235-тапсырма. Мақал-мәтелдердегі көп нүктелердің орнына тиісті сан
есімдерді қосып жазыңыздар.
................ бірі – Қыдыр. ....................жарты – бір бүтін. ................. рет өлшеп, бір рет кес. .................. жақсы қас болмас, .............жаман дос болмас. Ер кезегі ............. дейін. .............сомың болғанша, ................ досың болсын. ............... тентек елге симас.
Сөйлемдерді толықтыруға керекті сан есімдер: қырықтың, екі, жеті, екі, екі, бір, үшке, жүз.
236-тапсырма. Сөйлемдердегі сан есімдердің астын сызып, олардың түрлерін ажыратып, жасалу жолдарын түсіндіріңіздер.
Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні бар (мақал). Жаңа салынып жатқан биік үйлердің айналасында мыңдаған адам, жүздеген машиналар құмырсқадай қайнайды (Ғ. Мүсірепов). Сексеннен асқан аңшы мен елуден асқан күзетшінің бас қосатын жері осы ұста дүкені болды. Мың кісінің түсін білгенше, бір кісінің атын біл (мақал). Кейінгі жылдары Қазақстан жеңіл өнеркәсібі 2,8 млрд. сомның халық тұтынатын тауарын өндіреді. Жетінші бес жылдықта құрылыс-монтаж жұмысына 35,9 млн. сом бөлінген. Биыл күзде үшеуімізді жасы асқандар қатарына жатқызып, балалар үйінен Ы. Алтынсарин атындағы қазақ орта мектебінің интернатына ауыстырды (Ө. Қанахин). Бұлақтың екі жағы да ағашсыз ашық. Біз шыққан дөңестен екі-үш жүз метрдей ғана қашықтықта еді. (Қ. Қайсенов).
237-тапсырма. Мұнай өнімін өндіруден мәлімет алыңыздар. Екі бөліктегі сан есімді тіркескен сөз тіркестерін бір-бірімен сәйкестендіріңіздер. Сан есімдерді сөзбен жазыңыздар.
1. Өзен кенінен 334 мың
|
а) монографиясы жарық көрді.
|
2. Академик Н.И. Андрусов
1877жылы
|
ә) 5 шілде күні мұнай фонтаны
атқылады.
|
3. Оның 1915 жылы «Маңғышлақ»
атты
|
б) 28,5 миллион тоннаға жеткізілді.
|
4. № 6 скважинаның 2389 м
тереңдігінен
|
в) 1,48-2,48% парафин бар.
|
5. 1999 жыл. Мұнай өндіру көлемі
|
г) АҚШ долларына пайдалы
қазындылар өндірілген.
|
6. Мұнайдың құрамында
|
ғ) 15 мамандық бойынша инженер
кадрларын дайындады.
|
7. 1979 жылы бүкіл жер жүзінде
450-470 млд.
|
д) Каспий сырт жағында геология
маршрут зерттеуін жүргізді.
|
8. ҚазТКМИ 1934-1960 жылдар
аралығында 6 факультетте
|
е) тонна мұнай өндірілді.
|
238-тапсырма. Төмендегі сан есімдермен сөйлемдер құрастырыңыздар.
Он-оннан, жиырмаларда, екі-үш, тоқсандай, миллионнан астам, сексен шақты, жиырма-отыз, он жарым, бестен бірі, жиырма үш бүтін оннан үш, отыз-қырықтай, қырықтарда.
239-тапсырма. Өлең жолдарындағы сан есімдердің астын сызып, олардың қай септікте тұрғанын айтыңыздар.
Екеумізді достасқан тілек қосты, Сексен көл Көкшетаудың саясында,
Айнымайтын сенімді жүрек қосты. Әрқайсысы алтын кесе аясында...
(С. Мұқанов) (С. Сейфуллин)
Батырдың қырыққа таяу келген жасы,
Денесі биік жота, таудай басы...
Достарыңызбен бөлісу: |
