау проблемаларын, тілдің таңбалық, жүйелік, құрылымдық сипаттарын, тілдің даму заңдылықтарын), Тіл білімі тарихының қамту объектісін, тіл білімі тарихын дәуірге бӛлу проблемасын, тілді зерттеудің лингвистикалық негізгі әдіс-тәсілдерін білуі керек; - жалпы тіл білімінің қарауына жататын негізгі нысандарды және олардың мән-мазмұнын (тілге дұрыс анықтама берудің теориялық мәнін, тіл табиғаты мен мәнін ашуда болған ғылымдағы пікір қайшылықтарын, тіл білімі тарихында ӛмір сүрген лингвистикалық бағыттар мен мектептердің қалыптасу себептерін, тіл білімі тарихындағы негізгі кезеңдеріне тән ортақ сипатты және тіл білімі ғылымы дамуындағы олардың ерекшеліктерін меңгеруі керек.
мектебі. АҚШ-тағы структуралық мектеп
Лондон структуралық мектебі Поэтикалық тіл теориясын зерттеу
қоғамы (ОПОЯЗ). «Тіл туралы
жаңа ілім»
бағыты. Фонологиялық мектептер бастауы. 29.
тарихи грамматикасы Бүгінгі тілдің фонетикалық, грамматикалық құрылымының осы күйге жету жолын, эволюциясын тарихи- салыстырма әдіс негізінде түсіндіру болып табылады. «Қазақ тілінің тарихи грамматикасы» пәнінің негізгі міндеттері: тарихи грамматика курсы зерттеу кӛздеріне сүйеніп, сӛздердің грамматикалық кластарға жіктелу тарихын, жеке грамматикалық категориялардың қалыптасу эволюциясын, дыбыстар жүйесінде болған тарихи ӛзгерістерді, олардың тілдік лексикалық қорына, грамматикалық құрылымына әсерін түсіндіру. Тарихи фонетика, тарихи морфология, тарихи лексикология, тарихи синтаксис, тарихи сӛзжасам салалары. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы бойынша жазылған ескерткіштер тілін тікелей зерттеген зерттеушілер.
2
Қазақ диалектологияс ы. Қазақ тілінің тарихы. Кӛне түркі тілі. Қазақ
тілінің стилистика сы . Жалпы тіл білімі.
Сӛздердің этимологиясын, дыбыстардың тарихи ӛзгерісін, грамматикалық тұлғалардың қалыптасу тарихын, сӛз тіркесі мен сӛйлемдердің даму сипатын білуі керек; тарихи грамматика материал беретін зерттеу кӛздерін салыстыра талдап, бүгінгі тіліміздің қол жеткізген жетістіктерін тарихи тұрғыдан меңгеруі керек.
Тарихи
грамматика мәселелері Қазақ тілінің тарихына қатысты тайпалық одақ тілі мен түркі халықтарының тарихында белгілі қағанаттардың ресми тілі дәрежесіне кӛтерілген кӛне түркі тілі мен орта ғасыр түркі тілдері жайлы мағлұмат беру, қазақ тілінің тарихи тамыры ӛте кӛне дәуірлерге кететіндігін дәлелдеу. Қазақтың халық және ұлт тілдерінің жасалуы. Тарихи лексика. Тарихи фонетика. Тарихи морфология. Тарихи синтаксис.
Тіл біліміне кіріспе
Қазақ тілінің
тарихи грамматика сы, Қазақ әдеби
тілінің тарихы, Қазақ тілінің
тарихы.
- Қазақ тілінің жеке аймақтардағы говорлық ӛзгешеліктерін білуі керек; - жалпы әдеби тіл
қорындағы қолданыстардың ерекшеліктерін меңгеруі керек; - Мемлекеттік тілді сүйетін, қастерлейтін, сана-сезімі жоғары азамат,патриот қалыптастыру құзыреттілігі болып табылады. 30.
Түркі халықтарының әдебиеті
«Түркі халықтары әдебиетінің тарихы» курсын дербес пән ретінде оқытудағы негізгі мақсат – тарихи тағдырлас түркі тілді халықтар әдебиетінің ӛзара байланысын, сан ғасырлар бойы үзілмей келе жатқан дәстүр жалғастығын, олардың бір-біріне әсерін, шығармалардың идеялық, кӛркемдік ерекшеліктерін, жалпы даму заңдылықтарын студенттерге таныту болып табылады. Түркі халықтар әдебиеті туралы түсінік; Әзербайжан әдебиетінің даму кезеңдері және кӛрнекті ӛкілдері;
Башқұрт әдебиетінің даму кезеңдері және кӛрнекті ӛкілдері; Ӛзбек әдебиетінің даму кезеңдері және кӛрнекті ӛкілдері; Қырғыз әдебиетінің даму кезеңдері және кӛрнекті ӛкілдері; Татар әдебиетінің даму кезеңдері және кӛрнекті ӛкілдері; Қарақалпақ әдебиетінің даму кезеңдері және кӛрнекті ӛкілдері; Ұйғыр әдебиетінің даму кезеңдері және кӛрнекті ӛкілдері;
7 Халық ауыз әдебиеті Ежелгі дәуір әдебиеті Хандық
дәуіріндегі әдебиет
Шығыс әдебиетінің тарихы түркі халықтары әдебиетінің ӛзіндік ерекшеліктерін, тарихын және түркі халықтары әдебиетіне ортақ
жәдігерліктерді кӛркемдік дәстүр заңдылықтары арқылы танып біледі; түркі халықтары әдебиетінің сан-қилы әдеби
ағымдардың пайда
болу жолдарын, әдеби жанрлар мен әдеби тәсілдердің даму кезеңдерін т.б. танып біледі;
кӛркемдік дәстүр жалғастығын, түркі халықтар әдебиетінің тарихын
меңгертуге арналған кӛркем туындыда кездесетін тарихи шындық
пен кӛркемдік шындықтың арақатынасын түсініп, ажырата алады.
