Қазақ тілінің шығу тарихы туралы түркі тілдері тіл туыстығына
Тілдің қатысына қарай Жуан
жүктеу/скачать 408,98 Kb.
|
2 5215504080318762273
- Бұл бет үшін навигация:
- Жақтың
- Еріннің қатысына қарай Еріндік
- Ескерту: ё, я, ю
- ДАУЫСТЫ ДЫБЫСТАРДЫҢ ЕМЛЕСІ А
- О, ө, ұ, ү, ә
- Ескерту: Ұ, ү, ә
Қазақ тілінің төл сөздерінде дауыстылар үндестік заңы бойынша бірыңғай жуан не жіңішке болып келеді (бұлақты, келімсек т.б.). Қазақ тіліндегі өзге тілдерден енген біршама кірме сөздерде дауыстылар жуан-жіңішке болып араласып келе береді (кітап, компьютер т.б.). Ескерту: ё, я, ю әріптері дауысты дыбыс қызметін атқарғанмен, дауысты дыбыс түрлеріне жіктелмейді. Себебі бұлар йо, йа, йу қосарлы дыбыстарынан тұрады. ДАУЫСТЫ ДЫБЫСТАРДЫҢ ЕМЛЕСІ А әрпі ж, ш мен й әріптерінің ортасында келгенде, ә болып оқылады, бірақ а әрпі жазылады. Мысалы: шай, шайнау, жай, жайлап, мән-жайы т.б. А әрпі араб-парсы тілдерінен енген сөздердің соңғы буынында келгенде, ә болып естіледі, бірақ а болып жазылады. Мысалы: Жәмила, рәсуа, Ләззат, күнә т.б. О, ө, ұ, ү, ә әріптері қазақтың байырғы сөздерінде бірінші буында ғана жазылады. Мысалы: ор, көрші, құлын, ұлық, үлкен, түлкі, сәкіде, әңгіме т.б. Бұл әріптер біріккен сөздермен қос сөздердің екінші сыңарларының бірінші буындарында жазылады: Қараөткел, Қаратөбе, Айманкүл, Есенәлі, бүрсігүні, басқұр, той-топыр т.б. Ескерту: Ұ, ү, ә әріптері бірқатар жалаң сөздердің екінші буындарында да жазылады. Мұндай сөздер қазақ тілінде көп емес. Олар бір кезде қазақ тіліне еніп, сіңісіп кеткен араб-парсы сөздері: мазмұн, бұлбұл, мақұл, дәстүр, мәжбүр, іңкәр, сірә, куә, мағлұмат, дүлдүл т.б. Ы, і әріптері сөздің барлық буындарында жазылады. Мысалы: тыныштық, іс, кісілік. Ы, і сөздің барлық буындарында жазыла тұра, төмендегідей жағдайларда сөздің соңғы буынында түсіп қалады: а) Кейбір сөздерге тәуелдік жалғауы жалғанса: халық - халқым, орын - орның, көрік - көркі, әріп - әрпі т.б. жүктеу/скачать 408,98 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|