Түркі әлемі әдебиеті Түркі халықтары әебиеті тарихының кезеңдерімен, кӛрнекті ӛкілдерімен, әдебиеттің кӛркемдік- эстетикалық қызметімен таныстыру, кӛркем шығарманы талдау мен
бағалаудың жолдарына баулу болып
табылады. Пәнді оқытудың мақсатына байланысты тӛмендегідей міндеттерді шешу
кӛзделеді: Түркі
халықтары әдебиетінің кезеңдерімен Түркі әдебиетінің әлем әдебиетінен алатын орны
Әзербайжан әдебиеті Ӛзбек әдебиеті Қырғыз әдебиеті Татар әдебиеті Қарақалпақ әдебиеті Башқұрт әдебиеті Түрік әдебиеті Ұйғыр әдебиеті
Ежелгі дәуір әдебиеті Хандық дәуірдегі әдебиеті Әдебиет
теориясы Сын
тырихы Түркі халықтары әдебиетінің қоғамдық- эстетикалық, кӛркемдік-этетикалық мәні мен қызметінің ӛсу, жетіле түсу сатыларын, сан-қилы әдеби
ағымдардың пайда болу жолдарын, әдеби жанрлар мен әдеби тәсілдердің даму кезеңдерін т.б. таниды; Кӛркемдік дәстүр жалғастығын (тақырып, идея, сюжет, композиция, стиль, тіл) тереңдете және ӛркениет талаптарына сәйкес оқыту; түркі халықтар әдебиетінің тарихын меңгертуге арналған мультимедиалық, электронды оқу кешендерін ұтымды қолдана біледі;
таныстыру; Түркі халықтары әдебиеті тарихының зерттелуіне шолу жасау; студенттердің кӛркемдік- эстетикалық талғам- танымын қалыптастыру; ортағасырлық кезең, оның ерекшеліктері туралы түсінік беру; қайта
ӛрлеу дәуірі
әдебиетінің тарихи
шындықпен арақатынасын игерту;
ағартушылық әдебиеттің ӛзіндік ерекшелігін таныстыру; түркі халықтар әдебиетінің қазақ әдебиетімен байланысын меңгерту;
Кӛркем туындыда кездесетін тарихи шындық пен кӛркемдік шындықтың арақатынасын түсіне біледі; түркі халықтар әдебиетіне қатысты айтылған отандық және шетелдік ғалымдардың ойларын, пікірлерін біледі.
31.
2 Шығыс әдебиеті
Шығыс халықтары жер
бетіндегі адамзаттың үлкен бӛлігін құрайды. Тәуелсіз Қазақстан мен әлем халықтарының әдебиеттерін сабақтастыра оқып үйрену арқылы сӛз ӛнерінің жалпы адамзатқа ортақ кӛркемдік тереңдіктерін игерілу мақсат етілді; шығыс әдебиеттерінің ең байырғы дәстүрлі салаларын) тереңдетіп оқыту
барысында әрбір
халықтың әдеби
шығармаларының қазақша жарияланған мәтіндерін біліп,
шығыс халықтары әдебиеттерін тақырып, идея, сюжет
пен композиция, кӛркемдік-стильдік Шығыс халықтары әдебиеті туралы түсінік, даму кезеңдері, ӛзіндік ерекшелігі; Түрік әдебиетінің даму кезеңдері, кӛрнекті ӛкілдері; Таяу Шығыс пен Орта Азия әдебиеттері; Орта ғасырдағы араб әдебиеті ( VII ғ. соңы мен XII ғ.)
Андалусиядағы араб әдебиеті (VIII ғ. – XV ғасырлар) Парсы классикалық поэзиясының негізін салушысы – Рудаки Абу Абдоллах Жафар шығармашылығы. 3 7
әдебиеті Ежелгі дәуір әдебиеті Хандық
дәуірдегі әдебиет
Түркі халықтар әдебиеті Шығыс
халықтары әдебиетінің қоғамдық-эстетикалық, кӛркемдік- эстетикалық мәні мен қызметінің ӛсу, жетіле түсу сатыларын, сан-қилы әдеби ағымдардың пайда болу жолдарын, әдеби жанрлар мен әдеби тәсілдердің даму кезеңдерін біледі; Шығыс халықтар әдебиетінің тарихын меңгертуге арналған мультимедиялық, электронды оқу кешендерін ұтымды қолданады; Кӛркем туындыда кездесетін тарихи шындық пен кӛркемдік шындықтың арақатынасын ажырата алады; Шығыс халықтар әдебиетіне қатысты айтылған отандық және шетелдік ғалымдардың ойларын, пікірлерін білуі; әлемдік және отандық әдебиеттану мектептері мен бағыттары арасындағы қайшылықтар мен ӛзгешеліктерді игереді.
тұрғыдан ғылыми-
теориялық тұрғыда
саралауға дағдыландыру, Шығыс
халықтары әдебиеттерін байланыстыра оқытуда әдеби-поэтикалық үндестіктерді, айырмашылықтарды салыстыра қарастыруға үйрету; шығыстанудың құрамында тарихты, дінді, экономиканы, тілдерді, этнографияны, ӛнерді, дінді, философияны қарастыратын жалпы
заңдылықтар кӛлеміне үнемі назар
аударту;
Классикалық әдеби дәстүр Темирхан агай Пәннің ғылыми-теориялық сипаты, пәннің мақсаты мен міндеттері, тұғырнамасы, түсіндіріледі. Әлем әдебиеті тарихындағы Шығыс, батыс (араб, парсы, үнді, жапон, қытай, түркі, ағылшын, француз, неміс, американ, т.б.) классикалық мұраларының жанрлық
ерекшеліктері, фольклорлық-мифтік сюжеттері, ұлттық
ерекшеліктері жаңа реализм, постмодернизм әдіс- бағыттарымен сабақтастығы, ұлттық және жалпыадамзаттық ерекшеліктері қамтылады. Классикалық араб әдебиетінің (YI-XIII ғғ) кӛркемдік сипаты; Парсы классикалық әдебиетінің кӛркемдік дәстүрі; Үнді классикалық әдеби дәстүрі және оның кӛркемдік жалғасы; Еуропалық (Шығыс, батыс) классикалық әдеби дәстүр; Шығыс, Орта, Кіші Азия классикалық әдеби дәстүрі; Америка құрлығы классикалық әдеби дәстүрі; Қазақ сӛз ӛнерінің классикалық әдеби дәстүрі поэтикасы.
Әдебиеттануға кіріспе. Шетел әдебиетінің тарихы. Қазақ хандығы дәуірі әдебиеті. XIX ғасырдағы қазақ әдебиеті. Әдебиет теориясы. Түркі халықтары әдебиетінің тарихы.
Қазіргі әдеби
үдеріс. Тәуелсіздік жылдарынд ағы қазақ әдебиеті. Әлем әдебиеті тарихындағы Шығыс, батыс (араб, парсы, үнді, жапон, қытай, түркі,
ағылшын, француз, неміс, американ, т.б.) классикалық әдебиеттері мұраларының ұлттық және жалпыӛркениеттік, поэтикалық- жанрлық сипаттарын игеру жүзеге асырылады. Тәуелсіз Қазақстанның жаңа
әдебиетіндегі жанрладың әлем әдебиеті классикалық дәстүрлерімен поэтикалық үндестігі, ұлттық-этнологиялық ерекшеліктері меңгертіледі.
32.
Коммуникатив тік мағына негіздері
Қазіргі жаһандану үдерісінде ғылым салаларының толысуы мен бірігуіне, олардың қалыптасуы мен дамуына ықпал ететін пәннің бірі. Студент бұл курсты оқи отыра тіл білімінің танымдық теориясының негіздерін меңгереді, оның басты тұжырымдары мен негізгі қағидаларына терең бойлап, практикада қолдану жолдарына машықтанады.
Коммуникативтік дағды қазіргі жаһандану үдерісінде ғылым салаларының толысуы мен бірігуіне, олардың қалыптасуы мен дамуына ықпал ететін пәннің бірі. Тіл білімінің танымдық теориясының негіздерін меңгереді, оның басты тұжырымдары мен негізгі қағидалары. Коммуникативтік мағынаның берілу жолдары, коммуникативтік мағына мен тілдік қатынастың арақатынасы, коммуникативтік мағына мен танымның сабақтастығы, коммуникативтік мағына мен бейвербалды амалдардың ӛзара байланысы. 3 7
кіріспе, Қазіргі
қазақ тілінің лексикологиясы , Байтұрсынов тағылымы. Қазіргі
қазақ тілінің
морфологи ясы, Қазақ әдеби тілінің
тарихы. - коммуникативтік мағынаның берілу жолдарын, коммуникативтік мағына мен тілдік қатынастың арақатынасын, коммуникативтік мағына мен танымның сабақтастығын, коммуникативтік мағына мен бейвербалды амалдардың ӛзара байланысын білуі керек; - сӛздердің, сӛйлемдердің, мәтіндердің коммуникативтік мағына тудыру үстіндегі функциональыдқ ерекшеліктерін меңгеруі керек;- коммуникативтілік, лингвистикалық жүктеу/скачать 0,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|